อุปมาธรรมชาติ
๏ อ้าสูริย์อันส่องด้าว |
เด่นแสง |
เป็นใหญ่ในทิวากาล |
ก่องจ้า |
พรายโชนช่วงโชติแรง |
โรจน์เลิศ งามแล |
คือเครื่องแต่งฟ้าหล้า |
แหล่งศรี ฯ |
๏ อ้าจันทร์อันเจิดห้อง |
หนหาว |
เป็นใหญ่ในราตรี |
ตรู่แคล้ว |
เกลื่อนกลาดดาดดวงดาว |
ดูปลั่ง เปล่งแฮ |
ประดับโลกให้แผ้ว |
ผ่องงาม ฯ |
๏ อ้าไพรอันพรั่งพร้อม |
พฤกษพน เฝือนฮา |
ยังเหล่าเขาเล็กหลาม |
ใหญ่สล้าง |
เนืองนับสรรพสัตว์บน |
บกหลาก ชนิดนา |
งามสุดดุจแสร้งสร้าง |
แต่งสรร ฯ |
๏ อ้าสมุทรอันมากซึ้ง |
สายชล เชี่ยวฮา |
เกลียวคลื่นครืนโครมครัน |
ครั่นครื้น |
กอปรส่ำสัตว์น้ำยล |
งามยิ่ง งามแฮ |
งามแห่งภาพห้วงพื้น |
แผ่นทะเล ฯ |
๏ ธรรมชาติอาทิ์สิ่งอ้าง |
อรรถแถลง มาแล |
หากอุปมาโดยเอ- |
กเทศไซร้ |
ฉันใดอุปมัยแสดง |
ดุจดั่ง ด้าวฤๅ |
สาธกยกถ้อยให้ |
ตริเห็น ฯ |
๏ แดนใดมั่งคั่งพร้อม |
เพรียงประชา ชนแฮ |
สามัคคีบำเพ็ญ |
จิตพ้อง |
ประพฤติยึดจรรยา |
นิยมถูก ธรรมนอ |
อีกเชี่ยวความรู้ซร้อง |
ศึกษา ฯ |
๏ รักกันพันผูกน้อม |
ในพรรค ตนพ่อ |
บเบียดเบียนบีฑา |
โทษบ้าย |
หมายสงบมั่นสงวนศักดิ์ |
พยุงสู่ เจริญแล |
ดีมุ่งใดแม้ร้าย |
รีบถอน ฯ |
๏ ฤๅคิดลบหลู่ล้าง |
กันแล กันเลย |
ประโยชน์ตนตัดรอน |
สละให้ |
แก่หมู่บ่รู้แปร |
ปรวนสัตย์ |
ต่อชาติศาสน์ทั้งให้ |
เทอดเศียร ฯ |
๏ นิตย์ระมัดจัดกั้น |
กันริปู |
ชื่อว่าภัยพาเหียร |
หากพ้อง |
เราจะปล่อยประตู |
เปิดโร่ อยู่ฤๅ |
ฤๅรีบทำรั้วป้อง |
ปิดเสีย ฯ |
๏ มิควรคุยโอ่โอ้ |
อวดโผง พูดเลย |
ประมาทอาจพลาดเพลีย |
เพลี่ยงพลั้ง |
ผู้ใหญ่ท่านชักโยง |
ชอบเยี่ยง แล้วพ่อ |
เห็นถ่องถูกต้องตั้ง |
จิตทำ ฯ |
๏ บเบี่ยงเบนเลี่ยงลี้ |
หลีกกิจ |
อันจะควรให้สำ- |
เร็จได้ |
ถึงชีพก็รีบปลิด |
ปลงเพื่อ ผลเทอญ |
ชูชื่อเชิดช้อนไว้ |
ว่าดี ฯ |
๏ ราษฎร์เมืองใดเมื่อได้ |
มีอุดม ฉะนี้แล |
ควรนับว่าเป็นศรี |
แห่งแคว้น |
งามเกียรติตระการสม- |
บูรณ์ศักดิ์ |
เครื่องประดับใดสู้แม้น |
บ่มี ฯ |