- คำนำ
- คำปรารภ
- นามท่านที่เป็นครู
- บทที่ ๑ จรกาทราบข่าวศึกมาติดเมืองดาหา
- บทที่ ๒ ตำมะหงงของจรกาจัดพล
- บทที่ ๓ อิเหนาครวญถึงนางจินตะหรา
- บทที่ ๔ ม้าใช้อิเหนาไปสืบทัพจรกา
- บทที่ ๕ ประสันตายั่วอิเหนา เมื่อรู้ว่าจรกายกมา
- บทที่ ๖ ชาวเมืองมาดูอิเหนาเข้าเมือง
- บทที่ ๗ ชาวเมืองชมอิเหนา
- บทที่ ๘ ท้าวดาหาสั่งให้สียะตราไปไหว้อิเหนา
- บทที่ ๙ ยาสา สั่งให้จัดปะเสบันอากง
- บทที่ ๑๐ พี่เลี้ยงปลอบบุษบา จะให้ขึ้นไปเฝ้า
- บทที่ ๑๑ นางมะดีหวีลงไปตามนางบุษบา ปลอบให้ขึ้นไปเฝ้า
- บทที่ ๑๒ นางมะดีหวีเตือนให้นางบุษบาออกไปไหว้อิเหนา
- บทที่ ๑๓ พี่เลี้ยงเถ้าแก่กำนัล ชมโฉมอิเหนา
- บทที่ ๑๔ นางบาหยัน ห้ามเถ้าแก่กำนัล
- บทที่ ๑๕ นางกำนัลพูด เมื่ออิเหนาเสียสติ
- บทที่ ๑๖ จรกาเข้าเฝ้าทูลท้าวดาหา
- บทที่ ๑๗ นางกำนัลติจรกา
- บทที่ ๑๘ กรมวังสั่งจัดตำหนักให้สุหรานากง กะหรัดตะปาตีพัก
- บทที่ ๑๙ สียะตรา เล่นเครื่องเล่นต่างๆ
- บทที่ ๒๐ สียะตราพูดกับอิเหนา เมื่อไปหาจรกากลับมา
- บทที่ ๒๑ อิเหนาส่งของมาถวายท้าวดาหา
- บทที่ ๒๒ พี่เลี้ยงปลอบนางบุษบาให้ร้อยดอกไม้
- บทที่ ๒๓ ท้าวล่าสำเข้าเฝ้าท้าวดาหา
- บทที่ ๒๔ ยาสาสั่งกระบวนเสด็จไปใช้บล
- บทที่ ๒๕ นางกำนัลดีใจจะได้ตามเสด็จ
- บทที่ ๒๖ สียะตราเถียงกับนางบุษบาเมื่อรับดอกไม้
- บทที่ ๒๗ ประสันตาชมนางบุษบา ล้ออิเหนา
- บทที่ ๒๘ ประสันตาชมนางบุษบา ล้ออิเหนา (ไม่ใช้)
- บทที่ ๒๘ สังคามาระตาพูดกับประสันตา (ที่ใช้)
- บทที่ ๒๙ สียะตราเถียงกับนางบุษบา เรื่องดอกไม้
- บทที่ ๓๐ นางบุษบาเล่นธาร
- บทที่ ๓๑ นางมะเดหวีอ่านสาร
- บทที่ ๓๒ จรกาออกพลับพลา
- บทที่ ๓๓ สมันกลับมาทูลมะเดหวี
- บทที่ ๓๔ นางกำนัลเล่นสะบ้า
- บทที่ ๓๕ นางบุษบาเล่นน้ำ
- บทที่ ๓๖ นางบุษบาเล่นเอาเถิด
- บทที่ ๓๗ นางยุบลหลงทาง
- บทที่ ๓๘ นางยุบลทูลอิเหนา
- บทที่ ๓๙ อิเหนาพูดกับนางยุบล
- บทที่ ๔๐ นางกำนัลเที่ยวหานางยุบล
- บทที่ ๔๑ อิเหนาดูเล่นกระบี่กระบอง
- บทที่ ๔๒ นางมะเดหวีให้สาวใช้มาไล่กิดาหยัน
- บทที่ ๔๓ นางมะเดหวีสอนนางบุษบาให้เสี่ยงเทียน
- บทที่ ๔๔ อิเหนาพูดปลอมพระปฏิมา
- บทที่ ๔๕ อิเหนาพูดกับนางมะเดหวี
- บทที่ ๔๖ อิเหนาขอสัตย์นางมะเดหวี
