๑
๑๏ ๑บัดนี้ (จักกล่าวพื้นท้าวใหญ่ | เจืองหาญ |
สมภารเพ็งไพร่พล | ยอย้อง |
ปางนั้นจอมก็ ทำเปืองสร้างสวนตาล | เปนใหญ่ |
เซ็งซ่าย้องเมืองท้าว | ชู่ชุม ฯ |
๒๏ ฟังยิน ฮื่นฮื่นฟ้าปีใหม่ | ฮวายเสียง พุ้นเยอ |
ออระทึมบดฮ่มเมือง | แสนท้าง |
ทุกเชียงย้องนางจอม | เปนยอด |
เฮืองเฮื่อช้างงาซ้อง | อยู่โฮง ฯ |
๓๏ คูจอดล้อมเปนเขื่อน | ขนงเมือง |
โงงๆเสียงผ่านพิน | พานสร้าง |
บุญเฮืองนั้นนางจอม | เปนอาช |
เจ้าแนบข้างเทียมท้าว | บ่คลา ฯ |
๔๏ โฮงฮาชถ้องสาวถ่าว | ถนอมภู |
อาการสาวบ่าวทูล | ทังนิ้ว |
บุรีเท้าเมืองเม็ง | มนุสโลก |
หอช่อฟ้าเฮืองสิ้ว | เฮื่อคำ ฯ |
๕๏ ยศโยคท้าวไท้ที่ | นามเดียว |
เทียมธรรม์ยำอยู่เฝือ | แฝงเฝ้า |
(เมื่อนั้น บัวเฮียวเจ้าจอมเมือง | ยินยาก) |
เพราะเพื่อ ไฮ้ลูกเต้าแทนเชื้อ | สืบสาย ฯ |
๖๏ เม็งก็ แหนพากย์ถ้อยถนอมกล่าว | บาไท |
ปิปายเสียงสั่งความ | คนใช้ |
(มึงจ่ง ไปทูลท้าวจอมไตร | ตนอาช |
บอกว่า เฮียมใคร่ได้บุญเกื้อ | เกิดเทียม ว่าเนอ ฯ) |
๗๏ มันก็ ลาบาทแล้วเลยเล่า | ไปถวาย |
จอมก็ ยินดีโดยดั่งเฮียม | แถลงถ้อย |
เลยลวด ผายความต้านเทวี | ทุกเยื่อง |
คึดใคร่ ได้ลูกน้อยแทนเชื้อ | สืบสาย ฯ |
๘๏ ประดับเครื่องพร้อมแถวถี่ | ถันงาม |
พรายพรายใสส่องคำ | เงาแก้ว |
จอมก็ ตามคองเบื้องบูฮาณ | เถ้าเก่า |
แต่งเครื่องแล้วหลายฮ้อย | เฮื่อคำ ฯ |
๙๏ กูก็ คึดเผ่าเชื้อชั้นชาติ | พงศา |
ธรรม์ยำจอมเจื่องเมือง | เลยต้าน |
ดาความไห้ถามผี | ด้ำใหญ่ |
หอช่อฟ้าเฮือนฮ้าน | ฮ่มขวาง ฯ |
๑๐๏ เลยใสถ้อยคำกล่าว | ไปมา |
บัวนางคับคั่งโฮง | โฮมห้อง |
จอมก็ จินดาตั้งญิงชาย | เชื้อชาติ |
แหนกล่าวน้องนางท้าว | แม่เมือง ฯ |
๑๑๏ แล้วพาดถ้อยต้านตอบ | คำควร |
นางก็เคืองหะรึไทคึด | ใคร่แนว นามเชื้อ |
จิ่งจัก ทวนความเท้าวเถิงแถน | ดาด่วน |
ขอลูกแก้วบุญเกื้อ | เกิดมา ฯ |
๑๒๏ หมอม่วนฮู้ต้านตอบ | เทพี |
ทูลเก็งญากล่าวกลอน | กลอยน้อม |
นารีเหน้าเหยิงผม | ผายเกศ |
เนานั่งล้อมเทียมข้าง | บอกแญง ฯ |
๑๓๏ อ้ายเปื่องเท้าหมอนเทศ | เทิงหัว |
