๑๐๗. เรื่องหม่อมลำดวน หม่อมอินทปัต

เมื่อกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทรงพระประชวรมากนั้น ความปรากฏว่า แต่ก่อนมาได้มีพระราชบัณฑูรประภาษเป็นนัยอุบายแก่พระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัตซึ่งเป็นพระโอรสผู้ใหญ่ทั้ง ๒ พระองค์ ให้คิดการแผ่นดิน มีคำเล่าถูกต้องร่วมกันเป็นหลายปากว่า เมื่อครั้งกรมพระราชวังบวรฯ ทรงพระประชวรหนักอยู่นั้น มีรับสั่งว่าพระที่นั่งนั้น ๆ ได้ทรงสร้างไว้ใหญ่โตมากมายเป็นของประณีตบรรจงงามดี ทรงพระประชวรนานไม่ได้ทอดพระเนตรเห็นรอบคอบเลย จะใคร่ทอดพระเนตรให้สบายพระราชหฤทัย จึงให้เชิญเสด็จขึ้นพระเสลี่ยงบรรทมพิงพระเขนยแล้ว เชิญเสด็จไปรอบพระที่นั่ง เมื่อเสด็จไปนั้น ทรงบ่นว่าของนี้อุตส่าห์ทำด้วยความคิดและเรี่ยวแรงเป็นหนักหนา หวังว่าจะได้อยู่ชมให้สบายนาน ๆ ก็ครั้งนี้ไม่ได้อยู่แล้ว จะได้เห็นครั้งนี้เป็นที่สุด ต่อไปก็จะเป็นของท่านผู้อื่น ภายหลังเมื่อทรงพระประชวรพระอาการมากแล้ว ให้เชิญเสด็จขึ้นพระเสลี่ยงเสด็จออกมาวัดมหาธาตุ รับสั่งว่าจะนมัสการลาพระพุทธรูป ครั้นเสด็จมาถึงหน้าพระประธานในพระอุโบสถ มีพระราชบัณฑูรดำรัสเรียกพระแสง ว่าจะทรงจบพระหัตถ์อุทิศถวายให้ทำเป็นราวเทียน ครั้นเจ้าพนักงานถวายพระแสงเข้าไปทรงเรียกเทียนมาจุดเรียบเรียงติดเข้าที่พระแสงทำเป็นพุทธบูชาอยู่ครู่หนึ่งแล้ว ทรงปรารภจะเอาพระแสงแทงพระองค์ถวายพระ ครั้งนั้นพระองค์เจ้าลำดวนเข้าปล้ำปลุกแย่งชิงพระแสงไปเสียจากพระหัตถ์ ทรงพระโทมนัสทอดพระองค์ลงทรงพระกันแสง ด่าแช่งพระองค์เจ้าลำดวนต่าง ๆ เจ้านายเหล่านั้นก็พากันเข้าปลํ้าปลุกเชิญเสด็จขึ้นทรงพระเสลี่ยงแล้ว เชิญเสด็จกลับเข้าพระราชวังบวรฯ เมื่อเสด็จมากลางทางก็ทรงขัดเคืองพระองค์เจ้าเหล่านั้นต่าง ๆ ว่าพากันข่มเหงท่าน ภายหลังอีกมีพระราชดำรัสว่า สมบัติทั้งนี้พระองค์ได้กระทำศึกสงครามกู้แผ่นดินขึ้นได้ ก็เพราะพระองค์ทั้งสิ้นไม่ควรจะให้สมบัติตกไปได้แก่ลูกหลานวังหลวงผู้ใดมีสติปัญญาก็ให้เร่งคิดเอาเถิด แต่นั้นมาพระองค์เจ้าลำดวนพระองค์เจ้าอินทปัตก็มีความกำเริบ จึงไปร่วมคิดกับพระยากลาโหม (ทองอิน) ๆ เป็นคนแข็งทัพศึก กรมพระราชวังบวรฯ ก็โปรดปรานไว้พระทัย ตรัสว่ารักเหมือนบุตรบุญธรรม พระยากลาโหม (ทองอิน) กับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัตตั้งกองเกลี้ยกล่อมหาคนที่ดีมีวิชาความรู้มาทดลองกันในวังพระองค์เจ้าลำดวน ถ้าพลั้งพลาดล้มตายลงก็ฝังเสียในกำแพงวังเป็นหลายคน จนความนั้นทราบถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ครั้นสมเด็จพระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคลสวรรคตแล้วจะชำระจับกุมก็ยังไม่มีโจทก์ จึงแต่งข้าราชการที่สัตย์ซื่อคิดไปเข้าเกลี้ยกล่อม กับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต จึงได้ความจริงมากราบทูลทรงทราบทุกประการ ครั้น ณ วันเสาร์ เดือน ๓ ขึ้น ๒ ค่ำ ก็ให้จับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต มาชำระรับเป็นสัตย์ ซัดถึงพระยากลาโหม (ทองอิน) ครั้นมาถึง ณ วันอังคาร เดือน ๓ ขึ้น ๕ ค่ำ จับพระยากลาโหม (ทองอิน) กับพรรคพวกได้สิ้น พระยากลาโหม (ทองอิน) ให้การว่าวันถวายพระเพลิงเป็นวันจะลงมือทำการประทุษร้ายได้ความจะแจ้งแล้ว จึงโปรดให้ถอดพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัตเสียจากเกียรติยศพระองค์เจ้าแล้วเอาหม่อมลำดวน หม่อมอินทปัต ไปสำเร็จโทษเสียด้วยท่อนจันทน์ อ้ายทองอิน กลาโหมกับพรรคพวกทั้งนั้น ก็ให้เอาไปประหารชีวิตเสียกับด้วยพระยาเกษตราธิบดี (บุญรอด) ที่เป็นคนยุยงสมเด็จพระอนุชาธิราชเจ้า ให้เอาปืนขึ้นป้อมจะทำยุทธสงคราม และหม่อมวันทาพระสนมเอกโปรดปรานมาก มิได้มีความกตัญญูเพระเดชพระคุณ ทำชู้ด้วยอ้ายทองอินกลาโหม ก็ให้เอาไปประหารชีวิตเสียด้วย