- บทที่ ๔๗ นางมะเดหวีให้สัตย์กับอิเหนา
- บทที่ ๔๘ หกกษัตริย์เล่นลอนเตนนิส
- บทที่ ๔๙ พวกระเด่นว่าเปรียบจรกา
- บทที่ ๕๐ พวกระเด่นพูดว่าเปรียบจรกาต่อไปอีก
- บทที่ ๕๑ สาวใช้ไปดูฤษี
- บทที่ ๕๒ นางมะเดหวีพูดกับพระฤษี
- บทที่ ๕๓ ฤษีถามเรื่องรดน้ำมนต์
- บทที่ ๕๔ ฤษีรดน้ำมนต์และให้พร
- บทที่ ๕๕ จรกาสั่งจัดพลจะไปตามนางบุษบา
- บทที่ ๕๖ จรกาพูดกับสังคามาระตา
- บทที่ ๕๗ กะระตาหลาทูลอิเหนาว่าจรกามาเฝ้า
- บทที่ ๕๘ จรกา ล่าสำ สิ้นสงสัยอิเหนา
- บทที่ ๕๙ ท้าวดาหาว่ากับอิเหนาเมื่อไปแก้สงสัย
- บทที่ ๖๐ นางวิยะดาถามอิเหนาถึงนางบุษบา
- บทที่ ๖๑ นางวิยะดาจะตามอิเหนาไปป่า
- บทที่ ๖๒ ประสันตานางบาหยันเชิญนางบุษบาไปชมสวน
- บทที่ ๖๓ ประสันตาเล่นตลกเวลานางบุษบาชมสวน
- บทที่ ๖๔ อิเหนาหลบพายุในเงื้อมเขา
- บทที่ ๖๕ ประสันตากะระตาหลาตกใจเมื่อนางหาย
- บทที่ ๖๖ อิเหนาสลบเมื่อทราบว่านางบุษบาหายไป
- บทที่ ๖๗ สังคามาระตาเตือนสติอิเหนา
บทที่ ๒๓
ท้าวล่าสำเข้าเฝ้า เจรจาสลับกับบท
ต่อบทร้อง “ภูวไนยเสด็จออกพระโรงคัล” หน้า ๔๔
บท | ๏ ลดองค์ลงเหนือบัลลังก์อาศน์ หมู่อำมาตย์แวดล้อมหลายหลั่น |
จรกา | (ยิ้มถวายบังคมสี่ครั้ง) |
บท | เห็นท้าวล่าสำมาอภิวันท์ พระผินผันภักตร์ตรัสประภาษไป |
จรกา | (พลอยประนมมือไปด้วย แล้วหันหน้ามาบอกแก่เสนา) พี่ฉัน ดี ดี หี้ |
บท | ดูก่อนระตูผู้ทรงนาม ค่อยมีความผาสุกหรือไฉน |
จรกา | (ยิ้มถวายบังคม แล้วหันมาว่าแก่เสนา) รับสั่งกับพี่ฉัน (แล้วสกิดท้าวล่าสำ) กราบทูล กราบทูล หี้ |
บท | ครองบุรีราชฐานสำราญใจ หรือทุกข์โศกโรคภัยพาธา |
จรกา | (หันหน้ามาว่าแก่เสนา มือชี้ท้าวล่าสำ) แขงแรง ไม่ใคร่จะเป็นคนขี้โรคขี้ภัย หี้ |
บท | อันข้าศึกซึ่งฮึกหาญนัก ยกมาโหมหักดาหา |
จรกา | (ประนมมือเผยอก้นขึ้นหน่อยหน่อย แลดูท้าวดาหา ยิ้ม หี้ แล้วสกิดท้าวล่าสำ) ได้ช่อง |
บท | บัดนี้พ่ายแพ้พระนัดดา สุดสิ้นชีวาวายปราณ |
จรกา | (ตั้งท่าประนมมือ จะเจ้าไปหี้กับอิเหนา อิเหนาเฉยเสีย เลยหี้ระลงมาตั้งแต่สุหรานากง พวกเหล่านั้นนิ่งเฉยเสียหมด จนถึงสังคามาระตาหัวเราะด้วย จรกาหี้ใหญ่ จนถึงเลิกคิ้ว) |
บท | ๏ เมื่อนั้น ท้าวล่าสำสนองพระบรรหาร |
จรกา | (สะกิดท้าวล่าสำขนาบไป ประนมมือหัวเราะกับท้าวดาหาบ้าง แล้วหันหน้ามาว่ากับเสนา) กราบทูล |
บท | ว่ามิได้มีเหตุเภทพาล อยู่สำราญเป็นสุขสวัสดี |
จรกา | (สกิดท้าวล่าสำ) กราบทูล กราบทูล |
ท้าวล่าสำ | ฮึ |
จรกา | หี้ |
บท | ด้วยเดชานุภาพภูวไนย ปกไปได้เย็นเกษี |
จรกา | (พลอยไหว้ท้าวดาหาด้วย แล้วเอามือสกิดท้าวล่าสำ ทำหน้าเกิดความสองสามครั้ง) |
บท | ไพร่ฟ้าประชาชนมนตรี ในธานีเกษมเปรมปรา |
จรกา | (หันมาว่าแก่เสนา) ในเมืองล่าสำ สะบาย สะบายมาก หี้ |
บท | อนุชาให้ราชสาส์นไป ว่าศึกติดพิชัยดาหา (พอออกชื่ออนุชา จรกาสะดุ้ง แล้วคลานต้วมเตี้ยมออกไปกลาง ถวายบังคมท้าวดาหาแล้วยิ้ม แลจ้องหน้าท้าวดาหาเป๋ง พอท้าว |
ดาหาแลมาเจอะนัยน์ตา ถวายบังคมปะหลกปะหลก) | |
บท | ข้าจึงรีบยกโยธา หวังจะมาช่วยรบราญรอน |
จรกา | (ไหว้แล้วคลานกลับเข้ามานั่งที่ หันไปว่าแก่เสนา) พี่ฉันแข็งแรงเคยรบมาหลายหน หี้ (สกิดท้าวล่าสำ) |
บท | บัดนี้ก็เสร็จสงคราม ข้ามีความปรีดาสโมสร |
จรกา | (กะเถิดเข้าไปใกล้ท้าวล่าสำ สกิดถี่ แล้วหันไปเที่ยวยิ้มกับเสนาบ้าง กับสังคามาระตาบ้าง) |
บท | จะขอแต่งการสยุมพร ภูธรจงทรงพระเมตตา |
จรกา | (กราบตีนท้าวล่าสำ แล้วคลานต้วมเตี้ยมออกไปกลาง ถวายบังคมท้าวดาหา ยิ้ม หี้ แล้วหันไปหี้กับอิเหนา อิเหนาทำตาเขียวเอา หี้กับสุหรานากงเป็นต้น ตลอดจนสังคามาระตา แล้วหันไปหี้กับเสนา คลานกลับมานั่งที่หี้ของตัวคนเดียวจนกระทั่งหมดบท) |
บท | ๏ เมื่อนั้น พระองค์ทรงพิภพดาหา |
จรกา | (ยังหี้เรื่อยอยู่ไม่หยุด) |
บท | จึงมีสิงหนาทบัญชา ตรัสสั่งยาสาด้วยสุนทร |
จรกา | (ตบพื้นบอกยาสา) รับสั่ง รับสั่ง |
บท | พรุ่งนี้จะยกยาตรา ไปวิลิศมาหราสิงขร |
จรกา | (ถามยาสาบ้าง ถามพี่ชายบ้าง) ที่ไหน ที่ไหน (หน้าตาเลิกลั่ก) |
บท | ให้สามนัดดาฤทธิรอน ยกนิกรเป็นกองหน้าไป |
จรกา | (แลดูอิเหนา สุหรานากง กะหรัดตะปาตี เขาเฉย หันมาหี้กับสังคามาระตา) |
บท | จรกาให้เดินเป็นทัพหลัง แต่งตั้งตามกระบวนพยุหใหญ่ (พอออกชื่อจรกา จรกาคลานต้วมเตี้ยมออกไปกลาง ถวายบังคมทูลว่า) ฉลองพระเดชพระคุณได้ ไม่ให้เสียราชการมิได้ (เหลียวไปเกิดความกับพี่บ้าง อิเหนาบ้าง สังคามาระตาบ้าง เสนาบ้าง) |
บท | สั่งเสร็จเสด็จคลาไคล เข้าไปปราสาทรูจี |
จรกา | (ถวายบังคม หี้ จนตลอดเข้าโรง) |