เรื่องตามเสด็จไทรโยค

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสทางแม่น้ำน้อยแขวงเมืองกาญจนบุรี ๓ ครั้ง ได้ทรงพระราชนิพนธ์หนังสือระยะทางทุกคราว ครั้งแรกเมื่อปีระกาเบญจศก พระพุทธศักราช ๒๔๑๖ เสด็จทรงเรือมุรธาวสิทธสวัสดีเปนเรือพระที่นั่ง เสด็จจากกรุงเทพฯ ออกทางทเล ไปเข้าปากน้ำแม่กลอง ทรงเรือปิกนิกเรือไฟโยงไปประทับเมืองราชบุรี เสด็จทางสถลมารคจากเมืองราชบุรี ประทับแรมที่หนองบัวค่ายด่านทับตะโกแลท่าสะคร้อ เสด็จลงเรือพระที่นั่งกระบวนเรือแจว ล่องกลับกรุงเทพฯ ทางเมืองกาญจนบุรี ราชบุรี เสด็จคราวนั้นทรงพระราชนิพนธ์โคลงนิราส ให้เปนของท้าวสุภัติการภักดี (นาก) แต่ง เรื่อง ๑

ครั้งที่ ๒ เมื่อปีฉลูนพศก พระพุทธศักราช ๒๔๒๐ เสด็จทรงเรือปิกนิกเปนเรือพระที่นั่ง เรือกลไฟโยงจากกรุงเทพฯ ไปทางคลองบางกอกน้อย เข้าคลองมหาสวัสดีออกลำน้ำนครไชยศรี เข้าคลองเจดีย์บูชา ขึ้นประทับพระนครปฐม แล้วเสด็จกระบวนสถลมารคจากพระนครปฐม ไปประทับพระแท่นดงรัง ค่ายหลวงเมืองกาญจนบุรี แล้วเสด็จจากค่ายหลวงโดยทางชลมารคขึ้นตามลำน้ำ ไปประทับที่กลอนโด วังหมึก สองพี่น้อง บ้านเหนือค่าย หาดตาเล็ก หาดหน้าเมือง ไทรโยค

เสด็จกลับโดยกระบวนเรือล่องจากไทรโยค มาประทับหาดกระแจะ สองพี่น้อง กลอนโด สำรอง โพธาราม ราชบุรี ทรงพระราชนิพนธ์เปนระยะทางความเรียง ซึ่งได้พิมพ์ในงานศพเจ้าจอมมารดาชุ่มใน พ.ศ. ๒๔๕๕

ครั้งที่ ๓ เมื่อปีชวดสัมฤทธิศก พระพุทธศักราช ๒๔๓๑ เสด็จโดยทางเดียวกับเมื่อเสด็จครั้งที่ ๒ ทรงพระราชนิพนธ์กลอนระยะทางให้เหมือนข้าราชการฝ่ายในแต่ง ซึ่งพิมพ์ต่อไปนี้ เปนหนังสือ ๑๒ เล่มสมุดไทย เนื้อความต่อกับเรื่องไดอรีซึมทราบ จึงได้พิมพ์ไว้ต่อกันตามที่ทรงพระราชนิพนธ์

----------------------------

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