คำอธิบาย

หนังสือประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ นี้ หอพระสมุดฯ ได้ให้พิมพ์ไปแล้ว ๓ ภาค คือ ภาคที่ ๑ เปนประกาศซึ่งออกในปีกุญ พ.ศ. ๒๓๙๔ อันเปนปีแรกที่พระบาทสมเด็จ ฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ กับปีชวด พ.ศ. ๒๓๙๕ แลปีฉลู พ.ศ. ๒๔๙๖ รวม ๓ ปี เปนประกาศ ๒๓ ฉบับ ภาคที่ ๒ เปนประกาศออกในปีขาล พ.ศ. ๒๓๙๗ กับปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๙๘ รวม ๒ ปี เปนประกาศ ๔๗ ฉบับ ภาคที่ ๓ เปน ประกาศออกในปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๙๙ กับปีมะเสง พ.ศ. ๒๔๐๐ รวม ๒ ปี เปนประกาศ ๓๑ ฉบับ ภาคนี้นับเปนภาคที่ ๔ เปนประกาศออกในปีมะเมีย พ.ศ. ๒๔๐๑ ปีเดียว มีประกาศ ๕๗ ฉบับ

ลักษณะประกาศในรัชกาลที่ ๔ ได้อธิบายไว้โดยพิสดารในประชุมประกาศภาคที่ ๑ แล้ว เห็นไม่จำเปนจะต้องนำความนั้นมาแสดงในเล่มนี้อิก แต่มีความอยู่ข้อ ๑ ซึ่งเห็นควรจะกล่าวซ้ำไว้เพื่อกันความเข้าใจผิด คือ ประกาศรัชกาลที่ ๔ ซึ่งยังใช้เปนบทกฎหมายแลประเพณีอยู่ก็มีบ้าง ที่เลิกเสียแล้วก็มีมาก การที่หอพระสมุดฯ รวบรวมพิมพ์ ประสงค์แต่จะให้เจริญความรู้ในทางวรรณคดีแลในทางพงศาวดารเปนที่ตั้ง เพราะฉนั้นขออย่าให้ผู้อ่านหนังสือประชุมประกาศซึ่งหอพระสมุดฯ พิมพ์ เอาไปอ้างใช้เปนกฎหมายในอรรถคดีใดๆ โดยลำพังหนังสือซึ่งหอพระสมุดฯ พิมพ์นี้เลย