๑๕๘ ประกาศว่าด้วยคำที่เรียกใบบอกแลท้องตรา

ปีมะเมียสัมฤทธิศก

คนชาววัดๆ หาเฟื้องหาสลึงที่วัด ได้เล็กน้อยก็สำคัญตัวว่ามีทรัพย์พอเปนทุนสึกออกหากินข้างบ้านด้วยการแต่งแลเขียนหนังสือ มักโง่เคอะไม่รู้จักขนบธรรมเนียมในราชการแผ่นดิน ว่าผิดๆ ถูกๆ ท่านทั้งปวงอย่าเชื่อถือนักฯ หนังสือทั้งปวงที่ดำเนินพระราชโองการไปจากกรุงยังหัวเมืองต่างๆ ถ้าเมืองเปนประเทศราช หนังสือดำเนินพระราชโองการนั้น เรียกว่าศุภอักษรบ้าง ท้องตราบ้าง ตามเมืองเจ้า แลเมืองท้าวพระยา ถ้าเมืองน้ำพระพิพัฒสัตยา ก็เรียกแต่ว่าท้องตราฯ ถ้าหนังสือเสนาบดีก็เรียกแต่ว่าตราบ้าง หนังสือบ้าง ถ้าหนังสือขุนนางต่ำๆ ลงมา ก็เรียกแต่ว่าหนังสือ บรรดาหนังสือซึ่งออกไปจากกรุงเทพฯ ยังหัวเมืองทั้งปวงแล้ว จะเรียกว่าใบบอกก็ดี หนังสือบอกก็ดี ไม่ได้เลยเปนอันขาดทีเดียว ถ้าว่าอย่างนั้นก็เหมือนกับว่ากรุงเทพฯ เปนเหมือนขึ้นแก่หัวเมือง หนังสือเสนาบดีไปจากกรุงเทพฯ จะว่าอย่างนั้นได้ต่อเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปอยู่นอกกรุง หนังสือเสนาบดีส่งออกไปวางเวรกรมท่าให้กราบทูลพระกรุณานั้น จะเรียกว่าใบบอกก็ได้ หนังสือบอกก็ได้ หนังสือซึ่งมาแต่หัวเมืองประเทศราชใหญ่วางเวรมหาดไทย เรียกว่าศุภอักษร หนังสือถึงเสนาบดีด้วยเหตุนอกตำแหน่งใหญ่เรียกหนังสือบอก ถ้ามาแต่ประเทศราชน้อยๆ ฤๅหัวเมืองน้ำพระพิพัฒสัตยาทั้งปวง ฤๅหนังสือมาแต่แม่ทัพนายกองซึ่งออกไปจากกรุงฯ จะเรียกว่าใบบอกก็ได้ หนังสือบอกก็ได้ ควรหมดแต่จะเรียกว่าท้องตราก็ดีตราก็ดี ไม่ได้เลยเปนอันขาด ถ้าใครมาเรียกผิดๆ เขียนถวายก็ดีกราบทูลก็ดี จะต้องปรับให้กวาดชานหมากล้างน้ำหมาก ทั้งในทั้งนอกท้องพระโรงพระบรมมหาราชวัง ให้ท่านทั้งปวงระวังปากอย่าเชื่อคนวัดๆ เถนๆ นัก ไม่รู้ขนบธรรมเนียมราชการอะไร ฯ