- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความมั่งมี
๑๏ มีอาหารอิ่มเลี้ยง | แรงกาย |
ผ้าปิดกันเย็นสบาย | แบ่งร้อน |
อาไศรยเย่าเรือนหาย | ลำบาก |
ยามป่วยยาช่วยต้อน | โรคร้างแรมไกษย |
๒๏ ผิวใครมีสิ่งเลี้ยง | ชีวิตร นี้ฮา |
พอสบายกายจิตร | ครบแล้ว |
ยังประกอบกิจคิด | มีมาก อีกพ่อ |
นับว่ามั่งมีแคล้ว | จากต้องจำเปน |
๓๏ อนึ่งเห็นทรัพย์สิ่งอื้อ | อเนกนัก |
ต่างมนุษย์ต่างรัก | อยากได้ |
ขวนขวายคิดหมายจัก | จวบมั่ง มีพ่อ |
เพราะว่ามั่งมีให้ | ศุขให้ยินดี |
๔๏ เออมีใจอยากได้ | เหมือนกัน ทั่วฮือ |
ไฉนรับผลผิดผัน | แผกเค้า |
ออจะมั่งมีบัน | เทิงศุข ก็ดี |
เพราะประพฤติชอบเต้า | คติทั้งไตรทวาร |
๕๏ บันดาลทรัพย์มากด้วย | มรฎก |
ประพฤติชั่วตัวกลับตก | ยากไร้ |
คนจนอุส่าห์ยก | ตนพาก เพียรพ่อ |
กลับจะมั่งมีได้ | เหตุด้วยอวยผล |
๖๏ มั่งมียลอย่างเฟ้น | เห็นสอง ทางพี่ |
หนึ่งเคราะห์หนึ่งผลสนอง | เพิ่มให้ |
เกิดที่มั่งมีครอง | มรฎก มากแฮ |
มีเคราะห์เพราะว่าได้ | อุบัติขึ้นเปนเอง |
๗๏ ปางเพรงตกยากสู้ | แสวงทรัพย์ |
ผลที่เพียรเวียนกลับ | มากได้ |
มีผลเพราะผลทับ | ทวีเพราะ เพียรพ่อ |
สองอย่างต่างทำให้ | มนุษย์รู้ทางรวย |
๘๏ ลเมอด้วยไม่แจ้งเรื่อง | ทรัพย์ประสงค์ ใดเพื่อน |
ดาลสดุดจิตรมนุษย์หลง | โลภคว้า |
อาสัตย์คดโกงลง | เอาแต่ ทรัพย์พ่อ |
ทุจริตผิดผลหน้า | หักได้หลงมือ |
๙๏ ทรัพย์คือสิ่งเครื่องเกื้อ | ความศุข เราฮา |
ผิวทรัพย์กลับทำทุกข์ | ทุ่มให้ |
ควรฤาจักโลภรุก | ริคด โกงนอ |
กลับพลาดมาทประโยชน์ได้ | ทุกข์ด้วยตัวทำ |
๑๐๏ กรรมชอบตอบศุขให้ | เห็นทัน ตาพ่อ |
กรรมผิดติดทุกข์รัน | ทดร้อน |
หาทรัพย์นับจะบัน | เทาทุกข์ เราฮือ |
ผิวทรัพย์กลับโทษย้อน | ทุกข์เข้าเอาไฉน |
๑๑๏ ตั้งใจหาศุขเลี้ยง | ชีวิตร ตนเทอญ |
รวยเพราะโกงอย่าคิด | โลภเรื้อ |
แม้รวยเพราะสุจริต | รวยเร่ง รวยพอ |
เผื่อแผ่แพร่ประโยชน์เกื้อ | แก่บ้านเมืองเฉลิม |
๑๒๏ ฮึกเหิมเคลิ้มจิตรด้วย | อยากมี มากเพื่อน |
ลโมภเล่นเสี่ยงเคราะห์ดี | เคราะห์ร้าย |
แทงหวยถั่วโปตี | นกไก่ พนันพ่อ |
อยากมั่งมีเหมือนย้าย | ยักเข้าตาจน |
๑๓๏ ขวนขวายขายค้ามุ่ง | เงินทอง |
คิดรับราชการปอง | ชอบแล้ว |
หวลกลับสับประสงค์สอง | จำพวก หมายแล |
นาจักเสียประโยชน์แคล้ว | คลาศทิ้งทางดี |
๑๔๏ มั่งมีก็อยากด้วย | กันแทบ สิ้นเนอ |
ควรแยกใจอย่าแอบ | คู่คล้อง |
ส่วนรับราชการแบบ | หาชอบ คุณเทอญ |
ส่วนอยากมั่งมีต้อง | คิดค้าหาผล |
๑๕๏ แม้นรคนสองจิตรเคล้า | หากิน |
เอาราชการเปนดิน | แด่นค้า |
พานิชคิดแสวงสิน | ทรัพย์ถ่าย เดียวเพื่อน |
กลัวจักละชอบคว้า | รวบคว้าเงินกำ |
๑๖๏ สิบลำกำปั่นค้า | เงินทอง |
ไป่เท่ากษัตริย์ปอง | ปกเลี้ยง |
กายจิตรคิดถวายสนอง | พระเดช ท่านเทอญ |
ผลจักพาชอบเพี้ยง | เพิ่มร้อยแรงทุน |
กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์