- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความกล้า
๑๏ ลักษณความซึ่งกล้า | คือใจ |
ดูหมิ่นต่อสรรพไภย | ทั่วสิ้น |
ยากจนทุกข์ทนใน | มรณะ ก็ดี |
ใจไม่กลัวไม่ดิ้น | ไม่สดุ้งหลีกหนี |
๒๏ มีจิตรคิดกล้าเพื่อ | สมหมาย |
ดีชอบแล้วถึงตาย | ไม่คร้าม |
กลัวเพียงแต่ความขาย | หน้ามนุษย์ นั้นนา |
มละประโยชน์ตนต้าม | เผละทิ้งเปนผล |
๓๏ คนกล้ามิใช่ผู้ | ไม่กลัว เลยนา |
คนไม่เกรงกลัวมัว | มืดล้ำ |
ไม่คิดผิดชอบถัว | ลงคละ กันแฮ |
หาญหักคิดจักปล้ำ | ปลูกให้เสร็จประสงค์ |
๔๏ คงเห็นความกล้าว่า | เปนกลาง |
ในระหว่างธรรมสี่ขวาง | ขัดสู้ |
ไม่กลัวหนึ่งขลาดลาง | กลัวหนึ่ง เกินนา |
หนึ่งไม่หาญหนึ่งผู้ | อาจห้าวเกินหาญ |
๕๏ สถานที่ให้เกิดกล้า | นับเปน สองแฮ |
โดยรูปโดยธรรมเห็น | เหตุไซร้ |
รูปกายล่ำสันเอ็น | เอิบอาบ แรงแฮ |
มักจะชวนกล้าได้ | กว่าผู้ทรพล |
๖๏ ชนมีสุจริตล้ำ | ในจิตร |
มลายหวั่นหวาดเสียวคิด | ชักกล้า |
ความรู้จักชอบผิด | ดีชั่ว |
นำแนะให้กล้าร้า | รบสู้สิ่งเสีย |
๗๏ เยียไฉนจะทราบแท้ | มูลเหตุ กล้าฤา |
บางคาบคนเขลาเพศ | ไม่รู้ |
ประมาทกิจฤทธิเดช | ดูดั่ง กล้าแฮ |
อ้อ,เหตุนี้ของผู้ | เรียกไว้ไม่กลัว |
๘๏ ตัวกล้าจริงนั้นย่อม | กลัวอาย |
บห่อนเกรงอันตราย | สักเตื้อ |
รู้กาลกิจที่หมาย | ควรจะ ทำนา |
สำเร็จประโยชน์เกื้อ | แก่ผู้ทรงคุณ |
๙๏ ความกล้าจุนโลกให้ | เปนศุข |
ความไม่กลัวเกิดทุกข์ | กว่ากี้ |
ความขลาดอาจก่อยุค | เข็ญขุ่น |
คุณโทษธรรมเหล่านี้ | แน่แท้พึงเปน |
๑๐๏ บางพวกเห็นร้องเรียก | ผิดคือ, |
เกะกะว่ากล้ามือ | แผกใช้ |
ปากร้ายกระหือรือ | เรียกปาก กล้าฤา |
หญิงชั่วฆ่าผัวได้ | เรียกกล้าสัตรี |
๑๑๏ มีอิกทางต่างด้วย | ความแปลง แปลกฮา |
เฉก,ฤทธิเมื่อเข้มแขง | ฤทธิกล้า |
รักเกลียดเมื่อเต็มแรง | รักเกลียด กล้าแฮ |
กลิ่นจัดฉุนเฉียวจ้า | กลิ่นนั้นกล้าไป |
๑๒๏ ไขความตามคิดค้น | ดนเดา ตบึงเฮย |
ผู้แต่งก็นึกเอา | ถูกแท้ |
ที่จริงจะยังเขลา | อยู่อีก บ้างแน |
ผู้อ่านวานช่วยแก้ | ก่อให้บริบูรณ์ |
กรมพระเทวะวงษ์วโรประการ