ว่าด้วยชีพจร ให้ระวังในการระบายยา

จะกล่าวเพศชีพจรจำ เดือนขึ้นค่ำฝ่าบาทา เร่งรีบให้กินยา ตามตำราสดวกดี สองค่ำอยู่หลังบาท อาจสามารถแก้โรคี กินยาสดวกดี ตามคำภีร์ที่มีมา สามค่ำอยู่ศีศะ ไชยชะนะแก่โรคา เร่งถ่ายเร่งผายยา ดีนักหนาอย่าสงไสย์ สี่ค่ำประจำแขน ตามแบบแผนอันพึงใจ ผายยามิเปนไร โรคใดๆ อันตรธาน ห้าค่ำประจำลิ้น ยาที่กินแล่นเฉียวฉาน วาโยย่อมกล้าหาญ ขึ้นตามตนรากอาเจียน หกค่ำย่อมเรียงราย ทั่วทั้งกายให้คลื่นเหียน ป่วนปั่นให้วิงเวียน ย่อมติเตียนตำรายา เจ็ด​ค่ำประจำแข้ง ตามตำแหน่งให้ผายยา รงับดับวาตา ในอุราไม่แดกดัน แปดค่ำอยู่ท้องน้อย รยำย่อยห้ามกวดขัน กำเริบทุกสารพรรณ ตำรานั้นว่ามิดี เก้าค่ำประจำมือ เร่งนับถือเปนศุขี รงับดับโรคี จำเริญศรีอายุนา สิบค่ำประจำก้น ดีล้นพ้นต้องตำรา ชะนะแก่โรคา ดับวาตาถอยลงไป สิบเอ็ดค่ำประจำฟัน ซึ่งห้ามนั้นอย่าสงไสย มักรากลำบากใจ โรคภายในกำเริบมา สิบสองค่ำประจำคาง อย่าละวางในตำรา กำเริบร้ายโรคา อย่าวางยาจะถอยแรง สิบสามค่ำอยู่ขาดี อันโรคีไม่ระแวง ทั้งโรคร้ายก็หน่ายแหนง อย่าควรแคลงเร่งวางยา สิบสี่ค่ำประจำหลัง อย่าพลาดพลั้งเร่งศึกษา ห้ามไว้ในตำรา ทุเลายาลำบากกาย สิบห้าค่ำประจำใจ ท่านกล่าวไว้สำหรับชาย อย่าประจุยารุถ่าย อย่ามักง่ายว่าตามมี แรมค่ำหนึ่งจำใจใส่ ประจำใต้ฝ่าตีนดี สองค่ำประจำที่ หลังตีนมีอายุนา สามค่ำอยู่สดือ อย่านับถือมักรากรา สี่ค่ำอยู่ทันตา จะมรณามัวยบรรไลย ห้าค่ำประจำลิ้น ห้ามอย่ากินรากพ้นไป หกค่ำอยู่เศียรไซ้ ดับโรคไภยสิ้นทั้งปวง เจ็ดค่ำประจำตัว ย่อมเกรงกลัวปะทะทรวง แปดค่ำว่าหนักหน่วง อยู่ในทรวงย่อมจะตาย เก้าค่ำประจำคาง เปนปานกลางคลื่นลงสาย สิบค่ำแขนสบาย ลงง่ายดายเร็วหนักหนา สิบเอ็จค่ำประจำมือ เร่งนับ​ถือตามตำรา สิบสองค่ำอยู่นาสา หายโรคาอย่าสงไสย์ สิบสามค่ำอยู่กรรณ์ พยาธินั้นสิ้นสูญไป สิบสี่ค่ำอยู่ปากไซ้ ห้ามมากไว้สิ้นชีวี สิบห้าค่ำอยู่ฅอ จงรั้งรอตามวิธี กินยาว่ามิดี ห้ามทั้งนี้ตามตำรา ชีพจรนี้สำคัญ ข้างขึ้นนั้นแลแรมหนา เหมือนกันดังกล่าวมา จะผายยาดูให้ดี บูราณท่านตั้งไว้ คัมภีร์ไซ้สำหรับมี ดับพยาธิโรคี อายุยืนเจริญเอย

----------------------------