- คำนำ
- ประวัติ ว่าที่นายพันโท หลวงไกรกรีธา
- ความรัก
- ความชัง
- ความเชื่อแน่
- ความสงไสย
- ความตระหนี่
- ความสุรุ่ยสุร่าย
- ความหมั่น
- ความเกียจคร้าน
- ความอ่อน
- ความแขง
- ความอิจฉา
- มุทิตา
- ความช้า
- ความเร็ว
- ความเสื่อม
- ความเจริญ
- ความมั่งมี
- ความจน
- ความผิด
- ความชอบ
- ความโลภ
- ความสันโดฐ
- ความนินทา
- ความสรเสริญ
- ความกระวนกระวาย
- ความอดกลั้น
- ความเบื่อ
- ความเพลิน
- ความลำเอียง
- ความเที่ยงตรง
- ความหยิ่ง
- ความสุภาพ
- ใจร้าย
- ใจดี
- ความโง่
- ความฉลาด
- ความเท็จ
- ความจริง
- ความทุจริต
- ความสุจริต
- ความหวังใจ
- ความท้อใจ
- ความเลินเล่อ
- ความระวังคือไม่ประมาท
- ความนับถือ
- ความดูหมิ่น
- ความทุกข์
- ความศุข
- ความกล้า
- ความขลาด
ความสุรุ่ยสุร่าย
๑๏ ความสุรุ่ยสุร่ายนั้น | นิษยล แน่นา |
ผิเกิดในใดชน | แน่นแฟ้น |
สินทรัพย์ยศศักดิตน | พลันพินาศ นาพ่อ |
มีโทษมากแม่นแม้น | บ่อนเบี้ยเบียนผลาญ |
๒๏ การควรระงับไว้ | ไปแถลง |
รู้ไป่มากไปแสดง | มากถ้อย |
เร็วโทษทับทวีแรง | ลามเทวศ |
ชนิดนักเมามากร้อย | พรอกโอ้ทนงตน |
๓๏ ธนสารจำหน่ายเกื้อ | กูลพาล |
มักหมดไม่มีนาน | อยู่ได้ |
เหตุลมเล่ห์พจมาน | ลิ้นล่าย นักนอ |
เห็นศุขชั่วมื้อให้ | โทษล้ำเหลือแถลง |
๔๏ กำลังยศทรัพย์พร้อม | ไพรบุลย์ |
ซื้อจ่ายไป่คิดทุน | เฟื่องเฟ้อ |
ส่ายทรัพย์แหลกเปนจุณ | ยศถ่อย ด้วยพ่อ |
ได้สติสิเน้อ | อกโอ้อาดูร |
๕๏ มากมูลแบบฉบับแม้ | ปราศจาก สงวนเฮย |
คงพินาศแลอาจพราก | สิ่งรู้ |
เกียจศิลปสาตรอยาก | แต่สนุก สนานนา |
คงจะบำราศผู้ | ปราชญ์สร้องสรรเสริญ |
๖๏ เพลินสุรุ่ยสุร่ายแม้น | พรรณา มานา |
โดยเลศจักชักพา | โทษให้ |
ชอบประพฤติแต่มัชฌิมา | ประมาณเหตุ การแฮ |
ควรเก็บเก็บอย่าได้ | จ่ายทิ้งเสียสูญ |
๗๏ สมบูรณทุกสิ่งแล้ว | จักทวี อิกนา |
ควรจ่ายทำไมตรี | พวกพ้อง |
ให้เปนถิ่นชนนี | ยมมาก |
จึ่งจะเจริญป้อง | ปัดร้ายไกลสกนธ์ |
๘๏ ค้นหามาว่าไว้ | เปนธรรม เนียมนา |
พอเพื่อเปนที่สำ | เหนียกได้ |
ตูแรกเริ่มริรำ | พรรณกล่าว |
ใดแผกโปรดแปลนให้ | เพื่อเปลื้องปลดเขลา |
พระยาศรีวรวงษ์ ( ม. ว. จิตร )
เมื่อยังไม่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