บันทึก โครงการควบคุมการปริวรรตเงิน

​๑. วัตถุประสงค์

(ก) ควบคุมการจ่ายเงินในเมืองต่างประเทศ เพื่อให้จ่ายเฉพาะในกิจการที่จำเป็น

(ข) รักษาค่าแห่งเงินบาทภายนอกประเทศให้ยืนที่มั่นคง

(ค) ป้องกันการส่งเงินทุนหนีออกนอกประเทศ

๒. กฎหมาย

ควรมีกฎหมายให้อำนาจรัฐมนตรีคลังไว้อย่างกว้าง ๆ ตามหัวข้อต่อไปนี้

(ก) การกำหนดค่าแห่งเงินบาทเทียบกับทองคำ และรักษาค่านั้นไว้ ให้ยืนที่ (อำนาจนี้มีอยู่แล้วใบนพระราชบัญญัติเงินตราในภาวะฉุกเฉิน พ.ศ. ๒๔๘๔ ในชั้นนี้จะต้องออกแต่กฎกระทรวงเท่านั้น)

(ข) การควบคุมและกำกัดกิจการที่เกี่ยวกับการปริวรรตเงิน (ควรออกพระราชบัญญัติให้อำนาจตามร่างแนบท้ายบันทึกนี้)

​(ค) การจัดตั้งองค์การดำเนินงานดั่งกล่าวใน (ข) ซึ่งอาจจะต้องอาศัยธนาคารบางธนาคารเป็นเครื่องมือด้วย (ได้กำหนดไว้ในร่างพระราชบัญญัติที่กล่าวใน (ข) นั้นแล้ว)

๓. ข้อบังคับ

เมื่อมีกฎหมายให้อำนาจดังกล่าวในข้อ ๒ นั้นแล้ว คลังควรออกข้อบังคับควบคุมและกำกัดการปริวรรตเงิน ข้อบังคับนั้นมีสาระสำคัญตามหัวข้อต่อไปนี้

(ก) การรวบรวมสินทรัพย์บางอย่างเข้าไว้ในมือกระทรวงการคลัง สินทรัพย์เหล่านี้ได้แก่ทองคำ ค่าปริวรรตเงินต่างประเทศ หลักทรัพย์

(ข) การจำหน่ายสินทรัพย์ที่รวบรวมไว้นั้นเฉพาะในกิจการรที่จำเป็น

๔. วิธีดำเนินงาน

(ก) อนุมติให้ธนาคารบางธนาคารเป็นผู้ทำการซื้อขายค่าปริวรรตเงินต่างประเทศ

​(ข) อนุญาตให้ธนาคารทุกธนาคารซื้อหรือขายค่าปริวรรตเงินต่างประเทศได้ แต่ต้องซื้อจากหรือขายให้บุคคลที่ได้รับอนุญาต

(ค) โดยเฉพาะธนาคารที่มิได้รับอนุมัติดั่งกล่าวใน (ก) นั้น เมื่อได้ซื้อขายค่าปริวรรตเงินต่างประเทศในสัปดาหะหนึ่ง ๆ เท่าไร ต้องนำจำนวนที่ซื้อหรือขายเกินตัวมาส่งต่อธนาคารที่ได้รับอนุมัติ

(ง) ธนาคารที่ได้รับอนุมัติต้องขายค่าปริวรรตเงินต่างประเทศที่ตนได้รับให้แก่เจ้าพนักงาน และจะซื้อค่าปริวรรตเงินต่างประเทศได้แต่จากเจ้าพนักงาน

(จ) เจ้าพนักงานเป็นผู้พิจารณาคำขอร้องของบุคคลที่ต้องการซื้อค่าปริวรรตเงินต่างประเทศ และสั่งอนุญาตตามเงื่อนไขที่รัฐมนตรีกำหนด โดยเฉพาะคำขอซื้อค่าปริวรรตเงินต่างประเทศเพื่อสั่งสินค้าเข้ามานั้นเจ้าพนักงานจะรับพิจารณาเฉพาะคำร้องของบุคคลที่มีใบอนุญาตให้สั่งสินค้าเข้ามาได้ (ใบอนุญาตนี้ควรออกทางกระทรวงการเศรษฐกิจ)

(ฉ) เจ้าพนักงานต้องซื้อค่าปริวรรตเงินต่างประเทศจากธนาคารที่ได้รับอนุมัติ และขายค่าปริวรรตเงินต่างประเทศให้แก่ธนาคารที่ได้รับอนุมัติ อีกทั้งต้องควบคุมธนาคารที่กล่าวนี้ ให้ปฏิบัติให้ถูกต้อง

​๕. องค์การดำเนินงาน

(ก) ควรให้สำนักงานธนาคารชาติไทยเป็นผู้ปฏิบัติงาน ในการนี้คงต้องเพิ่มคนให้บ้าง จำนวนคนจะต้องเพิ่มมากน้อยเท่าใด ก็สุดแล้วแต่การติดต่อกับเมืองต่างประเทศจะมีมากหรือน้อย ในชั้นต้นนี้คงไม่ต้องเพิ่มมากคน

(ข) ต้องมีสำนักงานกลางเป็นผู้ควบคุมและอำนวยการทั่วไป และวินิจฉัยปัญหาต่าง ๆ มีอำนาจสั่งสำนักงานธนาคารชาติไทยได้เฉพาะในเมืองนี้ สำนักงานกลางนี้รับบัญชาตรงจากรัฐมนตรี

(ค) จำนวนคนที่จะต้องเพิ่มให้สำนักงานธนาคารชาติ และที่จะต้องใช้ในสำนักงานกลางนั้น ในชั้นต้นนี้น่าจะหยิบยืมจากกรมขึ้นบางกรมได้ เพราะในขณะนี้กรมเก็บรายได้ (ศุลกากร สรรพากร สรรพสามิต) ควรจะมีงานน้อยกว่าปกติ ผู้ที่จะยืมมาใช้นั้นควรเป็นบุคคลที่รู้ภาษาอังกฤษ และเฉพาะหัวหน้า ๆ ต้องเป็นคนสามารถที่จะค้นหาความรู้มาทำงานใหม่นี้ได้.

วิวัฒน

วันที่ ๒๔ ธันวาคม ๒๔๘๔