๔๕. สร้างมณฑปพระพุทธบาท

ฝ่ายที่กรุงเทพมหานคร เมื่อตีทัพพม่าแตกไปแล้วเสด็จกลับยังพระมหานคร จึงทรงพระราชดำริว่า เมื่อพม่าล้อมกรุงเก่าอยู่นั้น พวกจีนคลองสวนพลูคบคิดกันขึ้นไปเอาเพลิงจุดเผาพระมณฑปพระพุทธบาทเสีย เอาเครื่องประดับที่เป็นเงินทองไปสิ้น และครั้งแผ่นดินเจ้ากรุงธนบุรีให้ขึ้นไปทำ ก็ทำแต่หลังคามุงกระเบื้องกั้นพระพุทธบาทไว้พลาง ยังหาได้สร้างพระมณฑปขึ้นดังเก่าไม่ ได้โปรดให้พระยาราชสงครามเป็นแม่กองปรุงตัวไม้เครื่องบนพระมณฑปไว้แต่ยังไม่สำเร็จ จึงมีพระราชโองการดำรัสให้สมเด็จพระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคล เสด็จขึ้นไปเป็นแม่กองยกพระมณฑปพระพุทธบาท สมเด็จพระอนุชาธิราช ก็เสด็จพระราชดำเนินโดยทางชลมารคถึงที่ประทับท่าเจ้าสนุก จึงมีพระราชบัณฑูรดำรัสให้เกณฑ์ข้าราชการนายไพร่ ขนตัวไม้เครื่องบนพระมณฑปขึ้นไปยังเขาพระพุทธบาท ส่วนสมเด็จพระอนุชาธิราชกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทรงพระอุตสาหะด้วยกำลังพระราชศรัทธา เสด็จพระราชดำเนินด้วยพระบาททรงยกตัวลำยองเครื่องบนพระมณฑปตัว ๑ ด้วยพระหัตถ์ขึ้นประดิษฐานเหนือพระอังศา ทรงแบกด้วยพระองค์เสด็จพระราชดำเนินไปตามทาง ให้ตั้งขาหย่างและพลับพลายกที่ประทับไปตามระยะมรรคา เสด็จไปถึงที่ประทับที่ใด ก็ทรงวางตัวไม้ไว้บนขาหย่าง เสด็จหยุดประทับบนพลับพลาที่นั้นพอหายเหนื่อยแล้ว ก็ทรงแบกตัวไม้นั้น เสด็จพระราชดำเนินต่อไป แต่ดังนี้จนเท่าถึงเขาพระพุทธบาท ด้วยอำนาจกำลังพระราชศรัทธาทรงพระมหาอุตสาหะ มิได้คิดแก่ลำบากพระกายหมายจะให้เป็นบุญโกฏฐาสพระราชกุศลอย่างยิ่ง และจะให้เป็นเกียรติยศ เพื่อจะได้เห็นว่า พระกำลังทั้ง ๒ ประการปรากฏไปในแผ่นดิน จึงให้ช่างยกเครื่องบนพระมณฑปและยอดเสร็จแล้ว ให้จัดการลงรักปิดทองประดับกระจก แล้วให้ทำพระมณฑปน้อยกั้นรอยพระพุทธบาท ภายในพระมณฑปใหญ่เสาทั้ง ๔ กับทั้งเครื่องบนและยอดล้วนแผ่นทองคำหุ้มทั้งสิ้น และการพระมณฑปใหญ่น้อยสำเร็จบริบูรณ์แล้ว ก็เสด็จพระราชดำเนินกลับยังกรุงเทพมหานคร ขึ้นเฝ้าสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชเจ้า กราบทูลถวายพระราชกุศลซึ่งเสด็จขึ้นไปสถาปนาพระมณฑปพระพุทธบาทใหม่แล้วสำเร็จบริบูรณ์