๑๔๗ ประกาศเรื่องคนโทษหนีเข้าไปอาศรัยในวังเจ้า ฤๅมีผู้แก้ไขให้ผู้คุมร้อง

ณวันอาทิตย์ เดือนยี่ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก

ประกาศให้ส่งต่อๆ กันไปว่า บรรดาโรงศาลแลทิมแลคุก แลที่จำที่ขังคนโทษฤๅคนเปนหนี้หลวงก็ดี ทุกหมู่ทุกกรมในพระบรมมหาราชวัง แลเจ้าหมู่นายหมวดบรรดาที่คุมเลขไพร่หลวงจ่ายเดือน ฤๅไพร่หลวงกองส่วยต่างๆ ในกรุงนอกกรุงก็ดีให้ทราบทั่วกันว่า กาลทุกวันนี้เจ้าเล็กนายน้อยก็มักมีที่เลื่องฦๅไป ดังได้ยินอยู่ด้วยกันกลุ้มๆ คนทั้งปวงก็นับถือตามคำคนมากกลัวเกรงตามไป เมื่อเปนดังนี้คนโทษในทิมในคุกแลลูกความที่จะแพ้ในศาล แลตัวไพร่หลวงแลลูกหมู่ไพร่หลวงก็เชื่อถือดังนั้น ก็หลบหลีกหนีคุกหนีทิมหนีโรงศาลหนีหมู่หนีกรมไปแอบแฝงฝากตัวอาศรัยที่เจ้านายนั้นๆ ก็มักตื่นๆ รับเอาตัวไว้ง่ายๆ แลเปนที่สำนักอาศรัยของคนพวกนั้นมีมากหลายราย ฝ่ายผู้คุมขุนโรงขุนศาลก็ไปกริ่งเกรงกลัวเสีย ไม่ติดตามไปว่ากล่าวท้วงถามร่ำเรียนเพ็ดทูล พากันทำการให้เปนเหตุให้คนพาลกำเริบทั้งไพร่ทั้งผู้ดี ตั้งแต่นี้ถ้าเกิดความขึ้นดังที่เปนแล้วนี้ คือมีมาฉุดลากแย่งชิงคนโทษไปแต่ผู้คุม ถ้าในกรมพระนครบาลให้ผู้คุมมาบอกเล่าต่อมูลนายในกรมพระนครบาลทุกคน ถ้าในกรมพระตำรวจให้ผู้คุมมาแจ้งความต่อมูลนายในกรมพระตำรวจทุกคน ถ้าเปนลูกความอยู่ณโรงศาล ก็ให้ผู้คุมมาบอกเล่ามูลนายกระทรวงนั้นๆ ทุกคน ในเจ็ดวันอย่านิ่งไว้ให้ช้า ถ้ามูลนายไม่กราบทูลพระกรุณา ให้ผู้คุมทำเรื่องราวร้องถวายฎีกาอย่านิ่งไว้ให้ช้านานวันไป ถ้าแลทรงทราบมาด้วยเหตุอื่นๆ ฤๅผู้อื่นข้างหน้าข้างในกราบทูลพระกรุณา จะปรับไหมให้ผู้คุมแลตัวนายที่ทราบเรื่องความนั้นแล้วนิ่งเสียไม่กราบทูลพระกรุณานั้นให้ใช้แทน ถ้าเปนลูกความให้ใช้ความท่านทั้งเรื่อง ถ้าเปนหนี้หลวงให้ใช้หนี้หลวงจงครบ ถ้าเปนไพร่หลวงให้ใช้ตัวไพร่หลวง เมื่อไม่มีตัวไพร่จะใช้ ให้คิดเงินใช้ให้สามสิบตำลึงแทนไพร่หลวงเทอญ ฯ

ประกาศมาณวันอาทิตย์ เดือนยี่ขึ้นสิบสามค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก เปนวันที่ ๒๘๕๘ ในรัชกาลปัตยุบันนี้ ฯ

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