- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความอดกลั้น
๑๏ ขันตีความอดกลั้น | รงับใจ |
เปนช่องมรรคาไลย | เลิศล้น |
อาจบำบัดพิบัติไภย | ทุกข์โทษ |
ควรปราชญ์ฉลาดค้น | แคะได้คิดหา |
๒๏ อดกลั้นสรรพสิ่งเบื้อง | บาปธรรม |
มีลาภเพราะบาปจำ | อดกลั้น |
อดบาปก่อบุญบำ | บัดบาป บี้นา |
ผิบ่ละบาปครั้น | โทษห้อมแลเห็น |
๓๏ ราคะแม้จัดกลุ้ม | กลางจิตร |
ควรอดกลั้นดับพิศม์ | ราคนั้น |
อนึ่งโทษะจริต | แรงรัด เร่งฤา |
ควรผ่อนงดอดกลั้น | โทษไว้ในทรวง |
๔๏ โมหะความมืดแล้ว | มัวหลง |
อย่าปล่อยละเลยจง | อดกลั้น |
ผิวบ่ละเลยงง | งุนง่วง ตามนา |
โมหะมักกีดกั้น | สกัดให้ห่างผล |
๕๏ โลภะความโลภล้ำ | เหลือประมาณ |
จงอดอย่าทยาน | อยากได้ |
จนเกินกว่ากิจการ | อันประกอบ |
แม้โลภผิดธรรมให้ | อดกลั้นบั่นเสีย |
๖๏ อดเล่นทุกสิ่งสิ้น | สารพัน |
ปลาไก่การพนัน | พวกนี้ |
เปนของกระทำอัน | ตรายทรัพย์ |
ใครบ่คิดหลบลี้ | เล่นแล้วพลันหลง |
๗๏ อดกินของที่ค้า | ขายแพง |
ถึงอยากจงคิดแขง | จิตรไว้ |
ออมอดอย่าตามแรง | ความอยาก |
ผิวบ่งดอดได้ | ทรัพย์นั้นเสื่อมถอย |
๘๏ อดกลั้นสรรพสิ่งทั้ง | โลกา |
อดบาปอดบุญสา | รพัดพร้อม |
เปนใหญ่ที่มนา | ยตนะ |
อดจิตรสิ่งเดียวน้อม | เหล่านั้นรวมลง |
กรมหลวงบดินทรไพศาลโสภณ