- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความสุจริต
๑๏ ธรรมที่มีอรรถอ้าง | ออกนาม |
สุจริตท่านรวมความ | ควบไว้ |
จักแถลงลักษณตาม | บทที่ แท้แฮ |
คือประพฤติชอบไร้ | โทษทั้งไตรทวาร |
๒๏ อาทิมั่นกรรมบถเบื้อง | กุศล สิบเอย |
ปราศจากอคติหน | สี่ได้ |
โทษโลภะโมห์มนท์ | คิดดับ เด็ดแฮ |
เพียรประกอบกิจให้ | ชอบทั้งสองสถาน |
๓๏ แม้การอย่างอุกฤฐสิ้น | สามรรถ |
อย่างต่ำเพียงประฏิบัติ | แบ่งสู้ |
พอควรแก่โลกวัตร | วายโทษ |
เช่นที่เคยนึกรู้ | เรียกใช้ชินชิน |
๔๏ คือไม่ใคร่โลภล้น | เหลือหลาย |
มละลาภทางบาปลอาย | จิตรบ้าง |
การนุ่งไม่มุ่งหมาย | ผลเพิ่ม ภูลพ่อ |
ไป่เขย่งเคลมยศข้าง | คิดเฟ้อเกินภูม |
๕๏ หนึ่งไม่หมกมุ่นด้วย | การพนัน ปวงเฮย |
เบื่อเสพย์ของเมาพลัน | พลาดพลั้ง |
ห่อนเห็นแก่สนุกอัน | เจือโทษ |
บเที่ยวเกะกะตั้ง | แง่ร้าวรานพาล |
๖๏ รักซื่อถือสัตย์ตั้ง | ใจครอง |
ต่อญาติมิตรไม่มอง | มุ่งร้าย |
ใครชังชั่งห่อนจอง | เวรต่อ ตอบเลย |
ฤาคิดอิจฉาบ้าย | โทษให้ใครเสีย |
๗๏ หนึ่งมานมนัศตั้ง | กตัญ ญูเฮย |
ต่อท่านมีคุณอัน | ชุบใช้ |
ลับแจ้งไม่แพลงผัน | ความประพฤติ |
ควรเรียกสุจริตได้ | ที่ชั้นบุถุชน |
๘๏ ผิวเปนข้าบาทเจ้า | จอมอิศ รานา |
เรียบเรียบรับราชกิจ | เท่ารู้ |
ถึงเยาว์ประโยชน์จิตร | ศุขชุ่ม ชื้นแล |
ดุจสบสมบัติอู้ | อิ่มน้ำใจตน |
๏ เพราะเจริญยศลาภด้วย | ทางตรง |
ประโยชน์ย่อมยืนยง | อยู่ช้า |
ไป่ต้องหวั่นหวาดพะวง | รแวงโทษ ถึงเลย |
สู่ที่ประชุมกล้า | กล่าวถ้อยแถลงสาร |
๑๐๏ สันดานสุจริตนี้ | นับคุณ โขนอ |
เปนเครื่องดับอาดุร | ขุ่นข้น |
ปางภพประจุบันจุน | จิตรผ่อง แผ้วแฮ |
ภาคน่าถ้ามิพ้น | ภพพื้นภูมิ์อบาย |
๏ นายจำนงราชกิจน้อย | เสนอนาม |
แถลงลักษณสุจริตตาม | นึกรู้ |
เปนโคลงสิบบทความ | สังเขป |
ไป่เสนาะเพราะไป่สู้ | สนัดแท้ทางโคลง |
พระยาศรีสุนทรโวหาร ( กมล )
เมื่อยังเปนนายจำนงราชกิจ