๔๓ นิทานเรื่องนายเนสาท

ว่านายเนสาทผู้ ๑ อยู่แว่นแคว้นกรุงพาราณสีนคร กาลวัน ๑ นายเนสาทออกไปแสวงหามฤคหลงละเลิงจนสายัณห์พบพยัคฆ์ ๆ ก็ไล่เนสาท ๆ ก็หนีขึ้นมหันตพฤกษ์ต้น ๑ มีเศวตราชวานรตน ๑ ชื่อธรรมบาลราชวานร อยู่บนต้นไม้นั้น ครั้นเห็นเนสาทพรานไปหยุดอยู่ก็เรียก ว่าท่านตกประหม่าแล้วลงมาหน่วงเหนี่ยวขึ้นไปให้พ้นภัยพยัคฆ์ ๆ ก็แฝงมองอยู่ณใต้ต้นพฤกษ์นั้น น่อยหนึ่งเนสาทก็เงียบเหงานอนธรรมบาลราชวานรจึงปลอบประโลมว่า พี่พรานเหงานอนก็นอนเถิด เราจะรักษา เนสาทก็นอนหลับอยู่เหนือตักธรรมบาลวานรนั้น พยัคฆ์ก็ร้องถามว่า ดูกรพญาวานร เราไซร้อยู่ป่าเดียวด้วยกัน แลท่านจงผลักเนสาทลงมาให้เรากิน แล้วเราก็จะไป เนสาทคนนี้เปนคนใจดำ ท่านอย่ากระทำคุณแก่มันเลย

วานรราชร้องถามว่า อย่ากระทำคุณแก่คนใจดำนั้น อันธรรมเนียมมีไฉนจงกล่าวไป เราจะขอฟัง

พยัคฆ์ก็กล่าวบทธรรมเนียมดังนี้