(ละครฉันท์)
เป็นอินทรวิเชียรฉันท์ |
เพราะฉะนั้นนะองก์ยาว |
ความเนื่องแนะเรื่องราว |
ระยะเว้นมิเป็นฉันท์ |
(องก์ ๑ ฉันพูด-หล่อนฟัง)
เปิดม่านสถานสวน |
พิศล้วนสล้างพรรณ |
สิ่งสรรพประดับอัน |
อุทยานจะควรมี |
วันล่วงลุเวลา |
ขณะกาละราตรี |
แขไขประไพศรี |
ณ นภางค์สว่างผอง |
ส่ายจักษุจับซุ้ม |
เฉพาะพุ่มผกากรอง |
ภาพมีสตรีมอง |
อรชรฉะอ้อนโฉม |
พร้อมพรหมจารีย์ |
ดรุณีณวัยโลม |
โลกให้ตะลึงโหม |
มุหเหตุสิเนหา |
เก้าอี้สนามตั้ง |
เหมาะและบังกระทั่งตา |
คนผู้จะจู่มา |
เจอะตลอดจะสอดฟัง |
สาวน้อยสินั่งนิ่ง |
กลกริ่งกมลยัง |
หนักอกวิตกฝัง |
หฤทัยและใฝ่ฝืน |
จักเชื่อก็เหลือเชื่อ |
จะมิเชื่อก็เหลือกลืน |
ความรักประจักษ์ยืน |
ดุจทิพย์พยานตรึง |
ใกล้ร่างมิห่างลูบ |
และจะจูบก็แทบถึง |
คือภาพบุรุษพึง |
พิศวาสระหว่างสาว |
นั่งชิดพินิจโฉม |
มนะโน้มสนิทราว |
ชู้รักสุภักดิ์คราว |
ปิยะใคร่คละเคลียครอง |
สัมผัสหัตถ์กุม |
กรนุ่มประหนึ่งยอง- |
ใยหยุ่นและครุ่นปอง |
ปฏิพัทธ์กระหวัดเคียง |
ปากสั่นกระสันต์เย้า |
ยุกระเส่ากระแสเสียง |
พร่ำพรอดและออดเพียง |
ชีวะปลงกะนงคราญ |
กายใจอะไรยุต- |
ติอนุชจะเรียกขาน |
ยอมยอบเพราะมอบปราณ |
กะอนงค์นิรันดร |
หลากหลายขยายพจน์ |
มธุรส ณ บทกลอน |
ยากกล่าวและยาวยอน |
อุระเยาวดีดล |
เจ้าหล่อนจะงอนแง่ |
พจิแก้ก็เพียงกล |
เนื่องนั่งและฟังจน |
ดุษณีคะนึงคำ |
ลงท้ายก็คลายทิ- |
ฐิและจิตจางจำ |
รับรักตระหนักนำ |
แนะประนอมก็ยอมชาย |
เกินจับและเกินจุม- |
พิตกุมตระกองกาย |
เกินเพลินและเกินหมาย |
เพราะพจีผจงแจง ฯ |
(องก์ ๒ เจ้าหล่อนพูด-ฉันฟัง)
เปิดม่านสถานฉาก |
คฤหะฉากจะสำแดง |
โดยใดก็ดัดแปลง |
เหมาะกะเรื่องเถอะรู้กัน |
เริ่มแรก บ แผกผิด |
กะชนิดบุรุษพรรค์ |
รุ่นหนุ่มกระชุ่มมัน |
รสรับประเดิมโรง |
หวังสาวปะคราวสม |
อภิรมย์กระไรโมง |
ตุ้มนาฬิกาโคลง |
และคระไลลุเร็วเหลือ |
ไม่อยากจะจากห่าง |
สละต่างก็ต่างเจือ |
จุนเปรมประดุจเรือ |
จรรับกะลมฉิว |
แล่นเฉื่อยระเรื่อยสิน- |
ธวะถิ่นและชมทิว |
แทบฝั่งสะพรั่งริว |
ระยะรุกขะรำไร |
