ร่าง พ.ร.ก. ควบคุมเครดิตในภาวะคับขัน พ.ศ. ๒๔๘๖ คำอธิบายมาตรา ๔

บทบัญญัติ

คำอธิบาย

มาตรา ๔ ให้รัฐมนตรีมีอำนาจออกกฎกระทรวงควบคุม ....... เฉพาะอย่างยิ่งในข้อต่อไปนี้

 

(ก) การดำรงไว้ซึ่งเงินสดสำรอง

(ก) ความมุ่งหมายแห่งการควบคุมเงินสดสำรอง คือ

๑. เพื่อรักษาไว้ซึ่งความมั่นคงของธนาคารพาณิชย์ โดยบังคับให้มีเงินสดไว้พอสมควรแก่การชำระหนี้ที่ต้องใช้เมื่อเรียกร้อง ที่ต้องบังคับเช่นนี้ก็เพราะจะบังคับให้ธนาคารต้องซื้อพันธบัตรรัฐบาลเป็นเงินมาก ฉะนั้น เงินที่ธนาคารเหลืออยู่อีกนั้น ถ้าไม่มีบทบังคับเสียเลย ธนาคารอาจนำไปลงทุนหาผลประโยชน์อย่างอื่นเป็นจำนวนมากเกินไป ฐานะของธนาคารก็จะไม่ “เหลว” (Liquid) พอ หากว่าผู้ฝากเงินถอนเงินไม่ได้ จะเกิดความเสียหายไม่เฉพาะแก่ผู้ฝากและธนาคารนั้นแต่จะทำให้ประชาชนขาดความนิยมเชื่อถือในระบบการธนาคารทั่วไปด้วย อนึ่ง ขณะนี้มีธนาคารต่างประเทศน้อยธนาคาร และธนาคารไทย ๆ กำลังจะเจริญงอกเงยจึ่งต้องระวังมิให้เกิดเสื่อมเสียความเชื่อถือในธนาคารไทย ๆ ได้เป็นอันขาด

๒. เพื่อป้องการการเฟ้อแห่งเครดิต (ซึ่งมีผลร้ายเท่าเงินเฟ้อ) กล่าวคือ เงินที่ธนาคารมีเหลือจากซื้อพันธบัตรดั่งกล่าวใน ๑. นั้น ถ้าไม่กำหนดไว้ว่าต้องรักษาไว้เป็นเงินสดร้อยละเท่านั้นๆ ธนาคารก็อาจเอาไปให้กู้ยืมแทบทั้งหมด หรือเป็นส่วนมากดั่งกล่าวแล้ว ผู้ที่มีหลักทรัพย์จึ่งอาจกู้ยืมไปใช้ในการเก็งกำไร เช่นกักสินค้าหรือซื้อที่ดินได้มาก อันจะทำให้ราคาของและที่ดินแพงขึ้นไปโดยใช่เหตุ จึ่งควรกำหนดวงเงินที่ธนาคาร ฯลฯ จะเอาไปให้กู้ยืมได้

๓. เพื่อให้ธนาคารแห่งประเทศไทยควบคุมเครดิตได้ กล่าวคือ เวลานี้มีธนบัตรออกจำหน่ายมากขึ้นเป็นลำดับ เงินที่ธนาคารพาณิชย์รับฝากก็ย่อมเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ธนาคารก็อาจให้เครดิต (เช่นให้กู้ยืม) มากขึ้นเป็นลำดับจนถึงเฟ้อ การบังคับให้มีเงินสดร้อยละเท่านั้น ๆ ของเงินฝากนั้น เมื่อให้ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นผู้กำหนดได้ด้วยว่าในเวลาใดจะให้มีเงินสดร้อยละเท่าใด ธนาคารกลางก็ย่อมกำหนดจำนวนเงินที่ธนาคารพาณิชย์จะใช้ในการให้เครดิตได้ จึงจะเป็นอันควบคุมเครดิตได้ วิธีการอันนี้ประเทศซึ่งไม่มีตลาดเงินอายุสั้น (short term money market) ย่อมใช้อยู่

(ข) การนำเงินไปลงทุนหาผลประโยชน์

(ข) ความมุ่งหมายแห่งบทนี้คือจะระดมกำลังทางเครดิตมาช่วยเหลือรัฐบาลในยามคับขัน โดยจะบังคับธนาคารให้ต้องซื้อพันธบัตรรัฐบาลตามสมควร ซึ่งขณะนี้เห็นควรเป็นเงินร้อยละ ๔๐ ของเงินที่รับฝาก

ตัวเลขประจำวันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๖ ปรากฏว่า ธนาคารที่จดทะเบียนในประเทศไทย มีเงินรับฝากทั้งสิ้น ๘๒ ล้านบาท ถือพันธบัตรอยู่แล้วเป็นราคา ๒๘ ล้านบาท เท่ากับร้อยละ ๓๔ ของเงินรับฝาก ฉะนั้น ธนาคารเหล่านี้จะต้องซื้อพันธบัตรอีกเพียงร้อยละ ๖ เท่านั้น

ส่วนธนาคารจดทะเบียนในต่างประเทศ มีเงินรับฝากทั้งสิ้น ๓๙ ล้านบาท แต่มีธนาคาร......... แห่งเดียวที่ถือพันธบัตรรัฐบาล และถืออยู่ร้อยละ ๗ ของเงินรับฝาก

ฉะนั้น ภาระแห่งการบังคับให้ซื้อพันธบัตรจะตกแก่ธนาคารต่างประเทศมากกว่าธนาคารไทย และเมื่อหันไปดูตัวอย่างในต่างประเทศ ก็ปรากฏว่า ในประเทศญี่ปุ่นธนาคารพาณิชย์ทั้งปวงถือพันธบัตรรัฐบาลญี่ปุ่นอยู่ประมาณร้อยละ ๔๐ ของเงินรับฝาก

อนึ่ง องค์การเครดิตอาจแข่งขันกับธนาคารได้ในทางให้เครดิต จึ่งจำต้องบังคับตามนัยเดียวกัน เพื่อให้เป็นธรรมแก่ธนาคารด้วย

(ค) การให้กู้ยืมเงิน

(ค) ความมุ่งหมายมีอยู่ว่า ถ้าเห็นสมควรก็จะได้มีอำนาจควบคุมการที่ธนาคารและองค์การเครดิตให้กู้ยืมเงินเป็นราย ๆ ไป เพื่อป้องกันมิให้ใครกู้เงินเอาไปใช้ในทางเก็งกำไรหรือทางอันใดอันอาจทำให้เงินเฟ้อ

ในชั้นต้นนี้คิดว่า เมื่อได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติข้อ (ก) และ (ข) แล้วก็จะยังไม่ใช้อำนาจในข้อ (ค) นี้ แต่ก็ควรมีสำรองไว้เผื่อความจำเป็น

(ง) การเรียกเงินค่าหุ้นที่ยังมิได้ใช้เงินเสร็จหรือการเพิ่มทุน จะเป็นโดยวิธีออกหุ้นหรือหุ้นกู้ก็ตาม

(ง) ความมุ่งหมายมีอยู่ คือ

๑. เมื่อจะควบคุมการให้เครดิต ก็จะต้องควบคุมเงินสด เพราะเงินสดย่อมเป็นมูลฐานแห่งเครดิต จึ่งจะต้องบังคับว่าเมื่อจะเพิ่มทุนจะต้องได้รับอนุญาตก่อน

๒. เวลานี้รัฐบาลต้องการกู้เงินเป็นจำนวนมาก ต้องการให้ผู้มีเงินนำเงินมาซื้อพันธบัตร จึ่งต้องควบคุมการเพิ่มทุนเพื่อมิให้ธนาคาร ฯลฯ แข่งแย่งกับรัฐบาล การควบคุมนั้นไม่หมายความว่าจะห้ามการเพิ่มทุนเสียเลยทีเดียว หากจะจัดการในเรื่องเวลาเป็นสำคัญ เช่นมิให้มีการขายหุ้นเป็นจำนวนมากในขณะเดียวกันกับที่รัฐบาลขายพันธบัตร

(จ) การตั้งดำรงไว้ และเพิ่มเงินสำรอง

(จ) ความมุ่งหมายอยู่ที่จะป้องกันการหลีกเลี่ยงบทบังคับข้ออื่น ๆ เป็นที่ทราบกันอยู่แล้วว่าการตั้งหรือเพิ่มเงินสำรองนั้นเป็นวิธีการซึ่งอาจใช้ได้เพื่อซ่อนผลกำไรแท้จริง จึ่งควรป้องกันมิให้องค์การเครดิตใดหาทางหลีกเลี่ยงบทบังคับอื่น ๆ โดยอ้างเหตุว่าต้องขาดทุน

อนึ่ง ได้กล่าวแล้วว่าธนาคารไทย ๆ กำลังจะเจริญงอกเงย จึ่งจะต้องระมัดระวังให้มีความมั่นคงจริง ๆ มิให้ประชาชนเสื่อมความนิยมในธนาคารไทย การมีทุนสำรองเป็นจำนวนพอควรเป็นทางหนึ่งที่จะประกันความมั่นคง

(ฉ) การยื่นรายการแสดงกิจการเป็นครั้งคราว

(ฉ) เพื่อสะดวกแก่การควบคุมดูแลให้การเป็นไปตามบทบังคับอื่น ๆ

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