๑๓ นิทานเรื่อง ๔ มาณพ

ว่าครั้งในปฐมกาล มีมาณพ ๔ คน ๆ ๑ เปนช่างไม้ เอาไม้มาถากโกลนแล้วไสกบให้เกลี้ยงเกลาดีแล้วเก็บไว้ คน ๑ รู้จิตรกรรมวาดเขียนรูปภาพต่าง ๆ จึงเอาไม้นั้นมาเขียนเปนรูปนางงามวิจิตร คน ๑ เปนช่างสลัก เอาไม้นั้นมาสลักตามรูปที่เขียนไว้นั้น คน ๑ รู้กูณฑ์พิธีชุบให้รูปนั้นเปนนางอันบวรงามพึงพอใจ แลมาณพ ๔ คนนั้นก็ชิงกันจะพาไปเปนภรรยา และนางนั้นจะได้แก่มาณพผู้ใด ชวาลาเอ๋ย จงแก้ไปเราจะขอฟัง

ชวาลาทูลว่า ข้าพระบาทว่าชอบจะได้แก่มาณพผู้ชุบนั้น

พระราชกุมารเธอทรงพระสรวลระร่าว่า ชวาลาอวดแอบว่ารู้หลักแหลม เปนข้าสนิทพระเจ้าน้องท้าวเธอ แล้วสิกล่าวแก้นิยายเราให้ผิดเล่า

พระราชเทวีได้ทรงฟังก็เคืองขัดพระทัยนัก ตรัสว่า ทุดอะไรชวาลาคนร้ายรู้จำนรรจาแล้วสิแก้ไม่ให้ถูกเล่า แลนางนั้นชอบจะได้เปนภรรยาแก่บุรุษผู้สลัก เพราะเขาได้ต้องถือลูบคลำ นางก็ยกพระบาทประหารชวาลานั้นหกหันออกมาเสีย

พวกพนักงารซึ่งอภิบาลได้ยินพระเสาวนีตรัสแจ้วๆ จำนรรจา จึงประโคมสังข์แตรแลดนตรี เสียงนี่สนั่นประจักษ์พระกรรณพระกษัตริย์

ครั้นล่วงตติยยาม พระราชกุมารตรัสแก่พี่เลี้ยงว่า ชวาลารับพระราชอาญาล้มตะแคงอยู่แล้ว เราจะเล่านิยายอีกเรื่อง ๑ เพราะนักใครจะแก้ได้หนอ พี่เลี้ยงจึงถอดจิตต์ปราณมาเข้าอยู่ณพานพระศรีทูลว่า เชิญพระองค์จงตรัสโอภาษเถิด ข้าพระบาทจะขอพยากรณ์กล่าวแก้

พระราชกุมารจึงตรัสเล่านิยายดังนี้