ตาวเปลือยแฝงป่ำนำ | เทียมท้าว |
เมื่อนั้น บัวบานเจ้าจอมเมือง | นบนอบ |
น้าวกล่าวข้อเถิงด้ำ | คู่ควง ฯ |
๑๔๏ ประกอบไต้เทียนธูป | มาลา |
เลยลวด ยวงคำเถิงหมู่แถน | แถลงถ้อย |
บัดนี้ พาราพื้นนาคอง | เขินขาด |
เพราะบ่ มีลูกน้อยแทนสร้าง | สืบเมือง ฯ |
๑๕๏ ขออาชเจ้าจอมโลก | หลิงดู แด่เนอ |
คาเคืองมีท่อเดียว | ดูไฮ้ |
ขอพระ ทรงธรรม์ซ้ำกูนา | น้าวส่ง |
ผายโผดให้โดยได้ | ดั่งลาง แด่เนอ ฯ |
๑๖๏ พอเมื่อ ทะล่งฟ้าลมล่วง | เวหา พุ้นเยอ |
จอมก็ วางมาลาถ่องแถว | กันเข้า |
เมื่อนั้น ลมออนเจ้าทูตา | ตางค่วง |
เค้าเครื่องฮ้อยคืนเข้า | ขาบแถน ฯ |
๑๗๏ ลัดล่วงผ้ายล้านหลืบ | หลึมเหมือย |
กรายแดนคนด่วนเถิง | แถนฟ้า |
เมื่อนั้น ชะบุหน้าแถนหลวง | หลิงโลก |
เห็นแก่นแก้วนงหน้า | ฮ่ำคาญ ฯ |
๑๘๏ ยศโยคเจ้าฟ้าคื่น | คนิงคุณ |
ฮมเพิงขานเหนี่ยวเจือง | ใจกล้า |
เชิญศรีแก้วบุญสูง | เสด็จด่วน |
ลงจากฟ้าเสถียรสร้าง | ส่ำราญ ฯ |
๑๙๏ พอเมื่อ ฮว่านๆฟ้าฮ้องเฮ่ง | ระดูฝน พุ้นเยอ |
เจืองหาญจุติจากดา | วะดิงส์ฟ้า |
เอาปติสนธิ์เข้าถือพา | คัพภะวีก |
ท้าวใหญ่หน้าในท้อง | แม่ตน ฯ |
๒๐๏ พอเมื่อ ฟึดฟีกฟ้าระดูด่วน | คิมหันต์ มาแล้ว |
สาผลเนาอยู่นาน | ในท้อง |
นับวันได้สิบเดือน | พอขวบ |
ฟ้าเฮ่งฮ้องเดือนห้า | ฮว่านมา ฯ |
๒๑๏ ประจวบได้ไชยฤกษ์ | มหาดิถี |
อังคารแข็งชอบยาม | แวนแจ้ง |
นาทีล้ำเถิงแถ | ใกล้ฮุ่ง |
นางก็ ประสูติแก่นแก้วงามแม้ง | ลูกแมน ฯ |
๒๒๏ เมื่อนั้น พู่งพู่งพร้องเชืองถ่าว | อาลัว |
แจนแจนจัดโสรจสรง | สีล้าง |
ลางคน บายเอาผ้าใยบัว | เลิงแลบ |
มาห่มเจ้าแพงช้าง | ลูกจอม ฯ |
๒๓๏ บางพ่อง เข้าแถบใกล้หัตถบาท | บังคม |
เขาก็ หอมเทพีสว่ายสรง | เลยแล้ว |
เลยเล่า ปุนความให้หาลัว | เถ้าแก่ |
ยอใส่ด้งกะเบียนแก้ว | ผอกผี ฯ |
๒๔๏ (เจียมแต่เถ้าประถมเก่า | ลาวลาง |
บูฮาณมีหมู่แถน | แถลงไว้) |
ลัวก็ วางความต้านเถิงผี | สวางใหญ่ |
เฮียกคู่ไท้ควงฟ้า | ฟากสวรรค์ ฯ |
๒๕๏ ใจใคร่น้ำตกตาด | รินทอง มาเอา |
สะกันผีหมื่นแสน | นอนเฝ้า |
อารักษ์เจ้านาคอง | ท้าวใหญ่ มาเอา |
