หลักการเรียนพงศาวดาร

​ปัญหา การเรียนพงศาวดารควรยึดหลักอะไรเป็นเครื่องประกอบ ?

ตอบ หลักการเรียนพงศาวดารต้องประกอบด้วยองค์สาม คือ ตัวการ เหตุ และ ผล

ตัวอย่างตัวการ ขุนหลวงตากสร้างกรุงธนบุรี

เหตุ เหตุไฉนขุนหลวงตากจึงตั้งราชธานีที่เมืองธนบุรี ไม่ไปตั้งที่อื่น เช่น ที่สุโขทัย อยุธยา หรือ ราชบุรี เพ็ชรบุรี ?

ผล เมื่อขุนหลวงตากตั้งกรุงธนบุรีเป็นราชธานีแล้ว ได้ผลอย่างไร เป็นคุณหรือโทษ ?

ต้องคิดให้ครบ ๓ ข้อ จึงเรียกได้ว่าความรู้

ตัวอย่างตัวการ พระพุทธยอดฟ้าฯ เสวยราชย์ย้ายมาตั้งกรุงรัตนโกสินทร์

เหตุ เหตุไรพระพุทธยอดฟ้าฯ ไม่เอาเมืองธนฯ เป็นราชธานีเหมือนขุนหลวงตาก ?

ผล การที่พระพุทธยอดฟ้าฯ มาตั้งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นราชธานีนั้น มีผลดีผลร้ายผิดกับเมืองธนฯ เป็นราชธานีด้วยประการอย่างไรบ้าง?

ถ้าเรียนครบ ๓ บท จึงเรียกว่ารู้.