โคลงศัพท์คดตรง

๑๏ วิภาคพจน์ก้าวเกี่ยว กับตรง
เปนคู่หาบคอนคง ควบไว้
ต่างมีโทษคุณลง เนื้อตัด สินเทอญ
เกินขาดปราชญ์โปรดได้ ดัดแก้กันฉิน
๒๏ คด $\left. \begin{array}{}\mbox{นี้ตีว่าเว้น } \\\mbox{ประสงค์ว่าเคลื่อนเว้น } \\\mbox{แปลว่าเคลื่อนเว้น }\end{array} \right\}$ จากตรง
ของคดคนคดคง เนื้องนี้
ตรงคือจากคดปลง เปนเที่ยง ตรงนา
จักแจกจำแนกชี้ คดเค้าเลาตรง
​๓๏ บางคนตรงแต่ต้น ปลายลง คดเอย
บางคดต้นกลางตรง คดท้าย
บางต้นคดกลางคง คดส่วน สองเฮย
ปลายซื่อบางคนย้าย คดต้นปลายตรง
๔๏ บางคงตรงตลอดสิ้น ชีวิตร
เห็นโทษแห่งคดคิด หลีกล้าง
บางคงคดตลอดปลิด ปลงชีพ เขานา
บางคดบ้างตรงบ้าง แบ่งย้ายร้ายดี
๕๏ คนคดเชื่อน้อมต่อ คนตรง
ตรงจะดัดคดลง ซื่อได้
คนตรงเชื่อน้อมหลง คนคด
คดจะดัดตรงให้ คดเคี้ยวเกลียวกลม
๖๏ คนคดชอบดัดด้วย ความตรง
ไม่คดดัดตรงคง กิจใช้
สัตว์คดฝึกตีปลง พยศเรียบ ตรงนา
จิตรคดดัดตรงได้ เหตุด้วยเกรงเกร
๗๏ คดเกณฑ์เปนภาชน์พื้น รับเรือน ตรงเอย
ถ้าขาดคดหมดเชือน ชั่วลี้
เหลือแต่ซื่อตรงเหมือน กันหมด
ไหนจะชูเชิดชี้ ชื่อผู้ใดตรง
​๘๏ อาสาศึกได้ช่อง ไชยชำ นะเฮย
ควรคดคิดคดบำ ราบเสี้ยน
ตรงนักมักลุลำ เค็ญพ่าย ผิดแฮ
กล่าวเล่ห์ลเมียดเมี้ยน คดแกล้มแกมตรง
๙๏ ถนนคดบทจรช้า มาไป
จึ่งลัดตัดทางไกล กลับสั้น
เพื่อประโยชน์ชนไคล คลารวด เร็วแฮ
คดนับเปนคุณชั้น ก่อนเกื้อกอบตรง
๑๐๏ สามสิบสองคดคุ้ง แสนเข็ญ
ทรงพระราชนุเคราะห์เห็น ราษฎร์ข้อง
ขุดคลองใหม่ตรงเปน ศุขสดวก เดินเอย
เพื่อเหตุคดจึ่งต้อง ตัดสร้างทางตรง
๑๑๏ คลองคดเรือลดเลี้ยว ตามคลอง
เรือจะตรงตลิ่งปอง ไป่ได้
เถนตรงเกลียดคดคลอง ตรงมั่น .หมายแฮ
บุกป่าปีนโตนดไม้ มากดื้อถือตรง
๑๒๏ ทางคดหลงลดเลี้ยว เวียนวง
คงจะพบทางตรง สักมื้อ
เดินความคิดร่วมหลง คนคด
คดปิดมิดมืดตื้อ ตัดร้างทางตรง
​๑๓๏ หัดถกรรมตรงคดต้อง ฝึกปรือ
เขียนสลักคดตรงคือ ส่วนใช้
วิหารคดคดไม้หรือ คดปลวก สัตว์แฮ
จะเรียกตรงไป่ได้ เหตุด้วยเดิมประสงค์
๑๔๏ ขอชักขอช้างกฤช คดคม เดียวเอย
ลายคดคดโค้งกลม กล่าวไว้
คดตามส่วนนิยม ตรงส่วน ประโยชน์นา
คดไม่ควรดัดให้ โทษด้วยเสียเดิม
๑๕๏ คดต่อพุทธจักรสิ้น ศุขหาย
ตรงต่อพุทธจักรหมาย ศุขได้
คดต่อราชกิจมลาย ลาภลุ โทษแฮ
ตรงต่อราชกิจไท้ ธิราชเกื้อเกียรติเสริม
๑๖๏ เฉลิมจิตรข้าบาทน้อม สนองงาน ราชเอย
โคลงคดตรงตรองสาร สืบไว้
หลวงวินิจวิทยาการ กรมศึก ษาแฮ
รับพระราชทานได้ ประดิษฐถ้อยทูลถวาย

พระพินิจสารา (ทิม) เมื่อยังเปนหลวงวินิจวิทยาการ

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