เจ้าแอดผู้ใจกล้า | กว่าสวาง มาเอา ฯ |
๒๖๏ ลัวก็ปุนคำต้าน | คองขาน แขม่วน |
ทุกที่เที้ยนโซมเจ้า | เฮียกขวัญ ฯ |
๒๗๏ มาเยอ หนักหนิ่นเนื้อน้อยอ่อน | ขวัญหัว มาเยอ |
ทังแขนกลมไหล่ขวา | แขนเจ้า |
แอวองค์อ้วนเลางาม | ขวัญพระเนตร ก็มา |
ยืนอยู่หมั้นในย้าว | หมื่นปี แม่ถ้อน ฯ |
๒๘๏ สว่าๆฮ้องคับคั่ง | โฮมขวัญ |
เขาก็ โจมจอมศรีใส่เพลา | เพียรป้อน |
ฟังยิน เคงๆฟ้าเทิงหัว | ฮ้องฮ่ำ พุ้นเยอ |
แซวอั่นผ้ายผันชู้ | ฮุ่งจวน ฯ |
๒๙๏ ฮื่นๆก้องไทพาทย์ | ตีกลอง |
ทวนๆเสียงทั่วเมือง | ดังก้อง |
เขาจิ่ง ปุนความไหว้พญาจอม | ตนพ่อ |
ประนมนอบนิ้วแถลงถ้อย | กล่าวกลอน ฯ |
๓๐๏ วันนี้ เจ้าหน่อแก้วจอมมิ่ง | มเหสี |
ผายอุทรประสูติกุม | มารแก้ว |
รัศมีเพี้ยงพรหมเขียน | โสมฮาบ |
งามเลิศแล้วลือล้ำ | โลกคน ฯ |
๓๑๏ โสภาพพร้อมโดยดั่ง | อินทร์แปลง |
ยามยลคือแท่งทอง | โลมไล้ |
เมื่อนั้น องค์กษัตริย์ไท้แพงเมือง | ชมชื่น |
ดีแก่ สูรย์ส่องพ้นเฮียวไม้ | ฮุ่งมา ฯ |
๓๒๏ เมื่อนั้น ทุกที่ไท้โฮมฮอด | หมอโหร |
เขาก็ ยอกระดานหินวาดดู | กงแก้ว |
ชาตาได้อัคราศรี | เฮียงฮ่วม |
ราหูผาดผ้ายผันใกล้ | ฮ่วมจันทร์ ฯ |
๓๓๏ นักขัตฤกษ์ได้ดาวใหญ่ | วิสาขะ |
ลัคนาจอมอยู่มีน | เฮียงหมั้น |
อาทิตย์ จันทร์เสาร์พร้อมพุธะเนา | ในเมษ |
ดาวเศวต ฉัตรเล่ากั้งกวมไว้ | ข่วงเพียง ฯ |
(๓๔๏ วิเศษสร้อยพระศุกร์เน่ง | ในดุล |
ดาวพระหัถ เนาในกรกฏฮ่วมเฮียง | กงแก้ว |
อังคารเข้าสูนมะกร | เนาเนง |
ราหูแผ่นแผ้วผันฮั้ง | ฮ่วมกุมภ์ ฯ) |
๓๕๏ อันนึ่งเยียวว่า ทุกข์แต่น้อยแพ้พ่อ | เดียวลุน |
ปุนปีเดือนใหญ่สูง | สอนหน้า |
หอมพลไฮ้นาคอง | แค้นคั่ง |
แก้วก่ำพร้าภายหน้า | หากจักขวาง ฯ |
๓๖๏ ยังจัก มีโชคซ้ำได้ผ่าน | สามเมือง |
อันว่า นาคองหลังบ่จา | จงสร้าง |
เขาก็ ยอกรน้อมวันทา | ทูลบาท |
ต้านแม่นแม้งเกณฑ์ไว้ | ต่ำรา ฯ |
๓๗๏ เมื่อนั้น ราชาต้านถามเขา | ถ้วนถี่ |
นามแจ่มเจ้าปีนี้ | ดูกสัง ฯ |
๓๘๏ เขาก็ นบนอบท้าวแล้วเล่า | แถลงสาร |
นามมะกรบาชื่อขาน | ขนันไต้ |
อังคารแม้งแวนดี | แขงข่ม |
