- คำนำ
- ๒๔. ประกาศพระสงฆ์ที่จะสึกมารับราชการ
- ๒๕. ประกาศเรื่องฟ้องความผิดกระทรวง
- ๒๖. ประกาศสรรพนามสำหรับช้างม้า
- ๒๗. ประกาศเรื่องกราบทูลความที่ไม่เปนจริง
- ๒๘. ประกาศห้ามไม่ให้ผู้มีอำนาจเข้าไปเกี่ยวข้องในการพิจารณาคดี
- ๒๙. ประกาศว่าด้วยเวลากราบทูลข้อราชการแลกิจธุระ
- ๓๐. ประกาศห้ามไม่ให้หม่อมห้ามเจ้าต่างกรมมาคบนางใน
- ๓๑ ประกาศห้ามไม่ให้ทำฎีกาถวายด้วยกระดาษม้วน แลให้ใช้อักษรตามแบบอย่าง
- ๓๒. หมายประกาศเขตรางวัดผู้ร้ายขุดวัด
- ๓๓ ประกาศว่าด้วยลักษณที่จะใช้ถ้อยคำในฎีกาทูลเกล้า ฯ ถวาย
- ๓๔ ประกาศเรื่องเร่งเงินทาษลูกหนี้
- ๓๕. ประกาศห้ามไม่ให้ทำศพน่าวัดหลวงฤๅริมทางเสด็จ
- ๓๖ ประกาศพระราชทานนามวัดเงินว่าวัดรัชฎาธิฐาน วัดทองว่าวัดกาญจนสิงหาศน์
- ๓๗ ประกาศพระราชทานส่วนพระราชกุศลในการที่ทรงบริจาคเพ็ชรใหญ่ประดับพระอุณาโลมพระพุทธรัตนปฏิมากร
- ๓๘ ประกาศห้ามไม่ให้คนสูบฝิ่นเปนขุนหมื่นรับเบี้ยหวัด
- ๓๙ ประกาศให้ระวังเพลิงไหม้
- ๔๐ ประกาศทรงอนุญาตข้าราชการฝ่ายในทูลลาออก
- ๔๑ ประกาศไม่ทรงติเตียนคน ๔ จำพวก
- ๔๒ ประกาศห้ามไม่ให้ทำช้างเล่นละครเปนช้างเผือก
- ๔๓ ประกาศพระราชลัญจกรองค์ใหม่
- ๔๔ ประกาศพิมพ์โฆษนาพิกัดภาษีอากร
- ๔๕ ประกาศคนเล่นว่าวให้ระวังสายป่าน
- ๔๖ ประกาศให้สมเด็จเจ้าพระยาทั้ง ๒ องค์ เปนแม่กองสักเลข
- ๔๗ ประกาศให้เรียกปีเถาะสัปตศก
- ๔๘ ประกาศเรื่องหม่อมเจ้ากราบถวายบังคมลาไปหัวเมือง
- ๔๙ ประกาศห้ามมิให้เรือที่โดยเสด็จตัดกระบวน
- ๕๐ ประกาศให้ใช้เลขปีรัชกาลทับหลังศก
- ๕๑ ประกาศเรื่องคนกองนอก
- ๕๒ ประกาศกำหนดสักเลข
- ๕๓ ประกาศว่าด้วยบ่าวไพร่ของผู้มีอำนาจออกไปอยู่หัวเมือง
- ๕๔ ประกาศพระบรมราโชวาทข้าหลวงออกไปสักเลขหัวเมือง
- ๕๕ ประกาศขนานนามเมืองประจวบคิรีขันธ์ เมืองปัจจันตคิรีเขตร
- ๕๖. ประกาศห้ามมิให้เชื่อการหลอกด้วยอ้างอำนาจผี
- ๕๗ ประกาศให้เขียนตัวเลขปีรัชกาลประจำหลังศก
- ๕๘ ประกาศว่าด้วยลครผู้หญิง แลเรื่องหมอเรื่องช่าง
- ๕๙ ประกาศว่าด้วยออกพระนามแลคำกราบทูลฯ
- ๖๐ ประกาศเรื่องรับเบี้ยหวัดแทนกัน
- ๖๑ ประกาศว่าด้วยคนทำเงินแดง
- ๖๒ ประกาศว่าด้วยเขียนเลขประจำปีรัชกาลทับหลังศก
- ๖๓ ประกาศเรื่องพระยาโบราณบุรานุรักษ์ กับกรมการ กราบทูลฟ้องเจ้าพระยามหาศิริธรรมฯ ข้ามเสนาบดี
- ๖๔ ประกาศเปลี่ยนตราภูมิคุ้มห้าม
- ๖๕ ประกาศว่าด้วยดวงตราต่างๆ ที่ใช้ประทับตราภูมิ
- ๖๖ ประกาศว่าด้วยราษฎรชาวกรุงเก่าถวายข้าวเปลือก
- ๖๗ ประกาศว่าด้วยคนพาลเสพสุราในเวลาตรุษสงกรานต์
- ๖๘ ประกาศว่าด้วยท้องสนามหลวงแลท้องสนามไชย
- ๖๙ ประกาศเรื่องถวายฎีกา
- ๗๐ ประกาศว่าด้วยหมู่ข้าหลวงเดิม
๖๐ ประกาศเรื่องรับเบี้ยหวัดแทนกัน
ลงวันจันทร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก
วันจันทร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จออกพระสิงหบัญชร พระรจนารังสรรค์ จางวางกรมช่างสิบหมู่ ทำเรื่องราวกราบบังคมทูลพระกรุณาว่า กรมช่างสิบหมู่ ที่ได้รับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดนั้น ไม่มีตัวเข้ามารับพระราชทานน้ำพิพัฒสัตยาเหมือนอย่างรับพระราชทานเงินเบี้ยหวัด แลเลขไพร่หลวงช่างสิบหมู่ซึ่งสักไว้นั้น ก็ปิดบังเอาไว้เปนอาณาประโยชน์โดยมาก ครั้นถึงกำหนดพระราชทานเบี้ยหวัดแล้วก็จ้างวานคนอื่นๆ เข้ามารับพระราชทานแทนไปเปนประโยชน์แห่งตนตามรายชื่อซึ่งยื่นหางว่าวไว้ ครั้นได้ทรงทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทดังนั้น จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ดำรัสถามพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงมหิศวรินทรามเรศร์ ๆ จึงกราบบังคมทูลพระกรุณาว่า เบี้ยหวัดทุกวันนี้จ้างวานคนอื่นเข้ามารับนี้ทุกแห่งทุกกรม จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม สั่งพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงมหิศวรินทรามเรศร์ ให้เอาตัวเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี สารวัด นายหมวดนายกองกรมช่างสิบหมู่มาชำระเอาตัวคนมารับราชการให้สิ้นเชิง อย่าให้คบคิดกันจ้างวานคนอื่นเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดแทนคนในกรมไปเปนประโยชน์แห่งตนเปนประโยชน์ท่านผู้อื่นเปนอันขาด แล้วอย่าให้คบคิดปิดบังเอาเลขไพร่หลวงไว้ใช้สอยสืบต่อไป ปิดบังเอาไพร่หลวงไว้นั้นก็อยู่ในฉ้อพระราชทรัพย์เหมือนกัน การซึ่งจ้างวานคนเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดไปนั้นก็เปนเช่นนี้อยู่โดยมาก จึงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมว่า ตั้งแต่นี้ต่อไปห้ามมิให้เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชีสารวัด นายหมวดกรมใดๆ จ้างวานคนอื่นเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดแทนคนในกรมเปนอันขาด ถ้าแลกรมใดๆ ยังขืนจ้างวานคนเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดแทนคนไปแล้วก็ดี แลจ้างวานเข้ามาแล้วยังไม่ได้รับเงินไปก็ดี เจ้าพนักงานจับได้แลมีผู้มาฟ้องร้องกล่าวโทษ ฤๅคนที่รับจ้างวานเข้ามานั้นกลัวพระราชอาญาเปนโจทย์ฟ้องกล่าวโทษขึ้น ว่าเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี สารวัด นายหมวดคนนั้นกรมนั้น จ้างวานเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดแทนคนนั้นๆ พิจารณาได้ความสัจจริงแล้ว จะให้เอาเบี้ยหวัดผู้นั้นตั้งปรับไหมเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี สารวัดนายหมวดในกรมนั้น โดยฐานจัตุรคูณตามเงินมากแลน้อย ผู้ที่รับจ้างวานเข้ามารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดนั้น ถ้าแลตัวไม่ได้ว่ากล่าวขึ้นเจ้าพนักงานจับได้ จะให้ลงพระราชอาญาปรับไหมทวีคูณ ด้วยมิใช่ตัวผู้นั้นเข้ามารับแทนผู้นั้น เงินที่ปรับไหมได้มานั้น จะโปรดพระราชทานให้เปนบำเหน็จรางวัลแก่เจ้าพนักงานผู้ที่จับได้ แลผู้ที่มาลุกะโทษเปนโจทย์ว่านั้นส่วนหนึ่ง ส่วนหนึ่งให้ส่งพระคลังมหาสมบัติไว้จ่ายราชการต่อไป
อนึ่งคนซึ่งได้รับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดกรมใดๆ ป่วยเจ็บจะมารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดไม่ได้ ก็ให้เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี สารวัดกรมนั้นๆ กราบทูลพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงมหิศวรินทรามเรศร์ แลบอกเจ้าพนักงานให้รู้ ว่าคนนั้นๆ ป่วยเจ็บจะมารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดไม่ได้จงทุกหมู่ทุกกรมตามรับสั่ง จะโปรดให้เจ้าพนักงานกำกับกันคุมเงินไปพระราชทานแก่ผู้ซึ่งป่วยเจ็บนั้นทุกๆ คน ถ้าคนซึ่งป่วยเจ็บนั้นบ้านไกล ก็ให้เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี สาบาล แล้วพาบุตรภรรยาญาติผู้ที่ป่วยเจ็บมารับพระราชทานเงินเบี้ยหวัดจงทุกคน โปรดให้ตีพิมพ์ประกาศข้าทูลลอองธุลีพระบาท ในพระบรมมหาราชวัง แลในพระบวรราชวัง ให้รู้จงทั่วทุกหมู่ทุกกรมตามรับสั่ง.
หมายประกาศตีพิมพ์ ณวันศุกร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก