บันทึกเรื่องการตั้งธนาคารกลาง

บันทึกที่ ๗๖/๒๔๘๕

ขอประทานเสนอ

๑. ตามที่ได้บัญชาให้พิจารณาเรื่องการจัดตั้งธนาคารกลาง (Central Bank) นั้น บัดนี้ข้าพเจ้าขอเสนอบันทึกแสดงเค้าโครงมาท้ายนี้ ๑ ฉบับ ถ้าชอบด้วยดำริ ก็จะร่างพระราชบัญญัติขึ้นตามแนวในบันทึกนั้นต่อไป

๒. แต่ในการร่างพระราชบัญญัตินั้นมีทางที่อาจเลือกปฏิบัติได้เป็น ๒ ประการ คือ

​(ก) ร่างเป็นกฎหมายที่บัญญัติข้อความไว้โดยละเอียด ทำนองเกี่ยวกันกับกฎหมายธนาคารกลางในเมืองต่างประเทศ ถ้าร่างโดยวิธีนี้จะเป็นพระราชบัญญัติที่ยืดยาวพิสดารไม่น้อย

หรือ (ข) ร่างเป็นกฎหมายให้อำนาจรัฐบาลออกพระราชกฤษฎีกาจัตตั้งธนาคารกลาง แล้วบัญญัติข้อความละเอียดไว้ในพระราชกฤษฎีกา ถ้าร่างโดยวิธีนี้ตัวพระราชบัญญัติก็จะไม่ยืดยาวนัก

๓. เรื่องธนาคารกลางนั้นมีน้อยคนที่เข้าใจ ข้าพเจ้าวิตกอยู่ว่า ถ้าปฏิบัติตามวิธี (ก) คือร่างพระราชบัญญัติที่มีข้อความโดยละเอียดก็จะผ่านสภา ฯ ได้โดยยาก เพราะอาจมีผู้ขอแก้ไขให้ผิดหลักการไปจริง ๆ ก็เหมือนมีหลายคนที่เห็นธนาคารกลางเป็นต้นกัลปพฤกษ์ที่ขึ้น ๔ มุมเมือง เช่นเมื่อแรกเปิดสำนักงานธนาคารชาติไทย บุคคลคนแรกที่มาติดต่อกับเจ้าหน้าที่ ได้มาติดต่อเพื่อขอกู้เงิน

ทั้งนี้จะปฏิบัติตามวิธีใด ขอประทานคำสั่ง

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด

(ลงพระนาม) วิวัฒน

๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๕