- คำนำ
- ประวัติท้าวนารีวรคณารักษ์
- นิทานเรื่องนำ
- ๑ นิทานเรื่องนางตรีบิดา
- ๒ นิทานเรื่องนายกอาย
- ๓ นิทานเรื่องบุตรีขุนเมือง
- ๔ นิทานเรื่องวิปกฤษพราหมณ์
- ๕ นิทานเรื่องอุบลเศรษฐี
- ๖ นิทานเรื่องพระมหาเถรรักศิษย์ไม่เสมอกัน
- ๗ นิทานเรื่องท้าวเอฬาราช
- ๘ นิทานเรื่องมาณพเลี้ยงพังพอน
- ๙ นิทานเรื่องโอรสพระเจ้าอุพัทธราชาธิราช
- ๑๐ นิทานเรื่องเศรษฐีสอนบุตร
- ๑๑ นิทานเรื่องโอรสพระเจ้ากรุงมัทราส
- ๑๒ นิทานเรื่องเศรษฐีบุตร ๔ คน
- ๑๓ นิทานเรื่อง ๔ มาณพ
- ๑๔ นิทานเรื่องจตุรพราหมณ์
- ๑๕ นิทานเรื่องจตุรนารี
- ๑๖ นิทานเรื่องพราหมณ์เลือกเมีย
- ๑๗ นิทานเรื่องสุบินกุมาร
- ๑๘ นิทานเรื่องนายสำเภาชื่อสุริยวาณิช
- ๑๙ นิทานเรื่องพระเจ้าไตรวัต
- ๒๐ นิทานเรื่องพระยารีผัวเมีย
- ๒๑ นิทานเรื่องกษัตริย์สรโนธมาธิราช
- ๒๒ นิทานเรื่องชายชาวชนบท
- ๒๓ นิทานเรื่องตากับยายชาวชนบท
- ๒๔ นิทานเรื่องพระเจ้ากรุงศรีภิรมย์มหาราช
- ๒๕ นิทานเรื่องนางกะเชอรั่ว
- ๒๖ นิทานเรื่องพเอิญเข้าดลใจ
- ๒๗ นิทานเรื่องนายแวง ๒ คนเฝ้าท้องพระโรง
- ๒๘ นิทานเรื่องรัตนทัตบุตรเศรษฐี
- ๒๙-๓๐ นิทานเรื่องวิษณุคุบ
- ๓๑ นิทานเรื่องตำรวจ ๒ สหาย
- ๓๒ นิทานเรื่องสุนัขจิ้งจอกพบกลอง
- ๓๓ นิทานเรื่องเลือดมาอาศรัยเล็น
- ๓๔ นิทานเรื่องเศวตโคธา
- ๓๕ นิทานเรื่องสุนัขจิ้งจอกแทะสายหน้าไม้
- ๓๖ นิทานเรื่องคชทุมพรราชกุมาร
- ๓๗ นิทานเรื่องหงส์หามเฒ่า
- ๓๘ นิทานเรื่องลากับราชสีห์
- ๓๙ นิทานเรื่องพราหมณ์ช่วยกบ
- ๔๐ นิทานเรื่องน้ำผึ้งหก
- ๔๑ นิทานเรื่องฤษีชุบสุนัขเปนราชสีห์
- ๔๒ นิทานเรื่องนกกางเขนตกฟองที่หาดทราย
- ๔๓ นิทานเรื่องนายเนสาท
- ๔๔ นิทานเรื่องช่วยคนแลสัตว์ตกเหว
- ๔๕ นิทานเรื่องช่วยเสือตาย
- ๔๖ นิทานเรื่องให้ลิงเปนองครักษ์
- ๔๗ นิทานเรื่องนกกระจาบกับลิง
- ๔๘ นิทานเรื่องเศรษฐีบุตรหนีตาย
- ๔๙ นิทานเรื่องปลาพยายามหนีภัย
- ๕๐ นิทานเรื่องท้าวทศกระวีราชหนีพระกาล
- ๕๑ นิทานเรื่องนกยางลวงปลา
- ๕๒ นิทานเรื่องถึงที่ต้องตาย
- ๕๓ นิทานเรื่องวานรกับจรเข้
๔๒ นิทานเรื่องนกกางเขนตกฟองที่หาดทราย
กาลก่อนมีสกุณกางเขนคู่ ๑ กางเขนผู้ชื่ออุตลบาท กางเขนเมียชื่อประยงควทันต นางสถุณกางเขนมีครรภ์ก็เตือนสวามีว่า เจ้าจงหักรังเถิด เราจะคลอดบุตร กางเขนผู้ว่า เจ้าจงคลอดเหนือหาดทรายเถิด นางสกุณีกล่าวว่ามิชอบน้ำขึ้นมาท่วมบุตรเรา ๆ จะทำฉันใด สกุณผู้ว่า เจ้าอย่าร้อนใจ ถ้าพระสมุทรมิเกรงเราแลจะทำแก่เราดังนั้น ไว้เราจะผจญด้วยพระสมุทรเอง นางสกุณีก็คลอดฟองลงเหนือหาดทรายตามสกุณผู้ผัว ก็ฟักฟองอยู่ถ้วนกำหนดแล้วประสูติบุตร ๒ ตัว อยู่มิช้าพระสมุทรก็ท่วมหาดทรายขึ้นมา ตรังคระลอกก็หอบตลบกวาดเอาปักษีโปดกทั้ง ๒ นั้นไป นางสกุณีก็ร้องว่าพระสมุทรพาเอาบุตรข้าไปแล้ว ท่านจะทำฉันใด สกุณผู้ว่าเจ้าอย่าร้อนใจไว้พี่จะผจญกับพระสมุทร เอาบุตรแห่งเรามาให้จงได้ นางสกุณว่า กำลังท่านไฉนแลอ้างอวดว่าจะผจญด้วยพระสมุทรเอาบุตรมาให้ได้ สกุณผู้ว่า พี่เอามามิได้จงบาปแห่งพรานอันตกนรกทั้งเปนนั้นได้แก่เราเถิด
นางสกุณีถามว่า พรานตกนรกทั้งเปนนั้นฉันใดจงกล่าวไป เราจะขอฟัง
สกุณผู้กล่าวนิยายดังนี้