สิบห้าค่ำได้เดือนห้า | ฮ่วมเพ็ง ฯ |
๓๙๏ แต่นั้นเขาจิ่ง หานามเจ้าบาคราญ | ตนประเสริฐ |
ชื่อว่า ท้าวฮุ่งผู้แพงล้าน | ลูกจอม ฯ |
๔๐๏ ยศยิ่งล้ำเถิงขอบ | ชุมพู |
หลายขุนเขาย่าลัว | เมือเฝ้า |
เมื่อนั้น หัดถีช้างนำมา | มิขาด |
ดั้นเถื่อนถ้องไพรกว้าง | กาบถวาย ฯ |
๔๑๏ ธัมะชาติเชื้อช้างเผือก | แถนปง |
คูนบาศรีลูกลุน | แถนตื้อ |
เขาก็ ปนปองเลี้ยงถนอมแพง | ฮักยิ่ง |
งาก่องส้วยเสมอไล้ | หล่อโสม ฯ |
๔๒๏ ขึ้นชื่อได้ช้างเผือก | พานคำ |
กงชุมพูไป่ทัน | เทียมได้ |
ฝูงหมู่ พางดำข้าภูสูง | ดั้นฮอด |
เขาก็ นำดาบกล้าทังค้อง | คู่เงิน ฯ |
๔๓๏ มาแต่ห้องภูขาง | เหล็กหล่อ |
ครันว่า แกว่งเงือดชี้มารย้าน | หย่อนขาม ฯ |
๔๔๏ มุกมาศแก้วฮองใส่ | ประดับดี |
ชื่อว่า ตาวฮางเซ็งซ่าใน | แดนข้า |
ของแพงเมี้ยนดาดี | ไว้แจบ |
ท้าวก็ สอนใหญ่หน้านอนแล้ง | พ่อตาย ฯ |
๔๕๏ เลยห่างไฮ้คองโลก | คดีธรรม |
ใผไป่ ปิปายสอนแส่งสาย | เฮือนย้าว |
พลหลวงฮ้อนฮมแด | ดานสวาท |
หิวหอดไห้กระสันล้ำ | ท่าวทรวง) ฯ |
๔๖๏ มัวใจดั้งนางจอม | ไห้ฮุ่ง |
น้าวฮ่ำถ้อยเถิงลูก | สองชาย ฯ |
๔๗๏ เสียงพุ่งก้องแกมพาด | เภรี |
พระกายกุมกอดเจือง | หิวไห้ |
เถราตั้งปานี | ปะสงสูตร์ |
ไค้เบิกข้อไขพาก | ภีธัม ฯ |
๔๘๏ ลายกูดต้องสักใส่ | ตรีศูล |
นำไปปลงเมื่อยาม | ยังเช้า |
เสียงสูรก้องธาดา | แดนทีป |
ช้างใหญ่เค้าหลายฮ้อย | เฮื่องา ฯ |
๔๙๏ เฮวฮีบแม้แสนหอก | แพนยูง |
เขาจิ่งยอพระยาจอมจากโฮง | ลงห้อง |
บุญสูงเจ้าจอมเมือง | อ้ายเจื่อง |
ค้อนโคดฆ้องพลตื้อ | แต่งตาม ฯ |
๕๐๏ หนักเนื่องพร้อมสาวบ่าว | มามวล |
นางงามฮนหอดแฮง | หิวไห้ |
ฮวานฮวานแจ้งวันใส | สูนโลก |
ยอท่านเข้ากองไม้ | จุดเพลิง ฯ |
๕๑๏ ลุโชคเมี้ยนเมือสู่ | พิมานแมน พู้นเถิ้น |
เชิงชะกอนยายบ่หลอ | เผาพร้อม |
ยังท่อบุตตาสร้อยสงสาร | สองหน่อ |
ท้าวอยู่หม้อมเทียมแม่ | มัวใจ ฯ |
๕๒๏ ก็เพื่อ ละพ่อไว้ในเถื่อน | เปนผี |
ทำการใดไป่เปือง | เปนแล้ว |
เทวีเมี้ยนเมือเฮือน | ฮักลูก |
ผู้แก่นแก้วแทนเชื้อ | สืบเมือง ฯ |
