๖๑ ประกาศว่าด้วยคนทำเงินแดง

ณ วันอังคาร เดือนอ้าย แรม ๑ ค่ำ ปีเถาะสัปตศก

ด้วยมีพระบรมราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อมว่า ให้ทำหนังสือพิมพ์ประกาศแก่อาณาประชาราษฎร ในกรุงนอกกรุงหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายเหนือให้รู้จงทั่วกันว่า คนที่ทำเงินแดงปลอมใช้สอยระคนปนกันกับเงินดี ในพระราชกำหนดกฎหมายเก่าให้ลงพระราชอาญา ๖๐ ทีแล้ว ให้ตัดมือเสียอย่าให้กุมค้อนคีมได้ แล้วให้จำใส่คุกไว้จนตาย ภายหลังมาโปรดให้ยกโทษตัดมือเสียให้ลงพระราชอาญา ๖๐ ทีแล้ว ให้ใส่คุกไว้ ๙ ปีบ้าง ๑๐ ปีบ้าง เห็นว่าเข็ดหลาบแล้วก็โปรดให้พ้นโทษมาทำราชการอยู่กรมช่างเงิน สืบต่อมาคนทำเงินแดงลอบลักใช้สอยมีมากขึ้น ราษฎรที่ดูเงินไม่สันทัดก็ต้องขาดทุน ทรงพระราชดำริห์เห็นว่าคนที่ทำเงินแดงนี้มีโทษมาก ตั้งใจจะฉ้อคนทั่วทั้งพระราชอาณาเขตร์ ฉ้อทั้งพระฉ้อทั้งคฤหัศฐ์ ฉ้อทั้งวัดฉ้อทั้งบ้าน วิสัยตราที่ตีประจำนี้จำเภาะมีแต่เจ้าพนักงานแห่งเดียวเหมือนกับในหลวงเปนนายประกันน้ำเงินสูงต่ำ และหนักเบากับคนทั้งหลายทั่วพระราชอาณาเขตร์ อ้ายพวกเหล่านี้ทำเงินแดงปลอมเงินดี ทำตราปลอมตีตราหลวงมีโทษเปนมหันตโทษ จึงโปรดให้ตัดมือเสียเพียงข้อแล้ว จำไว้ณคุกจนตายตามพระราชกำหนดเก่า แต่คนที่เปนลูกมือนั้นให้ตัดนิ้วเสีย คนที่รับเอาเงินแดงไปใช้นั้นให้เอาไปเปนตะพุ่มหญ้าช้าง คนที่ทำเงินแดงที่ใช้เงินแดงในกรุงเทพมหานครทุกวันนี้ก็เบาบางกว่าแต่ก่อน สืบได้ความว่ายังมีอยู่บ้างเล็กน้อยไปเที่ยวลอบลักทำตามบ้านนอกและหัวเมือง ทรงพระมหากรุณาอาณาประชาราษฎร โปรดพระราชทานโอกาศว่า ถ้าผู้ใดทำเงินแดงก็ดี ใช้เงินแดงก็ดี เปนผู้สำนักให้ทำเงินแดงก็ดี ให้มาลุกะโทษตัวต่อพระราชรองเมือง พระเทพผลู เจ้ากรมกองตระเวร พระศรีไกรลาศ เจ้ากรมช่างเงิน เครื่องมือของตัวมีอยู่เท่าไรให้เอามาส่งเสียให้สิ้น ถ้าอยู่ที่แขวงเมืองใดก็ให้ไปลุกะโทษตัวต่อเจ้าเมืองกรมการเมืองนั้น แต่ให้เจ้าเมืองกรมการเร่งบอกลงมา อย่านิ่งความไว้จนล่วงเวลา ถ้ายังไม่มีผู้ฟ้องร้องซัดทอดถึงก่อนวันลุกะโทษ ก็จะโปรดให้ยกโทษเสียทำหนังสือทานบลไว้ ให้มีนายประกันตัวไว้เปนช่างตีทองบุตีทองแดงและอื่นๆ ถ้าลุกะโทษว่าได้เปนลูกมือคนนั้นๆ ได้รับเอาเงินแดงของคนนั้นๆ ไปใช้ได้เปนที่สำนักให้คนนั้นๆ ทำเงินแดง ตระลาการได้ผู้ทำเงินแดงมาชำระเปนสัจ จะโปรดพระราชทานรางวัลให้แก่ผู้มาลุกะโทษตามสมควร แล้วจะโปรดยกโทษผู้นั้นเสีย ไม่ให้ต้องเฆี่ยนตีจองจำเสียเงินทอง ถ้าไม่มาลุกะโทษมีผู้มาฟ้องร้องซัดทอดถึงก่อน ก็จะเอาผู้นั้นเปนโทษตามพระราชกำหนดกฎหมาย โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตีพิมพ์ประกาศมาให้ท่านทั้งปวงเชื่อแท้เทอญ.

ประกาศมาณวันอังคาร เดือนอ้าย แรมค่ำ ๑ ปีเถาะสัปตศก