- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความจริง
๑๏ สรรพสัตวทุกเหล่าล้วน | มีชนม์ ชีพนา |
อนึ่งสัทท์เสียงกาหล | กึกก้อง |
ศรัทธาเชื่อกรรมผล | นับสัต วารแฮ |
สุริยสัดศัตรูจ้อง | สัตถเงื้อสังหาร |
๒๏ คำว่าสัดสัตวนั้น | หลายประการ |
เปนแต่วากยโวหาร | หากพร้อง |
สัตวสัดใช่สัจสาร | ตรงเที่ยง |
พจนสัตย์คำเดียวต้อง | ที่แท้สัตย์จริง |
๓๏ คำจริงคำสัตย์นั้น | ฤาตาย |
ผู้สงบทั้งหลาย | สถิตย์แล้ว |
ท่านอยู่เกษมสบาย | ในสัตย์ นั้นนา |
เปนประโยชน์ธรรมแผ้ว | ผ่องพ้นไภยพาล |
๔๏ สรรพรศทุกสิ่งสิ้น | บรรดา มีนา |
บเปรียบรศวาจา | สัตย์ได้ |
รศสัตย์ประเสริฐสา | ธารณ์ทั่ว คุณเฮย |
นำศุขประโยชน์ให้ | เสร็จสิ้นสมหวัง |
๕๏ ผู้มีมธุรศถ้อย | วาที จริงนอ |
เกียรติศัพท์คุณความดี | ย่อมได้ |
บัณฑิตท่านผู้ปรี | ชาปราชญ์ ปวงแฮ |
ท่านย่อมสรรเสริญไว้ | สาธุ์ซร้องกิตติคุณ |
๖๏ จริงคำที่กล่าวถ้อย | แถลงความ จริงนา |
จริงพิบัติรูปนาม | แน่ม้วย |
จริงทุกข์ที่พยายาม | ทนยาก จริงนอ |
จริงไม่มีตนด้วย | ดั่งนี้ความจริง |
๗๏ ทุกข์เกิดเกิดทุกข์แท้ | เบญจขันธ์ |
ความอยากเกิดก่อสรรพ์ | ทุกข์พร้อม |
ทุกข์ดับหมดทุกข์บรร | ลุถิ่น เขษมนา |
อัฐมรรคตัดทางอ้อม | ออกพ้นวนเวียน |
๘๏ กล่าวจริงทุกสิ่งล้วน | ความสัตย์ |
ไม่เที่ยงทุกข์อนัต | ลักษณ์นี้ |
อริยสัจปรมรรถ | จริงแน่ เจียวนอ |
บรมศุขยิ่งอย่างชี้ | ชัดแท้สัจจริง |
๙๏ พจนสัจจัดแจกแจ้ง | จงเห็น |
จริงลักษณสามัญเปน | ที่ตั้ง |
อมฤตย์สัจคำเย็น | คำไม่ ตายนา |
ความสัจอริยสัจทั้ง | สี่นั้นความจริง |
๑๐๏ ความสัจจัดร้อยเรียบ | เรียงขยาย ความแฮ |
รเบียบอรรถวัจนภิปราย | ถ่องถ้วน |
จงเจริญอย่าเรวสลาย | เลือนลบ |
สิบบทพจน์พากย์ล้วน | เลิศล้ำคำควร |
กรมหลวงวรเสรฐสุดา