๕๓๏ แต่นั้น ปุนปลูกให้สรงโสรจ | วันลุน |
โยธาเฮวฮีบเปือง | แปลงไม้ |
เขาก็ ปุนกันถ้าถือจริง | จูงค่าว |
เขยพร่ำพร้อมเสียงไห้ | อยู่วอน ฯ |
๕๔๏ ค่าวค่าวเค้าถือเผียก | สายยนต์ |
วอนความจัดซู่ภาย | ยอพร้อม |
คนก็ เนืองนันพร้อมทำการ | นับหมื่น |
เฮืองเฮื่ออ้อมฮักฮูป | ศรีคราญ ฯ |
๕๕๏ ฮื่นฮื่นพร้อมทำเวียก | หอโฮง |
ปราการคูแวดเวียง | วังต้าย |
บุญโยงสร้างบรบวรณ์ | ทุกสิ่ง |
ย้ายเครื่องม้วนเมือห้อง | แห่งตน ฯ |
๕๖๏ นางก็ คึดฮุ่งท้าวล้ำยิ่ง | หิวแฮง |
ชลทาแถมทั่งตา | เต็งไห้ |
ก็จิ่ง แจงดูสร้อยสังวาล | คำแจก |
ไว้แห่งผู้ธรรม์อ้าง | ปลูกปุน ฯ |
๕๗๏ พลอยแฮกให้ช้างชื่อ | พานคำ |
ผาพวงยูยี่ปุน | เปนเจ้า |
แสงยำนั้นฮางเซ็ง | ช้างเผือก |
ไว้แก่ เจ้าฮุ่งผู้ธรรม์อ้าง | ลูกตน ฯ |
๕๘๏ เลือกส่ำข้าฝูงหมู่ | ญิงชาย |
นางก็ ยินกังวลเพื่อจอม | วางไว้ |
ผัวตายเมี้ยนเมือพรหม | ลดชั่ว |
อ้ายเจื่องได้แทนเชื้อ | สืบสาย ฯ |
๕๙๏ ลือทั่วเท้าทุกแห่ง | ชุมพู |
หลายเมืองมาส่วยพลาย | ทังม้า |
บุรีเท้าผายลม | ฟ้าควี่ |
เท่าว่า เปนก่ำพร้านอนแล้ง | อยู่เดียว ฯ |
๖๐๏ เจ้ายี่ไฮ้ทุกสิ่ง | สนใจ |
ยินฮมเยียวบ่ขวาง | เมือหน้า |
การใดไว้นางจอม | เตินแต่ง |
น้อยก่ำพร้าเทียมแม่ | มาดา ฯ |
๖๑๏ ยังท่อ คึดแฮ่งฮู้เจ้าแม่ | นอนเดียว |
ปุนความหาคว่างพาย | มาต้าน |
กูก็ ทัวระเทียวสร้างสองเฮือน | ยินยาก |
สูเญียะ คึดใคร่ย้านเมือหน้า | แต่งดี ฯ |
๖๒๏ เขาก็ ฮับพากย์ถ้อยกลอนกล่าว | ปาทา |
เทพี เปนมุงคุลแต่งหอม | ตุูข้า |
บ่กว่า เก็งญาไท้จอมหัว | ศรีสวาดิ |
ฝูงไพร่ฟ้าฟังเจ้า | ชู่คน ฯ |
๖๓๏ ชะพาดพร้อมคอนคว่าง | หาญพาย |
เห็งพันพลเแต่จอม | ปุนไว้ |
สวาทเนื้อสาวหลาย | ลงท่า |
ท้าวอยู่ฮ้อนยินไฮ้ | บ่สบาย ฯ |
๖๔๏ เขากล่าวถ้อยเส็งว่า | หลายประการ |
บุรีเลียนนอบเจือง | จอมไท้ |
บัวบานสร้อยสุระพี | เพ็งอยู่ |
เจ้าหากไฮ้นางท้าว | ที่ยำ ฯ |
๖๕๏ โยเธศพร้อมฝูงหมู่ | ลุงอาว |
นำความจัดเจื่องเมือง | เมือหน้า |
เขาจึ่ง แหนสาวชี้นางฟอง | เทียมแม่ |
โสมหนุ่มน้อยฝูงป้า | แต่ประถม ฯ |
