- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความเสื่อม
๑๏ ปวงการควรตฤกเกื้อ | ตรงอุบาย ชอบฤา |
ผิวคิดมิแยบคาย | ผิดเค้า |
เปนเหตุเสื่อมประโยชน์กลาย | กลับโทษ ถมแฮ |
เล่ห์เลอะหลงผลูเต้า | ไป่ต้องตามประสงค์ |
๒๏ อนึ่งความว่ายากผู้ | ปราชญ์เตือน สติเอย |
แขงขัดคำสอนเบือน | บากลี้ |
ชอบเสพย์แต่มิตรเชือน | ชนพวก พาลนา |
คงจะพาตนปี้ | ป่นสิ้นศุภผล |
๓๏ อีกชนปล่อยจิตรเต้า | ตามใจ ตนเฮย |
โลภโกรธเหลือเกินไป | ไป่ยั้ง |
คราวเผลอพลาดเลยไถล | เตลิดส่ง |
ไป่กลับคืนสติตั้ง | แต่ล้วนเลวเลือน |
๔๏ ต่ำคุณหมิ่นผู้ยิ่ง | ศีลคุณ อาทิ์เอย |
ต่ำชาติหมิ่นผู้สกุล | ชาติก้ำ |
ต่ำไวยหมิ่นผู้พุร | ฒายุศม์ กว่านา |
ต่ำยศหมิ่นผู้ล้ำ | ยศล้วนมลายผล |
๕๏ คร้านแสวงโภคทรัพย์สิ้น | เสื่อมสม บัติเฮย |
คร้านราชกิจยศนิยม | เสื่อมไร้ |
คร้านบุญมิอบรม | เสื่อมสุ คติแฮ |
คร้านศึกษาศิลปไส้ | เสื่อมรู้วิทยา |
๖๏ ไร้วิชาอวดรู้ยิ่ง | ยกตน |
ไร้ทรัพย์เลือกสนซน | จ่ายจ้ำ |
ไร้แรงร่านหาญรณ | รุกต่อ แรงฤา |
ไร้เพื่อนไปเปลี่ยวล้ำ | เหล่าล้วนเสื่อมถอย |
๗๏ อกุศลกรรมบถทั้ง | ทศพิธ |
เปนส่วนทางทุจริต | รวบไว้ |
โดยกายวะจีจิตร | ลามก แลแฮ |
ดลทุกข์ศุขเสื่อมไร้ | เริศร้างทางเกษม |
๘๏ ยังหานะภาคย์หนึ่งผู้ | ชายเมา กามเฮย |
อายุศม์มัธยมเยาว์ | ล่วงแล้ว |
นำดรุณสตรีเนา | ชาเยศ ตนแฮ |
ฤาจักศุขใจแผ้ว | เหตุต้นตามหวง |
๙๏ เสื่อมสัจส่อมิตรสิ้น | เสื่อมสมาน |
เสื่อมศิริพาศถฤงฆาร | เสื่อมด้วย |
เสื่อมรศเสพย์อาหาร | เสื่อมรูป |
เสื่อมศรัทธาหมดม้วย | เสื่อมสร้างกุศล |
๑๐๏ เสื่อมโรคเพราะรู้หลีก | ของแสลง |
เสื่อมราคเพราะใจแหนง | หน่ายลี้ |
เสื่อมผิดเพราะความระแวง | ระวังผิด เสมอนา |
เสื่อมทุกข์เพราะทางชี้ | เช่นไว้อัษฎาริย์ |
พระพิมลธรรม ( ม.ว. เจริญ ) วัดรฆังโฆสิตาราม
เมื่อยังเปนพระราชานุพัทธมุนี