๑๓๕. ผลประโยชน์แผ่นดิน

ผลประโยชน์แผ่นดินในรัชกาลที่ ๑ ได้จากภาษีอากรที่เก็บได้ในครั้งนั้น คือ อากรสุรา อากรบ่อนเบี้ย อากรขนอนตลาด ค่าน้ำเก็บตามเครื่องมีอ อากรสมพัตสร อากรสวน แต่ค่านานั้นเก็บเป็นหางข้าว และเก็บของส่วยสิ่งสินค้าต่างๆ เงินที่ได้จากภาษีอากรปีละไม่มากนัก ผลประโยชน์ที่ได้มากในครั้งนั้นในการค้าสำเภา มีสำเภาเป็นรูปเรือตั้วกั๋งอย่างจีนหน้าราหู ศีรษะเขียวบ้าง แดงบ้าง ปากกว้างเสมอ ๕ วาไปหา ๗ วา ทั้งของหลวงและของเจ้านายข้าราชการพ่อค้าเป็นอันมาก เรือเหล่านี้ต่อในกรุงเทพฯ บ้าง ตามหัวเมืองบ้าง บรรทุกสินค้าต่างๆออกไปขายที่เมืองจีนทุกๆ ปี บางลำก็ขายแต่สินค้า บางทีก็ขายทั้งสินค้าและเรือด้วยกัน ได้กำไรในการค้าสำเภาเป็นอันมาก เงินตราในรัชกาลที่ ๑ เป็นเงินพดด้วงอย่างเดิมแต่แรกใช้ตีตรา รูปจักรดวง ๑ รูปกรีดวง ๑ เมื่อภายหลังบรมราชาภิเษกครั้งหลังโปรดให้เปลี่ยนตรารูปกรีเป็นตรารูปบัวผัน แต่ตราจักรนั้นคงไว้