- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความสงไสย
๑๏ การอดีตอนาคตพร้อม | ปัตยุบัน |
ไตรโลกย์ไตรเพทอัน | กล่าวอ้าง |
ไตรปิฎกอิกสรรพ์ | สิ่งอื่น ทั่วเอย |
เปนเหตุปรากฏสร้าง | สืบตั้งกังขา |
๒๏ ปราถนาโดยนึกแล้ว | กลับแหนง นึกนา |
ในจิตรคิดคลางแคลง | สอดแคล้ว |
ดีชั่วนึกหวาดระแวง | ฤาแน่ ลงฤา |
ลักษณดังนี้แล้ว | เล่ห์แท้สงไสย |
๓๏ เคลือบไคล้ไตรลักษณ์ทั้ง | ไตรรัตน์ |
กลับผิดเปนชอบชัด | เชิดชี้ |
สิ่งดีกลับขจัดจัด | เปนชั่ว ไปแฮ |
ปราศจากตามจริงนี้ | โทษนั้นพลันถึง |
๔๏ อนึ่งฉงนอยู่แล้วอย่า | ด่วนทำ ก่อนเลย |
ผิวกิจผิดธรรมนา | โทษได้ |
แม้นการชอบจักสัม | ฤทธิศุข บ้างฤา |
พึงพินิจฉย์ผิดชอบให้ | ตลอดแล้วควรทำ |
๕๏ ฝ่ายกรรมดีชั่วแท้ | สงไสย ทำฤา |
คุณโทษย่อมมีใน | ที่นั้น |
ตามแต่เหตุปัจจัย | ตกแต่ง นั้นนา |
ห่อนวิบัติพิบากชั้น | มากน้อยคอยสนอง |
๖๏ กองสงไสยนี่แท้ | อกุศล ธรรมเอย |
สมเด็จบรมทศพล | พากย์ไว้ |
คืออมิตรติดตามผจญ | ในวิบัส สนานา |
มีสิบหกนับได้ | หนึ่งทั้งนิวรณ์ธรรม |
๗๏ จำจะใคร่พ้นเร่ง | ศึกษา ไปแฮ |
คงค่อยส่างสงกา | เสื่อมบ้าง |
ยลเยี่ยงที่ปรีชา | เชิงปราชญ์ ท่านฤา |
ห่อนหย่อนวิริยร้าง | เร่งรู้แรงเรียน |
๘๏ เพียรพ้นสนเท่ห์นี้ | ยากนัก หนานา |
ย่อมศรัทธาเปนหลัก | มั่นแล้ว |
ฤาลุอริยมรรค | มละเกลศ เลิศฤา |
จึ่งเสร็จสิ้นสอดแคล้ว | ค่ามขึ้นฝั่งเกษม |
พระอมรสินธพ ( นก ) เมื่อยังเปนขุนภักดีอาสา