วันที่ ๑๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ น

หัวหิน

วันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๔๗๕

กราบทูล สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทราบฝ่าพระบาท

ลายพระหัตถ์ลงวันที่ ๑๖ โปรดประทานหนังสือเรื่องเจ้าพระยาธรรมศักดิ์ฯ กราบทูลขอให้ทรงตรวจพงศาวดารกรุงธนบุรีไปให้พิจารณานั้น ได้รับประทานพิจารณาแล้ว

ในร่างลายพระหัตถ์ตอบนั้นความก็ดีอยู่แล้ว เว้นแต่ตอนที่ขีดล้อมมาถวาย^๑ ด้วยดินสอดำนั้น ฟังไม่ค่อยเรียบร้อยอยู่บ้างเล็กน้อย จึ่งได้ลองเรียงเปลี่ยนตอนนั้นมาถวายใหม่เผื่อเลือก ถ้าโปรดก็จะได้ใช้

ได้ถวายร่างลายพระหัตถ์ตอบพร้อมทั้งร่างเปลี่ยนกับต้นฉะบับพงศาวดารคืนมานี้แล้ว ในลายพระหัตถ์ว่าได้โปรดประทานจดหมายเจ้าพระยาธรรมศักดิฯ ไปให้พิจารณาด้วย แต่หามีไม่ แต่ก็ไม่สำคัญอะไร ถึงจะพูดว่ากะไรก็ตกเป็นอันไม่ควรรับอยู่อย่างเดียวเท่านั้น

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด

(ร่างความสำหรับเปลี่ยนตอนในวง)

แต่เป็นความขัดข้องอยู่ที่ตัวฉันด้วยชราเบียดเขียน กำลังถอยลง ทำการไม่คล่องแคล่วเหมือนแต่ก่อน ก็พอดีที่บัดนี้ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ปลดเปลื้องให้พ้นจากกิจภาระทุกอย่างโดยสมควรแก่อายุแล้ว ถึงหากจะเห็นชอบด้วยเจ้าคุณว่าการสอนพงศาวดารในโรงเรียนเป็นข้อสำคัญก็ดี ก็ไม่ควรจะรับตรวจ อันเป็นการฝ่าฝืนสังขาร ที่ฉันรับตัดสินหนังสือประกวดรับรางวัลของพระวิมาดาเธอฯ มาก่อนนี้ ก็เพราะเป็นการที่ฉันได้ทำค้างอยู่ ได้บอกเจ้าคุณไว้แต่ในคราวนั้นแล้วว่าขอให้เป็นคราวที่สุด ก็โปรดให้เป็นที่สุดไปเสียตามคำขอนั้นเถิด