๖๖๏ มาแต่งเอ้ย้องหยั่น | ญูถนิม |
ยามเมื่อ ลีลาคือคู่หงส์ | ญัวระย้าย |
นางแสนสร้อยบุญโฮม | เฮียงพ่อ |
ใจสลาดฮู้ทังค้าย | ย่อมยำ ฯ |
๖๗๏ ศรีพู่งพ้นแมนหล่อ | หลายพัน |
ลำลำมือลูบมาย | มวยเกล้า |
โสมเสลาส้อยเอ็ดนาง | นงถ่าว |
เหน้าแก่นเชื้อนางไท้ | ที่เซ็ง ฯ |
๖๘๏ ค่าวค่าวหน้าขึ้นใหญ่ | พอซาว |
โสมงามปานเกิ่งนาง | นครฟ้า |
ขาวใสสร้อยยงเยีย | เอื้อยมุ่ง |
หอช่อฟ้างามล้วน | เกิ่งคำ ฯ |
๖๙๏ สรงเกศย้องแหยะอยู่ | เพิงคำ |
ลำลำเพิงสอดเแขน | ประดับแก้ว |
นูเนือเนื้อนางไห | เอื้อยฮ่อน |
แซวเครื่องไว้ฮาวซ้อง | ชุ่มมัน ฯ |
๗๐๏ หมักหม่อนหน้างามส่อง | สังวาล |
กะดันงาปักปิ่นคำ | กวมเกล้า |
โสมคราญเนื้อนัวละฟอง | อั้วเพี่ยม |
เก้าก่องดั้วคุลีส้วย | สอดแหวน ฯ |
๗๑๏ ดาเคี่ยมคิ้วคือคู่ | สาวสวรรค์ |
เลาแขนกลมเกิ่งเทียน | สิงไว้ |
ศรีพราวน้อยนางจัน | อบเกศ |
เขาใคร่ได้แทนเชื้อ | สืบสาย ฯ |
๗๒๏ ทรงเพศน้องแยงแว่น | สอยวอย |
ปีปายเสียงม่วนพรหม | ภายฟ้า |
เกศาเหลื้อมบัวทอง | เทิงแท่น |
กระจอนส่องหน้าขาวแจ้ง | แจ่มจันทร์ ฯ |
๗๓๏ มีส่ำเชื้อใช้แล่น | เลยตาม |
ประดับสาวศรีแกว่งวี | ในห้อง |
พลอยแหนอั้วอามคาย | คิ้วก่อง |
ขาพี่น้องสองเจ้า | ลูกลุง ฯ |
๗๔๏ ญ่องญ่องเนื้อคือคู่ | แมนเหลา |
ฝูงเขา ไทเงินยางเฮื่อเฮือง | คำไล้ |
ลือเกียรติเท้าธาดา | แดนทีป |
เขาปู่ไหว้ทูลท้าว | เหนี่ยวหลาน ฯ |
๗๕๏ เฮวฮีบใช้ถามข่าว | ยานาน เที่ยวเถิ้น |
บาเจืองขานบ่ขีน | คำเถ้า |
วางความเมี้ยนฟังเสียง | สงัดอยู่ |
ยี่นั่งเท้าเทิงแท่น | ทองเหลือง ฯ |
๗๖๏ สองปู่พร้อมอ้ายคว่าง | ทุกประการ |
เมื่อนั้น มาดาแหนเหนี่ยวเจือง | จงง้อม |
เขาก็ลือว่า นางคราญแก้วศรีไว | ง้อมม่วน |
คิ้วคาดค้อมแขนส้วย | อยู่เสงียม ฯ |
๗๗๏ สาวลูกป้าเสวยราช | เชียงเครือ |
นามกรเจียมแต่เทิง | ลงสร้าง |
เขือนี้ ปุนกันแท้ทังสอง | เสมอท่อ จิงแล้ว |
เจืองฮุ่ง เจ้าติ่วช้างเลยแย้ม | จิ่งหัว ฯ |
๗๘๏ นับฮ่อถ้วนใจจอด | เชียงเครือ |
ยินมาดาแม่คีง | มาต้าน |
นูเนือเนื้อนางไท | เทียมลูก |