เป็นที่ประเทืองรื่น |
รติหื่นจะหาไหน |
เปรอเปรียบประเทียบใจ |
จุเสน่ห์ ณ หนุ่มสาว |
ยิ่งวันและวันเปลี่ยน |
ทินะเวียนลุวารยาว |
ยิ่งรักและรักราว |
กะจะกลืนก็คืนกลาย |
ค่อยกลับและนับแน่ |
ขณะแต่จะแปรปราย |
เหมือนผัวกะเมียราย |
พระเคราะห์ผิด ณ สมพงษ์ |
โดยเทพธิดาเธอ |
ศุภเลอลุเลยธง |
แหล่งฐานะพางง |
และเพราะโง่จะโอ่งาม |
เห็นเมืองมนุษย์เป็น |
ภพเช่นสวรรค์หลาม |
แหล่ล้วนประมวลความ |
สุขะคว้าจะมาถึง |
มีนี่จะเอานั่น |
และกระนั้นกระนี้จึง |
จักสมนิยมพึง |
หฤทัยมิใคร่พอ |
ตั้งแง่กะแหน่เง้า |
ปะเหลาะเล้าและเลียมขอ |
ไม่ให้ก็ใช้คลอ |
ชลนัยน์พิไรครวญ |
ได้แล้วมิแคล้วเลิก |
ธนะเบิก บ วายกวน |
กิจบ้านสิพาลชวน |
จะละเว้นมิเป็นธูร |
ภายหลังก็ตั้งต้น |
บทบ่น บ มีมูล |
เรื่องน้อยสิคอยคูณ |
ทวิตรีพจียาว |
แส่หาประดาเหตุ |
ทะเลาะเลศและชวนฉาว |
ตูรับสดับราว |
กะมิรู้จะดูที |
เจ้าหล่อนจะย้อนหยั่ง |
สติดั่งสตรีดี |
หรือไม่รึใช้ชี- |
วิตะเช่นกะเป็นมา |
(องก์ ๓ ทั้งเจ้าหล่อนและฉันพูด-เพื่อนบ้านฟัง)
เปิดม่านสถานสน- |
ธิก็กลกะก่อนคลา |
คราวโชคและชาตา |
ปริวรรตระหว่างสอง |
ทั้งสิ้นมิกินกัน |
สหะฉันทะปรองดอง |
เริ่มจางจะหมางหมอง |
มิเสมอเสมือนมาน |
เสียงค่อยและถ้อยพ่น |
พิษะบ่น บ แรงงาน |
ยิ่งดังกระทั่งดาล |
ทุษะแดและแหวเสียง |
เกรี้ยวกราดตวาดด่า |
เอะอะท้าขรมเพียง |
แหกปากกระชากเถียง |
ทุรพจน์มิลดคำ |
ขู่ปลอบ บ ชอบเพื่อ |
พิเคราะห์เชื่อและเกรงยำ |
ถือสิทธิคิดทำ |
ดุจใจมิให้ขวาง |
ปุลลึงคะพึงทราบ |
เถอะสภาพสตรีนาง |
สมยุค ณ ทุกทาง |
คติโลกเจริญเลอ |
วิชาและสามารถ |
ก็ฉลาดและอำเภอ |
ใจทำ บ พล่ำเผลอ |
ผลเผล็ดสิเพลาเกียรติ |
เช่นชุดบุรุษกิต- |
ติสถิตสฤษดิ์เรียน |
หญิงย่อมจะพร้อมเพียร |
ประลุเท่าและทันชาย |
แม่บ้านก็ปานมา- |
ดรฐานะแท้หมาย |
เป็นใหญ่มิใช่ควาย |
และบุรุษจะฉุดจูง |
มากมูลเพราะพูนโท- |
สะอะโขลุขีดสูง |
สุดธรรมจะอำรุง |
กุธะรั้งเพราะฟังคำ |
แซ่ม้าณขวาหัตถ์ |
ก็ทะมัดทะแมงกำ |
หวดป่า บ ช้าทำ |
สิกะร่างมิพอครือ |
