- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
มุทิตา
๑๏ โปรดเกล้ากะเรื่องให้ | แสดงมุ ทิตาแฮ |
คือส่วนธรรมเอกอุต์ม | เลิศล้ำ |
เครื่องเกียดเครื่องกันทุ | รารัติ รเหิดเฮย |
สมเญศพรหมวิหารค้ำ | จิตรขึ้นเคียงพรหม |
๒๏ แปลความเปนผู้ประ | เทิงใจ |
ในศิริสมบัติใคร | อื่นพ้อง |
หวังเพื่อยั่งยืนใน | สราญศุข เขานอ |
ใช่คิดพัวพันข้อง | เกลศกลุ้มกลัดทรวง |
๓๏ ซึ่งมีกระมลเริศร้าง | ฤษยา |
โอนอ่อนเอิบปรีดา | ชุ่มชื้น |
ปางยลนิกรประชา | อื่นเสพย์ สวัสดิ์แฮ |
ไป่ทะเยอทะยานฟื้น | ไฝ่กั้งเกียดกัน |
๔๏ พลอยเพลินปราโมทย์ปลื้ม | เกียรติไกร ท่านนอ |
ซึ่งเสพย์สมบัติประไพ | เพริศแพร้ว |
ว่าจุ่งถิรัฐใน | ศิริยิ่ง เทอญแฮ |
นี่ลักษณะมุทิตาแผ้ว | เสร็จสิ้นขบวนธรรม |
๕๏ ผิวแจกแตกต่างพร้อง | บรรยาย |
พอแจ่มอัตถ์ชัดขยาย | เรื่องรั้ง |
ความที่มุ่งจิตรหมาย | เพื่อท่าน ยืนฤา |
ในลาภในยศทั้ง | ศุขซร้องสรรเสริญ |
๖๏ ปางใครลุลาภแก้ว | เงินทอง |
เปรมจิตรคิดปรองดอง | ชอบชื้น |
ว่าท่านจุ่งประคับประคอง | ลาภยั่ง ยืนเทอญ |
นี่ก็มุทิตาพื้น | ผ่องแผ้วภูลผล |
๗๏ ปรารภถึงยศเจ้า | จอมกษัตริย์ |
อีกยศมาตยานุมัตย์ | เลิศล้ำ |
เพื่อท่านจ่งเจริญสวัสดิ์ | ในยศ ยืนแฮ |
สิ่งชั่วอย่ากลายกล้ำ | กระทบให้มัวหมอง |
๘๏ ได้สดัปศุภสร้อย | สรรเสริญ |
ในกิจสุจริตเจริญ | ชอบซร้อง |
ปราโมทย์ยิ่งกระมลเพลิน | ความชอบ นั้นนา |
หวังท่านกิติศัพท์ก้อง | เกริกหล้าถาวร |
๙๏ ปางใครดลศุขปลื้ม | ปรีดี |
สบายจิตรสบายกายทวี | ค่ำเช้า |
พลอยเอิบอิ่มศุขศรี | เสาวภาคย์ นั้นนา |
หวังท่านยืนยั่งเฝ้า | ศุขส้องเสพย์เสวย |
๑๐๏ อย่างหนึ่งชมชื่นด้วย | อายุ |
พรรณศุขกำลังลุ | เชี่ยวรู้ |
ใครสบคิดสาธุ | การเพื่อ ยืนแฮ |
นี่ก็มุทิตากู้ | จิตรให้ใสสานต์ |
๑๑๏ ปราโมทย์ในผู้มั่น | ชนมา ยุแฮ |
ยืนยิ่งพรรษกาลคลา | กว่าร้อย |
ทุกวันทุกเวลา | ระไวระวาด กายแฮ |
โรคไป่บีธาคล้อย | คลาศร้างบางสกนธ์ |
๑๒๏ ยลใครประไพแผ้วผ่อง | ผิวพรรณ |
งามประเสริฐสบสรรพ์ | สิ่งพร้อม |
จูงจิตรยิ่งหฤหรรษ์ | ประเทิงชื่น ท่านนา |
ปราศคิดจิตรคดค้อม | ขุ่นข้นกระมลมัว |
๑๓๏ ปราโมทย์ความศุขทั้ง | กำลัง ท่านนา |
กายกับปรีชาขลัง | เลิศผู้ |
แรงกายอาจจักพัง | เศิกพ่าย ปไลยฤา |
แรงฉลาดอาจจักรู้ | รอบสิ้นสรรพการ |
๑๔๏ ปฏิภาณการคล่องพร้อง | พจมาน |
คดีโลกย์อีกธรรมชาญ | ไป่ข้อง |
ยลใครเสร็จอาการ | ดุจกล่าว นี้นอ |
กอบประเทิงจิตรพ้อง | ชื่นชื้นเสนอสนอง |
๑๕๏ ส่วนหนึ่งซึ่งประเสริฐล้ำ | ธาตรี |
คือกอบกิจสามัคคี | พรักพร้อม |
จิตรกายวะจีมี | เมตรมุ่ง กันแฮ |
ที่ลับที่แจ้งน้อม | เสน่ห์ปลื้มสมัคสมาน |
๑๖๏ ใครดำรงถิรัฐด้วย | ปรานี กันนา |
จักสบสรรพความดี | ทั่วถ้วน |
จำเริญรุ่งเรืองทวี | ทุกค่ำ คืนเฮย |
ความเสื่อมแลทุกข์ล้วน | เลิกล้างมลายสูญ |
๑๗๏ ยลใครที่พรักพร้อม | เพรียงกัน |
ร่วมจิตรสนิทเสน่ห์กระสัน | มั่นแล้ว |
ประเทิงจิตรอภิรมย์พลัน | พลอยชื่น ชมนอ |
เพื่อท่านจำเริญแผ้ว | ยิ่งเอื้อสมัคสมาน |
๑๘๏ มุทิตาว่าเลิศล้วน | กลายกลาย |
คือกล่าวเปนปริยาย | อัตถ์อ้อม |
เยื้องอย่างห่างแบบหมาย | อนุมัติ ตนนอ |
ปราชญ์โปรดเมตรจิตรน้อม | ที่ข้อละเลิงเหลิง |
พระยาอิศรพันธุ์โสภณ ( ม.ว. หนู )
เมื่อยังเปนพระผดุงศุลกกฤตย์