โฮงแขบเข้าหลายฮ้าน | เฮื่อคำ ฯ |
๗๙๏ สองถูกถ้อยถนอมกล่าว | กลอยใจ |
ลำลำมือขอดสาร | ประสงค์ง้อม |
หาความให้เมือใน | เถิงแท่น |
ยี่นั่งล้อมแขนค้อม | คาดจันทน์ ฯ |
๘๐๏ ประกอบต้านคำแม่น | พาที |
แยงโสมสันดั่งอินทร์ | จักย้าย |
แม้งนึ่ง นาทีค้อยเถิงยาม | ยังปลอด |
ดีแก่ ลมเบิกพร้าวใบซ้าย | ฮ่มเชียง ฯ |
๘๑๏ ท้าวทอดถ้อยคำสั่ง | แองคอน |
ออระทวยหอมกลิ่นเกียง | เจือคู้ |
มันก็ ประนมมือไหว้บังคม | นบบาท |
ลาจากผู้ธรรม์เหง้า | ลูกจอม ฯ |
๘๒๏ ผ่อเห็น ชะญุ่ยฝ้าตั้งโง่น | ฝ่ายทักขิณ พุ้นเยอ |
ดีแก่ ภุมราชมดอกกระดอม | โดนย้อย |
แองคอนข้ามเจ็ดที | ปงเถื่อน |
หอมดอกไม้บานส้อย | ทั่วไพร ฯ |
๘๓๏ ผ่อเห็น เลื่อนเลื่อนน้ำต้องตาด | ตีนภู พุ้นเยอ |
ไสวคนบ่าวเจือง | เจียมชู้ |
เฮวลวาผ้ายภูหลวง | ลิวลี่ |
คึดฮู่งผู้แพงล้าน | ช่ัวไกล ฯ |
๘๔๏ ทะล่วนล้ำทันที่ | เชียงเครือ |
ไสวเฮืองเฮื่อคำ | โคมย้อย |
พรายพรายเหลื้อมวันเจือ | จูมเมฆ |
เนืองนาคเกี้ยวทุงสร้อย | ใส่ยนต์ ฯ |
๘๕๏ อุพภิเษกไว้ตั้งแต่ง | บูชา |
แองคอนดนฮอดยาม | ยังเช้า |
ซำลวาเมี้ยนเมือเชียง | ชมม่วน |
สาวถาวเค้าใยถ้อย | บ่าวเจือง ฯ |
๘๖๏ คอนด่วนเข้าหอราช | ชานขวาง |
เฮืองเฮืองมาสู่นาง | ธรรม์เหง้า |
อามกานป้องลีลา | นำแนบ |
เข้าสู่ง้อมจนใกล้ | แท่นคำ ฯ |
๘๗๏ ชะแลบนิ้วคอนเน่ง | ประนมกร |
ลำลำมือกล่าวความ | แควนคิ้ว |
นางเมืองเท้าเทิงหมอน | อิงอาสน์ |
เนื้อฮาบสิ้วแสงแก้ว | ฮุ่งเฮือง ฯ |
๘๘๏ คือดั่ง หยาดแต่ฟ้าเสด็จท่อง | ธรณี |
โสมคราญควรคาดเจือง | เทียมท้าว |
นักสนมเนื้อนารี | เฮียงฮอบ |
กาก่องก้าวงามล้ำ | ลูกขอม ฯ |
๘๙๏ คอนกล่าวถ้อยถวายมอบ | โคลงสาร |
โฮยโฮยหอมกลิ่นจันทน์ | เจือคู้ |
นางก็ พิจารณ์แล้วเลยไข | เอาอ่าน |
เฮียมหากฮู้ใจน้อง | ส่งสาร ฯ |
๙๐๏ ผู้ผ่านพื้นมนุสโลก | ชุมพู |
ภายใน มีจังกรเกิดทาน | เทียมเหง้า |
นูเนือนิ้วประสงค์สาร | สนองตอบ |
ง้อมม่วน เจ้าติ่วสร้อยจงน้อง | ใช่ทราม ฯ |
๙๑๏ ประกอบเมี้ยนให้มอบ | แองคอน |
มันก็ จำคำเลยเลิกลา | ลงห้อง |
