วันที่ ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๕ น

๒๕/๘๕

ตำหนักปลายเนิน คลองเตย

วันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๔๘๕

กราบทูล สมเด็จกรมพระยาดำรง ฯ ทราบฝ่าพระบาท

กราบทูล

๑) เมื่อวันที่ ๔ ธันวาคม นายกั๋ง (นางเข็ม) ตายแล้ว ที่บ้านเจ้าพระยาเทเวศร คลองเตย อยู่แก่พอใช้ แม่โตเอาน้ำอบมาให้จบ ว่าพระยาเทเวศรเป็นเจ้าศพ เขาจะเอาไว้ ๓ วันแล้วเผาที่วัดไตรมิตต์ แต่แม่โตว่าเผาไม่ได้ เต็มหมดแล้ว

“จบ” แปลว่ามือถึงมือ คือไหว้ เช่น “จบพระหัตถ์” ไม่ใช่หมายว่าสิ้นข้อความ เจ้าตุ้มไปได้มาว่าเช่นตีเพลงสาธุการเป็นต้น จบแล้วก็ไหว้ ที่มาเข้าใจว่าสิ้นข้อความนั้นคือ​ความหมายเคลื่อนไป เหมือนหนึ่ง “ศิลป” เข้าใจว่าแก้ผ้าฉะนั้น ช้างจบก็คืองวงถึงหน้า

๒) หนังสือเวรตั้งใจจะให้สำเร็จในวันพุธ แต่คราวนี้ก็ล่าไปอีก เป็นด้วยความประมาทเหมือนกัน ไม่ใช่อื่น แต่ไม่เป็นไรเพราะเสด็จอยู่ในบางกอกหากจะประมาทจนลืมก็ได้ จะไม่ประหลาดอะไรเลย

รายการ

๓) เมื่อวันที่ ๕ ได้รับใบดำ บอกจะเผาศพหญิงดวงตา วันที่ ๑๐ ธันวาคม เวลา ๑๖.๐๐ น. ที่วัดไตรมิตต์ และเมื่อวันที่ ๖ ธันวาคม ชายสวัสดิประดิษฐ์ก็มาหา บอกว่าตั้งใจจะเอาใบดำมาให้แต่หญิงหลุยส่งมาเสียก่อนแล้วเพราะชายดิศเป็นผู้จัดการ

และในวันที่ ๕ นั้นเอง ก็ได้รับหมายสำนักพระราชวังบอกการฉลองรัฐธรรมนูญ รุ่งขึ้นวันที่ ๖ ธันวาคม ก็ได้รับใบพิมพ์หมายกำหนดการฉลองรัฐธรรมนูญอีก ๒ ฉบับ ได้แบ่งส่งมาถวายเพื่อทราบฝ่าละอองพระบาทในคราวนี้ด้วยแล้ว

บรรเลง

๔) ในการเขียนหนังสือนั้น ไม่ใช่แก้แต่ตามคำสั่ง ควรรู้ด้วยว่าแก้ครั้งไหน เป็นความรอบรู้เหมือนได้พูดกับชายปาน จะอย่างไรเราก็รู้ไว้ทุกอย่างเป็นดี

​๕) ในการที่กรมวังมีหมายให้ไปทอดกฐินที่ไหนนั้น ย่อมมีเจ้าพนักงานทุกหน้าที่ไปประจำการ แปลว่าเป็นกฐินพระราชทาน ถ้าไม่สามารถจะไปได้ก็ควรแปรหมายว่าไปไม่ได้ ไม่ใช่ให้บ่าวไปรับเครื่องกฐินเอาไปทอดเล่นตามชอบใจ เห็นดั่งนี้ จะผิดถูกอย่างไรไม่ทราบ.

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด