วันที่ ๒๔ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๕ ดร

​สำนักดิศกุล, หัวหิน.

วันที่ ๒๔ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๗๕

ทูล สมเด็จกรมพระนริศ ฯ

หม่อมฉันคิดไปถึงกิจการที่จะมีมาในทางราชการ ที่เกี่ยวแก่ตัวเราในตอนปลายปีนี้ มีเรื่องงานพระราชพิธีฉัตรมงคล เรื่องงานพระเมรุ และเรื่องงานพระราชพิธีตรุษสงกรานต์

งานพระราชพิธีฉัตรมงคล ระเบียบการพระราชพิธีจะแก้ไขอย่างไรหม่อมฉันยังไม่ได้ยิน ทราบแต่ว่ากรมหมื่นพิทยาลงกรณได้รับสั่งให้แต่งฉันท์สดุดีสังเวยใหม่เพื่อให้สั้นกว่าแต่ก่อน ว่าส่วนที่จะเกี่ยวแก่ตัวเรามีแต่เครื่องแบบเสื้อเฝ้าที่จะแต่งในงานนั้น หม่อมฉันมาคิดดูเห็นว่าจะยืนใช้เครื่องเดิมต่อไปเหมือนอย่างเมื่อครั้งงานเฉลิมพระชนมพรรษาและกฐิน เห็นจะไม่เหมาะ ด้วยเครื่องแบบพลเรือนตามพระราชบัญญัติใหม่ เปนเสื้อขาวกางเกงขาวกับแผงคอใช้ได้ทั้งเต็มยศครึ่งยศ และเครื่องยศ เสื้อขาวกับกางเกงขาวเปนของเรามีอยู่แล้ว ขาดแต่แผงคอแบบใหม่ ถ้าจะดื้อแต่งเครื่องเก่าโดยถือว่าไม่เปนการฝ่าฝืนพระราชกำหนด เกรงเราจะเปนคนแปลกเพื่อนอยู่แต่ ๒ คนด้วยนุ่งกางเกงดำเมื่อแต่งเต็มยศและครึ่งยศ นุ่งผ้าเมื่อแต่งเครื่องยศ จะกลายเปนแมลงที่สำหรับคนทั้งหลายมองดูและกระซิบโจทก์กัน หม่อมฉันจึงนึกว่ายอมลงทุนทำแผงคอแต่งตามพระราชกำหนดใหม่เห็นจะดีกว่า ส่วนงานพระเมรุนั้นแต่งขาวแต่งดำและเครื่องยศ ไม่มีปัญหาอันใด

เรื่องงานตรุษสงกรานต์นั้นจะลงมือคิดแก้ไขหรือยังหม่อมฉันยังไม่ทราบ เมื่อพระเจ้าอยู่หัวเสด็จมาที่สำนักดิศกุลวันหนึ่ง ได้ทรงสนทนาถึงเรื่องงานพิธีปีใหม่ฟังแต่เปนเค้าพระราชดำริ ดูเหมือนจะเลิกพิธีตรุษเลิกรดน้ำสังข์ และเลิกพิธีถือน้ำ หม่อมฉันได้กราบทูลความเห็นว่าพิธีปีใหม่ ถ้าสวดมนต์วันที่ ๓๑ มีนาคม วันที่ ๑ เมษายนเลี้ยงพระ สรงมุรธาภิเศกและสดัปกรณ์กาลานุการ ก็จะได้หลักของการพิธีไว้หมด แต่จะทรงพระราชดำริต่อไปอย่างไรยังไม่ได้ยิน เรื่องแก้ไขการพระราชพิธีท่านคงทรงทราบก่อน ด้วยกรมวังเขาคงทูลหารือ

ขอทูลความคิดถึงซึ่งมีอยู่เสมอ โดยฉะเพาะเมื่อได้ยินใครๆ ที่เขามาจากกรุงเทพฯ บอกความเปนอย่างเดียวกันว่าเครื่องรำคาญหูยังมีมากนักในบางกอก ก็อดนึกไม่ได้ว่าเมื่อไรจะเสด็จกลับออกมาหัวหิน ส่วนตัวหม่อมฉันคิดว่าจะกลับเข้าไปกรุงเทพฯ ราววันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ สำหรับงานพระราชพิธีฉัตรมงคล แล้วอยู่ในกรุงเทพฯ สำหรับงานพระเมรุและปีใหม่ กลับออกมาราววันที่ ๗ หรือที่ ๘ เมษายน ได้ทำโปรแกรมไว้ดังนี้

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด