๕๓

ฝ่ายเล่าเอียะนั้นคิดว่าราชสมบัติอันนี้พระเจ้าอู๋เต้ได้มอบให้แก่เรา จึงคิดดูอีกชั้นหนึ่ง เพราะเห็นว่าเป็นแต่ขุนนางผู้น้อย โดยจะมีสติปัญญาก็ไม่สักเท่าไร การที่ยกราชสมบัติให้แก่เราครั้งนี้ ก็เห็นจะเป็นราชอุบายที่จะกันความนินทา เราหรือจะกล้าเข้ารับเอาราชสมบัติได้ ประการหนึ่ง ไถจู๊คี้เอี้ยนพระราชบุตรของพระองค์ก็ทรงพระสติปัญญามาก แล้วก็ตั้งอยู่ในสัตย์ในธรรมควรท่านจะได้ครองราชสมบัติสืบพระวงศ์ต่อไป คิดดังนั้นแล้วก็หนีไปซ่อนตัวอยู่ที่ตำบลกีชัว

ฝ่ายขุนนางผู้ใหญ่ผู้น้อยจัดการฝังพระศพเสร็จแล้ว ทราบความว่าเล่าเอียะไม่ยอมเป็นกษัตริย์หนีไปแล้ว ก็ปรึกษากันว่าพระเจ้าอู๋เต้รับสั่งให้เรายกเล่าเอียะขึ้นเป็นกษัตริย์นั้น เล่าเอียะก็ไม่อยากจะได้หนีไปเสีย ประการหนึ่งไถจู๊คี้เอี้ยนนั้นก็เป็นพระราชโอรสผู้ใหญ่ แล้วมีสติปัญญาซื่อสัตย์สุจริตตั้งอยู่ในยุติธรรม สมควรที่จะครองราชสมบัติได้ เราต้องเชิญไถจู๊คี้เอี้ยนขึ้นเป็นกษัตริย์จึงจะชอบ ครั้นปรึกษาพร้อมกันแล้วก็เชิญไถจู๊คี้เอี้ยนขึ้นเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ แล้วพระองค์รับสั่งให้พวกเลงม้าขุนนางไปสืบได้ตัวเล่าเอียะเข้ามา แล้วตั้งให้เป็นฮูจอที่ปรึกษา ขุนนางผู้ใหญ่ผู้น้อยทั้งหลายนั้นถึงเวลามีราชกิจประการใด ก็พากันขึ้นเฝ้าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ มิได้พากันไปปรึกษาในสำนักเล่าเอียะเลย เล่าเอียะทำราชการได้ครึ่งปีก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ก็ฝังศพเล่าเอียะฮูจอไว้ตามสมควร มีคำพังเพยคือคำกลางเป็นคำนักปราชญ์จีนภายหลังไต่ถามกันว่า เมื่อพระเจ้าอู๋เต้เกือบจะใกล้สวรรคตนั้น พระองค์รับสั่งให้พวกขุนนางยกเล่าเอียะขึ้นเป็นกษัตริย์นั้น โดยพระองค์มีพระทัยรักใคร่เล่าเอียะจะจริงหรือ ๆ ว่าพระองค์จะยกราชสมบัติให้แก่คี้เอี้ยนพระราชโอรสเป็นฮ่องเต้ แต่แกล้งกล่าวพอเป็นทีกันความนินทาหรือจะเป็นประการใด นักปราชญ์จีนผู้หนึ่งจึงแก้ว่า ซึ่งพระเจ้าอู๋เต้นั้นพระองค์มีอัธยาศัยรักเล่าเอียะนั้นเป็นความจริงมิใช่ตรัสเป็นอุบาย เหตุว่าพระองค์ทรงพระสติปัญญาเห็นว่าเล่าเอียะนั้นควรจะเป็นกษัตริย์ได้โดยแท้ ประการหนึ่งคี้เอี้ยนนั้นพระองค์ก็ทรงเห็นว่ามีสติปัญญาควรจะเป็นกษัตริย์ได้ แล้วก็เป็นไถจู๊ พระราชโอรสผู้ใหญ่ แต่ทรงเห็นว่ามีสติปัญญายังอ่อนกว่าเล่าเอียะ ครั้นจะยกให้เป็นกษัตริย์ก็กลัวความนินทาจะมีเมื่อภายหลัง คนทั้งหลายจะติเตียนหาว่ารักผู้มีสติปัญญาตั้งอยู่ในยุติธรรมไม่ ประการหนึ่งกษัตริย์ทั้งสอง คือพระเจ้าเงี่ยวเต้ฮ่องเต้และพระเจ้าซุ่นเต้ฮ่องเต้นั้นท่านก็หายกราชสมบัติให้แก่พระราชโอรสไม่ พระองค์ทรงพิจารณาเห็นดังนี้ จึงได้ยกราชสมบัติให้แก่เล่าเอียะเป็นความจริงมิใช่เป็นอุบายเลย เมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์แล้ว บรรดาพวกขุนนางทั้งหลายทราบความว่าเล่าเอียะหนีไปแล้ว พวกขุนนางก็ไม่เต็มใจไปปรึกษาราชการด้วยเล่าเอียะ ๆ นั้นเป็นคนดีมีปัญญาก็จริง แต่พึ่งทำราชการในพระเจ้าอู๋เต้ได้สามปีเท่านั้น ความชอบในแผ่นดินและความเผื่อแผ่ยังไม่สู้มากเหมือนพระเจ้าซุ่นเต้ฮ่องเต้และอู๋เต้ไม่ และพระเจ้าซุ่นเต้ฮ่องเต้นั้นเมื่อครั้งแผ่นดินพระเจ้าเงี่ยวเต้ฮ่องเต้ก็เป็นคนดีมีความชอบมาก จึงได้เป็นผู้สำเร็จราชการบ้านเมือง ครั้นสำเร็จราชการทั้งปวงก็ได้ว่าราชการแทน ก็ตั้งอยู่ในยุติธรรมมีความชอบความดีเผื่อแผ่ปรากฏไปทั่วทั้งสี่ทิศ ขุนนางและราษฎรทั้งปวงและพวกจูเฮ้าเจ้าเมืองทั้งหลายมีใจรักใคร่มากจนถึงได้เป็นกษัตริย์

ฝ่ายพระเจ้าอู๋เต้นั้นก็ได้ทำราชการในพระเจ้าซุ่นเต้ฮ่องเต้มาช้านาน มีความชอบในแผ่นดินนั้นมากแผ่ไปทั่วทุกประเทศจึงได้เป็นกษัตริย์ แต่เล่าเอียะนั้นพึ่งทำราชการในพระเจ้าอู๋เต้ได้สามปี ยังมิได้มีความชอบเผื่อแผ่ตลอดไปได้ พวกขุนนางทั้งหลายจึงมิได้ไปปรึกษาราชการ แล้วจึงตั้งไถจู๊คี้เอี้ยนขึ้นเป็นกษัตริย์ เพราะเห็นว่าไถจู๊คี้เอี้ยนมีสติปัญญาควรจะครองราชสมบัติได้ ไม่เป็นคนเขลาเหมือนไถจู๊ตันจูและไถจู๊เซียงกึน ๆ ทั้งสองคนนี้เป็นคนเขลาปัญญาเพราะเทพยดาบันดาลลงมาไม่ควรจะครองราชสมบัติเหมือนไถจู๊คี้เอี้ยน ครั้นพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ได้เป็นกษัตริย์แล้ว จึงตั้งเซียงกึนพระราชบุตรพระเจ้าซุ่นเต้ฮ่องเต้เป็นที่ปิ่นเจ้าตั๋วให้ว่าราชการฝ่ายเจี้ยอิ้มไท คือให้ดูแลในการมโหรีดีดสีตีเป่า แล้วพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้รับสั่งให้หาตัวจูเฮ้าเจ้าเมืองทั้งหลายเข้ามาเฝ้าที่ตำบลกึนไถเป็นที่รับหัวเมือง พวกจูเฮ้าทราบความแล้วก็พากันเข้ามาเฝ้า ที่ไม่เข้ามานั้นมีแต่อิวอี้เฮ้าเจ้าเมืองอิวอี้เมืองหนึ่ง พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้จึงให้จัดโต๊ะเลี้ยงพวกจูเฮ้ากับพวกขุนนางที่เข้ามาเฝ้านั้น แล้วให้ทำสัตย์สาบานสิ้นทุกนาย ครั้นเสร็จการเลี้ยงโต๊ะและทำสัตย์สาบานแล้ว พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้จึงตรัสแก่พวกจูเฮ้าว่า ซึ่งราชสมบัติทั้งนี้พระเจ้าอู๋เต้ซึ่งเป็นพระราชบิดาแห่งเรานั้น ท่านก็มิได้มอบให้แก่เรา ซึ่งเราได้ราชสมบัติเป็นกษัตริย์ทั้งนี้ ก็เพราะพวกขุนนางผู้ใหญ่ผู้น้อยเขาเต็มใจยินยอมพร้อมใจกันยกให้แก่เรา ๆ ก็ต้องจำใจรับเพราะเหตุสามประการ คือเล่าเอียะที่พระราชบิดามอบราชสมบัติให้แก่เขานั้น เขาก็ไม่เต็มใจรับแล้วก็หนีไปเสีย อนึ่งธรรมเนียมบ้านเมืองไม่มีพระเจ้าแผ่นดินเป็นกษัตริย์ครองราชสมบัติแล้ว ราษฎรก็จะหามีความสุขไม่ อนึ่งเรามีความเมตตาแก่ราษฎรว่าถ้าธรรมเนียมราษฎรไม่มีเจ้าแผ่นดินแล้วก็ไม่มีความสุข เราจึงได้อุตส่าห์รักษาแผ่นดินไว้ แม้นผู้ใดมีสติปัญญาบารมีมาก ควรจะครองราชสมบัติแทนพระบิดาเราได้ เราก็จะมอบให้แก่ผู้นั้นเป็นกษัตริย์ต่อไป ใช่ว่าเราจะอยากได้ราชสมบัติหามิได้ พวกจูเฮ้าได้ฟังรับสั่งดังนั้นจึงทูลว่า พระองค์ก็เป็นพระราชโอรสใหญ่อยู่แล้ว ทรงพระสติปัญญาเป็นอันประเสริฐ ควรที่จะครองราชสมบัติสืบพระวงศ์ต่อไป ซึ่งพระองค์ทรงตรัสดังนี้เป็นที่ถ่อมพระองค์ไป ข้าพเจ้าทั้งปวงนี้ยินดีพร้อมกันแล้วขอพระองค์จงเป็นกษัตริย์เสวยราชสมบัติโดยราชประเพณีเถิด พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้จึงตรัสว่า ท่านทั้งปวงยินดีพร้อมกันแล้ว จงเอาใจใส่ช่วยเราทะนุบำรุงให้ราษฎรได้ความสุขเหมือนพระราชบิดาเรามีพระชนม์อยู่

ขณะนั้นขุนนางผู้ใหญ่หกนาย ชื่อยีตัดคนหนึ่ง ชื่อยีส่งคนหนึ่ง ชื่อเจี้ยงตงคนหนึ่ง ชื่อเจี้ยนีมคนหนึ่ง ชื่อเต๊กบู๊คนหนึ่ง ชื่อเต๊กเองคนหนึ่ง ทูลพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ว่า จูเฮ้าเจ้าเมืองทั้งหลายก็เข้ามาเฝ้าพร้อมกันแล้ว ยังแต่อิวอี้เฮ้าเจ้าเมืองอิวอีก๊กคนหนึ่งดุจแข็งเมืองอยู่ ขัดรับสั่งไม่เข้ามาเฝ้าผิดประเพณี พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้จึงตรัสว่า ผู้ใดไม่เข้ามานั้นผิดด้วยอย่างธรรมเนียม เราจะให้ท่านทั้งหกคุมไพร่พลทหารออกไปเอาตัวอิวอี้เฮ้า ท่านทั้งหลายจะเห็นประการใด ขุนนางทั้งหกนายจึงทูลว่า ข้าพเจ้าทั้งหกก็ตั้งใจจะรับอาสาอยู่แล้ว พอพระองค์ตรัสใช้ก็สมดังใจนึกในข้าพเจ้า ๆ จะขอรับอาสาคุมทหารออกไปจับตัวอิวอี้เฮ้าเข้ามาถวายให้จงได้ พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ได้ทรงฟังดังนั้นก็ทรงพระโสมนัส จึงตรัสสั่งให้ขุนนางทั้งหกนายนั้นคุมทหารห้าพันยกออกไปจับตัวอิวอี้เฮ้า

ฝ่ายขุนนางหกนายนั้นได้รับสั่งแล้วก็คุมพลห้าพันยกไปเมืองอิวอี้ก๊ก ข้างฝ่ายพวกจูเฮ้าซึ่งเข้ามาเฝ้านั้น ครั้นเสร็จการแล้วก็ทูลลากลับไปบ้านไปเมืองของตัว พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ก็เสด็จกลับคืนเข้าพระนคร

ฝ่ายขุนนางทั้งหกนายยกกองทัพไปถึงเขตแดนเมืองอิวอี้ก๊ก ก็ให้ทหารตั้งค่าย ม้าใช้จึงไปแจ้งความแก่เลงเจียวซึ่งเป็นที่อิวอี้เฮ้าเจ้าเมืองอิวอี้ก๊ก ๆ ก็คุมทหารออกไปจากเมืองไปตั้งค่ายมั่นใกล้ค่ายขุนนางทั้งหก ๆ พากันแต่งตัวถืออาวุธขึ้นม้านำทหารออกไปยืนอยู่หน้าค่ายอิวอี้เฮ้า ๆ แต่งตัวถืออาวุธขึ้นม้านำทหารออกไปพบขุนนางหกนาย ๆ จึงว่าแก่อิวอี้เฮ้าว่า พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้รับสั่งให้หาพวกจูเฮ้าเข้าไปเฝ้า พวกจูเฮ้าทั้งปวงก็พากันเข้าไปเฝ้า เหตุใดเจ้าจึงขัดรับสั่งมิได้เข้าไปเฝ้าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ อิวอี้เฮ้าจึงตอบว่าราชสมบัติทั้งนี้ เราทราบอยู่ว่าเป็นของกงสี คือเป็นของกลาง เหตุว่าพระเจ้าอู๋เต้ได้รับสั่งไว้ว่า ถ้าพระองค์สิ้นพระชนม์แล้วก็ให้ยกเล่าเอียะขึ้นเป็นกษัตริย์ เหตุใดพวกเจ้าจึงไม่กระทำตามรับสั่ง พากันยกคี้เอี้ยนขึ้นเป็นกษัตริย์ มิได้ยกเล่าเอียะขึ้นเป็นกษัตริย์นั้น พวกเจ้าทำการทั้งนี้เห็นแล้วหรือก็ได้ชื่อว่าพวกเจ้าขัดรับสั่งพระเจ้าอู๋เต้หรือหาไม่ ขุนนางทั้งหกจึงตอบว่า ซึ่งเรายกราชสมบัติถวายพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้นั้นเราหามีความผิดไม่ ด้วยพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ท่านก็เป็นพระราชโอรสผู้ใหญ่ของพระเจ้าอู๋เต้ แล้วท่านทรงพระสติปัญญาตั้งอยู่ในยุติธรรม ไม่เหมือนไถจู๊ตันจู และไถจู๊เซียงกึนของพระเจ้าแผ่นดินทั้งสอง ไถจู๊ทั้งสองนั้นเป็นคนเขลาจึงไม่ได้ราชสมบัติ ซึ่งพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้นั้นท่านทรงพระสติปัญญามากควรจะเป็นกษัตริย์ได้ ไม่ควรจะยกราชสมบัติให้แก่ผู้อื่น ประการหนึ่งเล่าเอียะที่พระเจ้าอู๋เต้มอบราชสมบัติให้นั้นก็ไม่เต็มใจรับ จึงได้หนีไปเที่ยวซุกซ่อนอยู่ ธรรมเนียมบ้านเมืองทุกวันนี้ ถ้าไม่มีกษัตริย์ครอบครองจนสักวันหนึ่งสองวันแล้ว บ้านเมืองก็หาเป็นปกติเรียบร้อยไม่ เหตุดังนั้นเราจึงได้ยกพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ขึ้นเป็นกษัตริย์ เราจะหาความผิดมาแต่ไหน ประการหนึ่งพวกจูเฮ้าเจ้าเมืองทั้งปวงล้วนแต่มีสติปัญญาเป็นอันมาก เห็นพร้อมกันว่าไถจู๊คี้เอี้ยนมีสติปัญญาพอจะวางใจได้ พวกจูเฮ้าทั้งหลายจึงได้พร้อมใจยกไถจู๊คี้เอี้ยนขึ้นครองราชสมบัติ ทรงพระนามว่าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ พระองค์มิได้กำเริบอิสริยยศ ทุกวันนี้พระองค์ทรงตั้งอยู่ในยุติธรรมไม่ใช่หรือ ครั้นเขาทราบข่าวว่าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ได้เป็นกษัตริย์แล้ว เขาก็พากันมีใจยินดีจึงเข้ามาเฝ้าทั้งสิ้น ด้วยคิดถึงพระเดชพระคุณพระเจ้าอู๋เต้ได้ทะนุบำรุงมาแต่ก่อน ซึ่งเจ้าว่าดังนี้เป็นคนโฉดอกตัญญูหาปัญญามิได้ อิวอี้เฮ้าจึงตอบว่าธรรมดาบิดามารดาก็ย่อมรู้น้ำใจบุตร เห็นว่าบุตรจะรักษาแผ่นดินไปไม่ได้ ท่านจึงไม่ได้มอบราชสมบัติให้ จะว่าเราเป็นคนอกตัญญูนั้นหาควรไม่ ว่าแล้วก็ขับม้าเข้ารบด้วยขุนนางทั้งหก ๆ เป็นขุนนางพลเรือนไม่แข็งแรงในการสงคราม ต้านทานฝีมืออิวอี้เฮ้าไม่ได้ พากันหนีอิวอี้เฮ้า ๆ ก็ไม่ได้ติดตาม พาทหารกลับเข้าเมือง