ดีมากนะปากกล้า |
แน่แหละข้าก็แข็งมือ |
ที่สุดบุรุษคือ |
ปุถุชน บ ทนหยาม |
เยี่ยสรรพะภรรดา |
ภริยาผิหาความ |
ร้อนหูมิรู้ความ |
นิติหญิงนะสิ่งควร |
เลือดน้องแน่ะนองหน้า |
เพราะสวามิทัณฑ์ทวน |
กึ่งก้ำกะสำนวน |
นิรคุณและข่มผัว |
ทันใดก็ได้ผล |
พหุดล ณ เขตครัว |
เรือนแค่และแม้มัว |
นิทระม่อยก็พลอยมอง |
กาลเนื่องก็เนื่องกา- |
รณะน่าระอาของ |
เพื่อนเหย้าเพราะเราปอง |
ชนะด่าและตีกัน |
(องก์ ๔ ศาลพูด-ฉันกับเจ้าหล่อนฟัง)
เปิดม่านสถานสิท- |
ธิพินิจคดีอัน |
เผยยุติธรรมสรร- |
พะเผด็จ ณ ดุษฎี |
ความแพ่งเพราะภรรยา |
สละหย่ากะสามี |
เนื่องมาลุการีย์ |
ธุระผู้พิพากษา |
รับฟ้องและถ่วงถ้วน |
ณ กระบวนพิจารณ์ตรา |
ตรวจสอบประกอบฐา- |
นะพยานจะค้านติง |
เสร็จสิ้นระบิลลัก- |
ษณะหลักประจักษ์อิง |
สำนวน ณ ส่วนหญิง |
ละนิยมและข่มชาย |
ฝ่ายผัว บ ชั่วเช่น |
กะประเด็นก็เด่นหลาย |
ข้อเกี่ยวประทุษกาย |
และมิรักการุณเมีย |
แม้เลี้ยงจะเที่ยงธรรม |
เถอะก็ดำริเริ่มเสีย |
มาก่อนและผ่อนเพลีย |
ปริยะพร่องประพฤติคลา |
ไม่ผ่อนกะอ่อนเพศ |
พิเคราะห์เหตุเพราะภรรยา |
ยั่วโกรธะโทสา |
คติแทรกก็แผกแผลง |
ยกบทพระกฎหมาย |
ปริยายยุบลแจง |
ขิงราและข่าแรง |
กลกันกะนั้นเทียว |
ผัวเมียผิเกลี้ยไกล่ |
บ มิได้เพราะใช้เคียว |
กุมคนละเล่มเจียว |
เจอะก็จ้องประจญกัน |
เช่นนี้จะมีผา- |
สุกภาวะสามัญ |
เพียงเพื่อนก็เบือนผัน |
ผลสุข บ สู่สม |
อยู่กันนิรันดร์ไป |
ก็จะไร้ประโยชน์รมย์ |
รังแต่จะแปรตรม |
อุระตราบสภาพแปลง |
ไป่ตายก็หน่ายร้าง |
เฉพาะข้างมิคลางแคลง |
คู่ครองมิหมองแหนง |
มนะคลายและกลายดี |
ยากนักจะชักกลับ |
ผิวะนับนะโลกีย์ |
แต่ตั้งกระทั่งจี- |
ระสมัยมิใคร่เห็น |
ชี้ขาดพิพาทยุต- |
ติประดุจแสดงเป็น |
เหตุผลมิพ้นเข็ญ |
อุปสรรคะเสื่อมเสีย |
ให้พรากประจากฐา- |
นะสภาวะผัวเมีย |
แห่งกันและกันเสีย |
ดุจยุติธรรมยล |
เรื่องรักจะยักแยก |
และจะแตกเพราะต่างคน |
ต่างกล้าและท้าทน |
บ มิไหวก็ลานวาร (หนึ่งแล) ฯ |
จบตอน-ละครฉันท์
“สละกันเพราะแต่งงาน”
เพียงนี้แหละเป็นกาล เหมาะกะคำจะสำแดง