๔๑ นิทานเรื่องฤษีชุบสุนัขเปนราชสีห์

ครั้งเมื่อกษัตริย์ธุราธิบดี ยังทรงสมบัติอยู่ณกรุงพันธุราชบุรี ในแว่นแคว้นกรุงนั้นมีคามชนบทแห่ง ๑ อยู่ในป่าชื่อไอยนาวนา พรานกราเต็นอยู่ณบ้านนั้นย่อมพาสุนัขไปไล่เนื้อ พบสระอัน ๑ มีท่าเรียบราบรื่น พรานลงชำระสรีระกายแล้วขึ้นมานอนนิ่งหลับลี้อยู่ใต้ต้นไม้ สุนัขแลเห็นมฤคแล่นไล่ไป ก็ละเลิงหลงไปถึงมหาวันประเทศป่าใหญ่ นายเนสาทตื่นขึ้นมิได้เห็นสุนัขก็กลับมาเคหสถาน ส่วนสุนัขกระเจิงจรไปถึงอาศรมพระโคดมฤษี ๆ ก็ถามสุนัขว่า มาแต่สถานที่ใด สุนัขแจ้งว่ามาด้วยนายเนสาท ๆ หลงไปแห่งใดมิได้แจ้ง พระฤษีจึงชวนว่าอยู่ด้วยกันเถิด จำเดิมแต่วันนั้นไปสุนัขก็ตามพระฤษีธไปทุกประเทศ

กาลวัน ๑ สุนัขไปหาอาหาร ก็พบมฤคชื่อกฤษณมฤคางคือกวางก็แล่นไล่สุนัข ๆ ก็แล่นหนีมาสู่อาศรม พระฤษีธก็ถามว่าท่านแล่นหนีอันใด สุนัขแจ้งว่ามฤคางไล่ข้าพเจ้า พระฤษีธถามว่าท่านจะใคร่เปนมฤคฤๅ สุนัขก็รับว่าอยากจะเปนมฤค เธอจึงชุบสุนัขเปนมฤคใหญ่มหิมามีมหันตพละยิ่งกว่าชาติมฤค เที่ยวไปหาอาหารก็พบพาลพยัคฆ์ก็แล่นหนีมาแจ้งแก่พระฤษีสิทธิ์ว่า พยัคฆ์ใหญ่ยิ่งไล่ข้าพเจ้า พระฤษีก็ชุบมฤคให้เปนพยัคฆ์ใหญ่ยิ่งกว่า พยัคฆ์ก็ออกไปหาอาหารก็พบพาลสีหราช ก็ตระหนกหกหันแล่นมาแจ้งว่า ข้าพเจ้าไปพบสีหราช ๆ ก็ไล่ข้าพเจ้า พระฤษีก็ชุบพยัคฆ์ให้เปนสีหราชให้นามชื่อว่าสุสีหราชมหาพละเลิศว่าชาติสีหราช ก็องอาจหาภัยภิรุกมิได้เลย

กาลวัน ๑ สุสีหราชไปเล่นถึงป่าพระหิมพานต์ ก็พบชาติสีหราชทั้งหลาย สุสีหราชเห็นบุตรีชาติราชสีห ก็มีจิตต์ประดิพัทธผูกพันไปกระทำมิตรสันถะวะด้วยชาติราชสีห กล่าวขอนางราชสีหนั้น ชาติราชสีหกล่าวว่า เรามิได้ปรากฎชาติพงศ์แห่งท่านอยู่ในประเทศสถานที่ใด สุสีหราชแจ้งว่า เปนบุตรชาติไกรสรสีหราช อยู่ณอาศรมพระมหาโคดมฤษีโพ้น ชาติราชสีหจึงกล่าวว่า อาตมะทั้งหลายจะถามพระฤษีดูก่อน ถ้าเธอแจ้งว่าเปนพงศ์ชาติไกรสรสีหราชไซร้ อาตมะจะให้บุตรีแก่ท่าน สุสีหราชจึงท้าว่า เชิญท่านไปถามพระฤษีดูเถิด สุสีหราชเฉลียวตริการว่า พระฤษีไซร้อยู่ในศีลาจาร เมื่อชาติราชสีหจะมาถามเธอ ๆ ก็จะแจ้งว่าเราเปนชาติสุนัข เราก็จะได้อายอัปยศนักหนา อย่านะจะไปประหารพระฤษีเสียก่อนเถิด อย่าท้นให้ราชสีห์มาไต่ถามเลย คิดแล้วแล่นมาสู่อาศรม พระฤษีธก็แจ้งด้วยญาณวิทยาว่า สุสีหราชจะมาทำอันตรายแก่ท่าน ๆ ก็สาปสรรปริภาษว่า สุนัขกุฏฐังจะมาเยียใด สุนัขสีหก็มีกายกลายกลับเปนสุนัขกุฎฐังจำเพาะพักตรพระฤษี เธอก็สวดโศลกว่า

กรัณณสวานํ ปรักกิวากย              สหเตญจ มหาภรัตติ

มยปรทัมมมิตเตน                     ปัญจสวาใน ภวัสสติ

อธิบายโศลกว่า ชาติสุนัขไซร้ เราช่วยชุบให้เปนมฤคางใหญ่ แล้วกลับชุบให้เปนพยัคฆ์ร้าย แล้วกลับชุบให้เปนราชสีหดังนี้แล้ว แลมันมิสงวนความชอบไว้ แลมันมาจะกระทำร้ายเรา อันตรายไซร้ก็จะได้แก่มันคืนแล บุทคลผู้มีชาติไซร้ ย่อมสงวนตระกูลชาติไว้ แลรักษาสัตย์กตัญญูไว้ อย่าทรยศเกิดแก่อาตมาได้

พญาสีหราชกล่าวว่า ดูกรสีหธานต เราจะให้ดูเยี่ยงผู้มีชาติเพราะเหตุดังนั้น ดุจดังลานี้มีกำลังสักเท่าใด แต่สูทั้งหลายจะมาเดียจฉันแก่มันนั้น

สีหธานตก็ทูลว่า ผู้มีกำลังน้อยมื่อประกอบด้วยวิริยไซร้ ก็เกิดมีกำลังดุจเดียว ผู้มีกำลังมากก็ลดลงเปนผู้มีกำลังน้อย

พญาสีหราชก็ซักว่า กลบทนั้นมีวัตถุธรรมเนียมอย่างไร

สีหธานตก็ทูลบทนิยายว่า

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