ไกวแขนขึ้นมะโนพอน | เจียระจาก |
นางอยู่หม้อมคนิงน้อง | หง่วมเหงา ฯ |
๙๒๏ เมี้ยนปากต้านตอมฮุ่ง | หาแฮง |
กาเวาเหินส่งเสียง | สูรย์ค้อย |
ลวาแสวงผ้ายในทาง | เดินด่วน |
เฮวฮอด เจ้ายี่น้อยยามค้อย | ค่ำเย็น ฯ |
๙๓๏ แต่นั้นเจืองก็ ฮู้ข่าวชู้ง้อมม่วน | ยินฮน |
จวนใจเปนดั่งหนาว | จักไข้ |
ออระทวยฟ้าบดบน | ลมล่วง |
คอนค่อยไหวถนอมนิ้ว | นอบสาร ฯ |
๙๔๏ เจ้าอ่านแล้วฮู้ฮ่าง | คำแพง |
ฮอยที่ บูฮาณเฮาหากเคย | เปนชู้ |
เมื่อนั้น บาเจืองต้านแองคอน | ถามถี่ |
ผู้แก่นแก้วทูลท้าว | ว่ารือ ฯ |
๙๕๏ คอนควี่ถ้อยแขกล่าว | กลอยขาน |
นางเมือง ถือใจจงจอดเฮา | ภายพี้ |
ดูที่ สมภารพร้อมกำกัน | ลงเกิด |
ผัดว่าบ่ได้เจ้าตนนี้ | บ่ยอมง่ายแล้ว ฯ |
๙๖๏ ชื่อว่า ฟ้าเลื่อนล้นฟิดเฟิด | เมืองมัว ก็ดี |
เฮาจัก ฮอมแสนพลายค่อยประสงค์ | ทางง้อม |
หนัวหนัวเค้าโฮงทอง | ไฟส่อง |
เขาคว่างพร้อมทูลเจ้า | ซู่คน ฯ |
๙๗๏ กาก่องท้าวยินแม่ | มาดา |
ผ่อดู ตระการลมเบิกบน | ดาวซ้าย |
เจืองก็ ลีลาเมี้ยนเมือนอน | คึดคั่ง |
เขาคว่างย้ายลาเจ้า | จากโฮง ฯ |
๙๘๏ ผ่อดู สะพั่งฟ้าฟึดฟีก | วาโย พุ้นเยอ |
แพนคำฮิงฮอดโฮง | หลายฮ้าน |
ดีแก่ วาโยต้องโพไซ | สวนมิ่ง |
บัวเทศซ้องแกมก้าน | กลิ่นหอม ฯ |
๙๙๏ พระหลิ่งเนื้อทรงแท่น | ราตรี |
แซวแซวเสียงไก่ขัน | ดาฟื้น |
นาทีค้อยเถิงยาม | ใกล้ฮุ่ง |
สูรย์ส่องขึ้นควงฟ้า | ฮุ่งสวาย ฯ |
๑๐๐๏ พุ่งพุ่งพร้อมเสียงส่ำ | ปักขี |
บาเจืองผายออกโฮง | มาต้าน |
คันทีตั้งไตรคำ | บ้วนปาก |
ยี่นั่งเท้าเหนือฮ้าน | แท่นลาย ฯ |
-
๑. (๑) ตั้งแต่บทต้นนี้ไปถึงจบบทหมายเลข ๔๕. เข้าใจว่าสำนวนเดิมขาดไป จึงมีผู้มาแต่งใหม่เชื่อมเข้าไว้ รู้ได้เพราะสำนวนผิดกัน คือในตอนนี้บทกลอนเปนกระท่อนกระแท่นไม่ถูกต้องตามกฎเกณฑ์ ไม่มีสัมผัส ทั้งบางแห่งก็มีความหยาบโลน และตอนเชื่อมกันเหลื่อมกันมาก คือกล่าวถึงการถวายพระเพลิงขุนจอมธรรม พระราชบิดาของขุนเจืองซ้ำกัน จึงตัดตอนที่ซ้ำกันและหยาบโลนนั้นออกเสีย และบทกลอนในตอนต้นนี้ได้แก้ไขเพิ่มเติมก็มี ที่วงเล็บไว้นั้นเปนสำนวนเพิ่มใหม่ของผู้ชำระ ฯ ↩