คำนำ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ์ จะทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองพระชัณษาครบ ๗๐ ทัศ ในเดือนพฤศจิกายนปีจอ พ.ศ. ๒๔๖๕ นี้ มีพระประสงค์จะพิมพ์หนังสือเปนของถวายแลจ่ายแจกเนื่องในการพระกุศลซึ่งทรงบำเพ็ญสักเรื่อง ๑ มีรับสั่งมายังหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร ให้กรรมการหอพระสมุดฯ ช่วยเลือกเรื่องหนังสือแลจัดการพิมพ์ถวาย มีพระประสงค์จะใคร่ได้หนังสือซึ่งเปนพระราชนิพนธ์สมเด็จพระบรมชนกนารถ พระบาทสมเด็จฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ข้าพเจ้าจึงกราบทูลขอให้ทรงพิมพ์ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ด้วยเปนพระบรมราชนิพนธ์เปนพื้น ก็ทรงพระดำริห์เห็นชอบด้วย จึงโปรดให้พิมพ์สมุดเล่มนี้ ในงานฉลองพระชนมายุ

หนังสือประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ นี้ หอพระสมุดฯ ได้พิมพ์ภาคที่ ๑ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔ ในภาคนั้นมีประกาศซึ่งออกในปีกุญ พ.ศ. ๒๓๙๔ อันเปนปีแรกที่พระบาทสมเด็จฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ กับปีชวด พ.ศ. ๒๓๙๕ แลปีฉลู พ.ศ. ๒๓๙๖ รวม ๓ ปี เปนประกาศตามที่รวบรวมฉบับไว้ได้ในหอพระสมุดฯ ๒๓ ฉบับด้วยกัน ส่วนประชุมประกาศภาคที่ ๒ เล่มนี้ พิมพ์ประกาศซึ่งออกในปีขาล พ.ศ. ๒๓๙๗ กับปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๙๘ ต่อมาอีก ๒ ปี เปนประกาศ ๔๗ ฉบับ ประกาศต่อนี้จะพิมพ์ในภาคอื่นต่อไป

ในประชุมประกาศภาคที่ ๑ ได้อธิบายความว่าด้วยลักษณะประกาศในรัชกาลที่ ๔ ไว้โดยพิสดาร เห็นไม่จำเปนจะต้องนำความนั้นมาแสดงในเล่มนี้อีก แต่มีความอยู่ข้อ ๑ ซึ่งเห็นควรจะกล่าวซ้ำไว้เพื่อกันความเข้าใจผิด คือ ประกาศรัชกาลที่ ๔ ที่ยังใช้เปนกฎหมายแลประเพณีอยู่ก็มีบ้าง ที่เลิกเสียแล้วก็มีมาก การที่หอพระสมุดฯ รวบรวมพิมพ์ ประสงค์แต่จะให้เจริญความรู้ในทางวรรณคดีแลในทางพงศาวดารเปนที่ตั้ง เพราะฉนั้นขออย่าให้ผู้อ่านหนังสือประชุมประกาศซึ่งหอพระสมุดฯ พิมพ์ เอาไปอ้างใช้เปนบทกฎหมายในอรรถคดีใดๆ โดยลำพังหนังสือซึ่งหอพระสมุดฯ พิมพ์นี้เลย

โดยโอกาศที่ได้จัดการพิมพ์หนังสือถวายในงานฉลองพระชนมายุครั้งนี้ กรรมการหอพระสมุดฯ ขอถวายพระพรแด่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสมรรัตน์สิริเชษฐ์ ขอให้พระองค์ทรงเจริญพระชนมายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ คุณสารสมบัติ สรรพสิริสวัสดิพิพัฒนมงคล ทุกประการ เทอญ ฯ

กรมพระยาดำรงราชานุภาพสภานายก

หอพระสมุดวชิรญาณ

วันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๕

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