สามสิบแปด พรหมโลก

กามนิตและวาสิฏฐี ก็ถือปฏิสนธิในพรหมโลก เป็นเทพประจำดาวแฝด. อาตมันของกามนิตเข้าไปสิงสถิตรวมประสานกับคุณลักษณะแห่งดาวอันรุ่งเรืองสมส่วนสนิทสนมกระทำให้ดวงดาวนั้นเหมือนกับมีชีวิตขึ้น, อาศัยมโนมยฤทธิ์ของกามนิต ผู้มเหสักข์เป็นเครื่องบังคับ ดาวนั้นจึ่งหมุนรอบด้วยตนเอง. และอาการเคลื่อนหมุนไปนี้ คือลักษณะความเป็นอยู่แห่งกามนิตในพรหมโลก.

อีกประการหนึ่ง รัศมีวาสิฏฐีในดาวอิกดวงหนึ่ง เปล่งมากะทบดวงดาวกามนิต และรัศมีกามนิตก็ฉายไปจับดาววาสิฏฐี. ถ้อยทีค่อยแผดรัศมีประสานกัน, ดาวแฝดก็หมุนตามกันไปในจุดหมายแนวเดียวกัน จนแสงนั้นระคนปนกัน เป็นสัญญาณว่าทั้งสองมีความรักร่วมปฏิพัทธ์ต่อกันแน่นแฟ้นมิได้ออกจากกันไปเลย

ด้วยทิพยานุภาพสมันตจักษุ ทั้งสองอาจมองดูรอบด้านได้ในคราวเดียวกัน. เมื่อมองดูไปในแดนวิศวากาศอันหาเขตต์มิได้ ก็เห็นดาวเทพ ส่องแสงอยู่พร่างพราวมีจำนวนนับไม่ถ้วน. ในหมู่ดาวเทพเหล่านั้น ต่างรวมกันเป็นราศี ปรากฏเป็นทอด ๆ กันไป. ต่างมีทางเดิรเป็นส่วน ๆ กันฉะเพาะหมู่ กามนิตและวาสิฏฐีอาศัยดาวคู่แห่งตน ก็โคจรไปในวิถีแห่งหมู่ดาวทั้งหลาย เวียนกันไปรอบ ๆ โดยลำดับตามดาราคติ คล้ายกับจัดนัดกันไว้. ต่างไม่เดิรเข้าไปใกล้กันนัก หรือเดิรห่างไกลกันนัก และดูเหมือนจะมีสนามฉันทฤทธิ์บอกรู้ถึงกันโดยกระแสมโนญาณ ว่าควรจะมีคติทางไหนจึ่งจะได้ระยะกัน.

อันทางโคจรที่หมู่ดาวหมุนเวียนกันนี้ ย่อมมีจุดที่มุ่งหมายในการเวียนรอบ คือ ท้าวมหาพรหมผู้สถิตอยู่ท่ามกลางแสนโกฏิจักรวาล มีรัศมีอันวัดไม่ถึง แผ่ซ่านไปสู่หมู่ดาวเทพทั้งปวง หมู่ดาวเหล่านั้นเป็นดั่งแว่นฉายอันนับไม่ถ้วน ได้รับแสงจากท้าวมหาพรหมแล้วก็ส่งสะท้อนกลับไปสู่ท้าวมหาพรหม คือ พระผู้ทรงพลฤทธิมหานุภาพอันหาหมดเปลืองมิได้. อันดาวเทพเคลื่อนเวียนไป ก็ด้วยได้เดชานุภาพมหิทธิพลาดิศัยมาจากพระองค์. เพราะฉะนั้นดาวเทพทั้งหลาย จึงได้เวียนรอบท้าวมหาพรหม ห่างเลยออกไปไม่ได้.

แม้ว่าดาวเทพทั้งหลาย อาศัยมหิทธานุภาพท้าวมหาพรหมบรมมหาตมันเป็นจุดกลาง จึ่งสืบชีพรุ่งเรืองนับด้วยอสงไขยกัลป์ก็จริงอยู่, แต่พรหมโลก ซึ่งดูประหนึ่งว่าหาเขตต์มิได้ เมื่อปรากฏว่า ‘มีขึ้น’ แล้ว, ก็ย่อมมีสุดสิ้นลงตามธรรมดาวิษัย. และโดยเหตุที่ระยะกาลในพรหม ย่อมดำเนิรไปเงียบ ๆ, เปรียบดั่งน้ำใสสะอาด ที่ไหลเอื่อยไปตามลำธารโดยราบรื่น ไม่มีสิ่งอะไรกีดกั้นให้ขาดระยะลงกลางคัน, เลยทำให้เห็นว่าพรหมโลกนั้นหากาลกำหนดมิได้. แท้จริง ลักษณะที่ว่าหากาละไม่ได้นั้น ก็ล้วนเป็นมายาทั้งเรื่อง