๕ นิทานเรื่องอุบลเศรษฐี

มีเศรษฐีคน ๑ ชื่ออุบลเศรษฐี ๆ นั้นมีทอง ๘๐ โกฏิ แลเศรษฐีนั้นหาบุตรมิได้ จึงขอบุตรแห่งท่านผู้อื่นมาเลี้ยงเปนบุตรบุญธรรม ครั้นบุตรนั้นวัฒนาการใหญ่มา เศรษฐีให้ชื่อเจ้าบุตรกุมาร เปนที่เสนหายิ่งหนักหนา จึงมอบเวนสมบัติทาสีทาสาทั้งปวงแก่เจ้าบุตรกุมารทั้งสิ้น ครั้นอยู่จิรกาลนานมา ภรรยาแห่งเศรษฐีนั้นมีครรภ์จะใกล้ประสูติ เศรษฐีกับภรรยาจำนรรจากันว่า บุตรซึ่งอุบัติเกิดมานี้ ถ้าเปนอิสัตรีเราจะทำวิวาหมงคลกับเจ้าบุตรกุมาร ถ้าเปนบุรุษไซร้ เราจะให้เปนมิตรสหายกันกับเจ้าบุตรกุมาร นางภรรยาเศรษฐีก็ประสูติบุตรออกมาเปนบุรุษ เศรษฐีจึงให้นามกรชื่อเจ้ากุมารบุตร แลเศรษฐีก็มีเสนหารักเสมอกันทั้ง ๒ คน ครั้นกุมารทั้ง ๒ วัฒนาการเจริญมา เศรษฐีบิดาจึงให้โหรราชครูผูกดวงชตาเจ้าทั้ง ๒ แล้วให้ทำนายทายลักษณ โหรพยากรณ์ทำนายว่า กุมารผู้พี่นี้จะได้ครอบครองแสนศฤงคารทรัพย์สมบัติแห่งท่านทั้ง ๒ กุมารผู้น้องชั่วทรามนัก จะเลี้ยงชีพด้วยยากลำบากกาย เศรษฐีก็ลาโหรกลับมายังเคหนิวาศสถาน ก็ปรารมภ์รำพึงถึงบุตรอันเกิดกับอกจะมาตกเข็ญใจ สมบัติจะไปได้แก่บุตรเลี้ยงนี้กลใด เศรษฐีก็เปนทุกข์ไป ๆ ก็ให้เกลียดชังบุตรเลี้ยงนั้นยิ่งหนักหนา คิดจะใคร่ประหารชีพบุตรเลี้ยงนั้นเสีย แล้วจะได้ให้สมบัติแก่บุตรอาตมาเอง อยู่มามิช้า เศรษฐีทั้ง ๒ ก็ทำกาลกิริยาสิ้นชนมายุ เศรษฐีบุตรก็ได้สมบัติแห่งบิดามารดา แลสมบัตินั้นก็วิบัติประลัยไป มิได้ช้าเศรษฐีบุตรนั้นก็ทลิทกตกประดาษยากไร้เข็ญใจนัก ดุจคำโหรพยากรณ์ทำนายนั้น

พยัคฆ์เสือโคร่งว่า ถ้านางมิมาให้บาปแห่งเศรษฐีอันรักบุตรมิเปนสัตย์ธรรมนั้นจงได้แก่นางเถิด

นางจึงรับเอาบาปนั้นแล้วก็ลาพยัคฆ์ไป ก็พบโจรผู้ ๑ เข้าที่มรรคประเทศ โจรนั้นก็คุมเอาตัวนางไว้ นางจึงว่า ข้าพึ่งมีสวามีใหม่ ข้าลาสวามีมาจะไปแจ้งเหตุแก่พราหมณ์ อันลำเนาแก่ข้าก่อนนั้นให้เขารู้ว่าข้ามีสวามีแล้ว พ่อนายจงปล่อยข้าไปก่อนเถิด ข้าไปแล้วก็จะกลับมา จึงพ่อนายจงเกาะกุมข้าไว้เถิด โจรก็นึกตริว่า ชนนิกรทั้งหลายมาเห็นอาตมาก็สดุ้งกลัว แลสัตรีผู้นี้มิได้สดุ้งกลัวเห็นจะสัจจวาทีอยู่ โจรจึงว่า นางจงให้คำสัตย์แก่อาตมาเถิด นางจึงกระทำสัตย์สาบาลสบถให้โจรฟังว่า ถ้าข้ามิมาสู่สำนักแห่งท่านไซร้ จงบาปผู้ฆ่าบิดามารดานั้นให้ได้แก่ข้าเถิด โจรว่าบาปนั้นยังเบานัก นางจึงว่าบาปอันยิ่งกว่านี้กลใดเล่า โจรจึงว่า บาปแห่งพระมหาเถรผู้เจ้าอารามอันหนักนั้น จงมาได้แก่นางเถิด นางก็ว่าบาปอันนั้นกลใด โจรก็เล่านิยายให้นางฟังว่า