๑๓๙ ประกาศให้ผู้ถวายฎีกาลงชื่อฤๅวานผู้ที่ไว้ใจลงแทน

ณวันพฤหัสบดี เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก

มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศแก่พระราชวงศานุวงศ์ แลข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อย ฝ่ายทหารพลเรือน ในพระบรมมหาราชวังพระบวรราชวัง ให้ทราบจงทั่วกัน ด้วยเมื่อก่อนแต่ปีนี้ไป คดีหลายเรื่องลูกขุนปฤกษาผิดๆ ไปบ้างมีผู้ร้องถวายฎีกา มีพระบรมราชโองการให้เรียกคำปฤกษามาทรงทอดพระเนตร ครั้นบางทีทรงพระราชดำริห์ติเตียนแล้ว ลูกขุนบางนายออกตัวว่าไม่ทราบตัวป่วยอยู่บ้าง มีกิจธุระไม่ได้มารับราชการบ้าง ลูกขุนผู้เรียงลักเอาชื่อใส่ลงดอก จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งว่า ตั้งแต่กาลนั้นไป ลูกขุนผู้ใดจะลงชื่อในคำปฤกษาพร้อมกันก็ดี จะลงในคำแย้งก็ดี ในคดีเรื่องใดๆ ให้ลงลายมือเขียนตัวเอง ฤๅถ้าให้คนอื่นเขียนก็ให้เขียนลงในกระดาษขาว แล้วประทับตราตามตำแหน่งของตัว แล้วจึงผนึกเข้ากับสมุดคำปฤกษา ฤๅลงชื่อแล้วประทับตราตามตำแหน่งในใบสัจ ทับหลังสัจแลหลังฟ้องทุกนาย ในคดีทุกเรื่องบรรดาที่ตัวได้ปฤกษา ตั้งแต่นั้นมาการใดๆ ซึ่งลูกขุนได้ปฤกษานั้น เมื่อลูกขุนผู้ที่ประชุมปฤกษาในเรื่องนั้นๆ เมื่อเหนพร้อมกันเรียงความลงแล้ว ก็ลงชื่อเองบ้างให้ผู้อื่นเขียนแทนบ้าง แล้วประทับตราตามตำแหน่งไว้เปนสำคัญทุกเรื่อง ตามพระราชโองการดำรัสสั่งนั้นมานานแล้ว ภายหลังราษฎรผู้มาร้องถวายฎีกา จ้างเสมียนเขียนมาบ้าง มาให้การคดีให้พนักงานเรียบเรียงที่กรมล้อมพระราชวังบ้าง เมื่อเรื่องราวถวายแล้ว ครั้นได้ทรงทอดพระเนตรเรื่องราว บางเรื่องทรงตัดสินให้ผู้ถวายฎีกาเสียเปรียบไปตามความในคำของผู้นั้นเองบ้าง โปรดให้มีกระทู้ซักถามข้างผู้ถวายฎีกากลับให้การว่า ตัวไม่รู้หนังสือเขียนไม่ได้ เจ้าพนักงานฤๅผู้รับเขียนแต่งความผิดไป ไม่ต้องความจริงบ้าง เขียนเกินๆ ขาดๆ บ้าง เปนที่ทุ่มเถียงกันเนืองๆ หลายเรื่อง เพราะฉนั้นแต่นี้สืบไป มีพระบรมราชโองการ ให้ประกาศทั่วไปทุกตำแหน่ง ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยผู้ใดจะทำเรื่องราวทูลเกล้าฯ ถวาย ว่าด้วยเหตุสิ่งใดก็ดี ก็ให้ลงชื่อเปนลายมือของตัวในที่ที่ว่าข้าพระพุทธเจ้า (ชื่อ) ดังนี้ เปนสำคัญจงทุกฉบับ ถ้าราษฎรจะทำเรื่องราวฎีกาทูลเกล้าฯ ถวาย ด้วยไปให้เจ้าพนักงานกรมล้อมพระราชวังเรียงความแลเขียนเรื่องราวให้ เมื่อเรื่องราวแต่งเขียนแล้ว ให้ผู้แต่งอ่านให้เจ้าของเรื่องราวฟังแล้ว ให้เจ้าของเรื่องราวรับไปวานให้ผู้อื่นอ่านให้ฟังหลายครั้งแล้ว ลงชื่อเปนลายมือของตัวเปนสำคัญ ฤๅวานผู้อื่นที่ตัวเชื่อถือลงชื่อหมายลายมือแทนในเรื่องราวนั้น จงทุกฉบับ ว่าข้าพระพุทธเจ้าชื่อนี้ชอบใจแล้ว จึงนำมาถวายให้เปนที่เชื่อฟังได้เถียงไม่ได้ อนึ่งบางทีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศานุวงศ์ แลท่านเสนาบดี แลข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ๆ ปฤกษาด้วยข้อราชการใดๆ ฤๅเรื่องราวซึ่งผู้ใหญ่ผู้น้อยเปนอันมากจะเข้าชื่อกัน จะกราบบังคมทูลพระกรุณาว่าด้วยเหตุสิ่งใดๆ ก็ให้ลงชื่อด้วยลายมือของท่านผู้นั้นๆ ฤๅประทับตรามาเปนสำคัญจงทุกครั้ง อย่าให้เปนที่ทรงรังเกียจว่าผู้อื่นเอาแต่ชื่อท่านบางองค์บางคน ไม่ได้เหนไม่ได้ฟังคำปฤกษาแลเรื่องราวนั้นเลย จงทำมาใส่ตามบังคับมานี้ให้ทั่วกัน

ประกาศณวันพฤหัส เดือนสิบเอ็จ ขึ้นสิบสี่ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก เปนวันที่ ๒๗๑๗ ในรัชกาลปัตยุบันนี้