ผ่ายขุนนางทั้งหกนั้น ครั้นหนีอิวอี้เฮ้ากลับเข้าค่ายแล้ว เห็นจะต้านทานกำลังและฝีมืออิวอี้เฮ้าไม่ได้ ก็รวบรวมทหารกลับเข้าเมืองหลวง เข้าเฝ้าพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ทูลว่า ข้าพเจ้าไปพูดจาให้อิวอี้เฮ้าเข้ามาเฝ้าโดยดี อิวอี้เฮ้าก็หาเชื่อฟังไม่ คุมทหารเข้าระดมรบกองทัพข้าพเจ้า ๆ ไม่ทันระวังตัวจึงได้เสียที โทษข้าพเจ้าผิดเป็นอันมาก ขอพระองค์ได้โปรดยกโทษข้าพเจ้าสักครั้งหนึ่ง ข้าพเจ้าทั้งหกจะขอคุมกองทัพออกไปจับอิวอี้เฮ้ามาถวายให้จงได้ พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ได้ทรงฟังดังนั้นจึงตรัสว่า ท่านแตกทัพมาครั้งนี้ ก็เพราะบุญวาสนาของเรายังน้อยนัก ท่านอย่าได้ไปต่อสู้แก่อิวอี้เฮ้าอีกเลย ตรัสดังนั้นแล้วก็เสด็จเข้าข้างใน พวกขุนนางก็พากันกลับไปบ้าน ตั้งแต่นั้นพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ก็ทรงประพฤติแต่การที่เป็นยุติธรรมมากขึ้นกว่าแต่ก่อน กิตติศัพท์อันนี้รู้ถึงอิวอี้เฮ้า ๆ มีหนังสือและจัดสิ่งของบรรณาการให้ขุนนางนำเข้ามาถวายทูลขอโทษตัวต่อพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ ๆ ทรงยินดี ตรัสแก่ขุนนางทั้งปวงว่า เดิมยีตัด ยีส่ง เจี้ยงตง เจี้ยนีม เต๊กบู๊ เต๊กเอง คุมทหารไปรบแก่อิวอี้เฮ้าก็พากันแตกหนีเข้ามา จะขอคุมทหารออกไปรบอีกเราก็ไม่ให้ไป บัดนี้อิวอี้เฮ้ากลับใจเข้ามาอ่อนน้อมแก่เราโดยดี ไม่ต้องไปรบพุ่งให้ราษฎรได้ความลำบากดังนี้ก็เป็นความดีอยู่แล้ว ครั้นพระองค์ตรัสดังนั้นแล้วก็รับสั่งให้เจ้าพนักงานจัดสิ่งของให้ขุนนางผู้ถือหนังสือตามสมควร แล้วรับสั่งให้ขุนนางผู้ถือหนังสือไปบอกอิวอี้เฮ้าว่า โทษอิวอี้เฮ้านั้นเรายกให้แก่อิวอี้เฮ้า ขุนนางผู้ถือหนังสือไปรับสั่งดังนั้นแล้วก็ถวายคำนับลากลับไป ตั้งแต่นั้นก็ไม่มีทัพศึก ไพร่บ้านพลเมืองได้ความสุข อยู่มาพระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ทรงพระประชวร แพทย์ประกอบพระโอสถถวายพระโรคนั้นหาคลายไม่ จึงรับสั่งให้หาพระราชวงศานุวงศ์และขุนนางผู้ใหญ่เข้าไปเฝ้าข้างในแล้วตรัสว่า ซึ่งเราได้ครองราชสมบัตินั้น เพราะท่านทั้งปวงได้ทะนุบำรุงเรา บัดนี้เราป่วยมากเห็นชีวิตจะไม่รอด ถ้าเราสิ้นบุญแล้วท่านทั้งปวงจงจัดหาผู้มีสติปัญญาตั้งอยู่ในยุติธรรมครองราชสมบัติต่อไปเถิด แต่บุตรเรานั้นเราเห็นว่าจะรักษาแผ่นดินไปไม่ได้ ครั้นตรัสดังนั้นแล้วก็สิ้นพระชนม์ พระเจ้าคี้เต้ฮ่องเต้ครองราชสมบัติได้เก้าปี พระชนม์ได้ห้าสิบสามปีสิ้นพระชนม์ พวกขุนนางก็พากันเชิญพระศพใส่หีบไม้หอมตั้งกระบวนแห่ไปฝังไว้ที่ตำบลกึนไถตามประเพณีพระศพกษัตริย์แต่ก่อน