เดือน ๙ จุลศักราช ๑๒๖๖

วัน ๗ ๒ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๓ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีองค์กลาง มิสเตอตอดเตนฮำเจ้ากรมป่าไม้กราบถวายบังคมลากลับออกไปรับราชการทางอินเดีย ได้โปรดพระราชทานตราเปนบำเหน็จด้วย แล้วเสด็จออกที่น่าห้องราชองค์รักษ์ แล้วทรงรถเสด็จประพาศ

วัน ๑ ๓ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๔ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เสด็จประพาศ เสวยเช้าบ้านหลวงประจักษ์ศิลปาคม ตำบลบางจาก แล้วเข้าคลองบางกอกน้อย เสวยเย็นวัดวินัยชำนาญ คือวัดพระภาษีสร้าง

​วัน ๒ ๔ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๕ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จออกน่าห้องราชองครักษ์ แล้วเสด็จวังกรมหลวงเทวะวงษ์^๑

ในการทำบุญ ๑๐๐ วัน เจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม เสด็จกลับแล้วเสด็จออกประทับที่ประชุม

วัน ๓ ๕ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๖ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

ค่ำเสด็จออกมุขตวันออกพระที่นั่งจักรกรี

วัน ๔ ๖ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๗ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่าย ๕ โมงเสศ เสด็จวังกรมหลวงเทวะวงษ์ในการปิดศพเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม เวลาราว ๑ ทุ่มเสด็จกลับ

​วัน ๕ ๗ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๘ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จวัดเบ็ญจมบพิตรในการบวชนาค สามเณรไชย สามเณรแผ้ว สามเณรจ้อย สามเณรส่าน สามเณรใหญ่ เมื่อเสร็จการอุปสมบทแล้วเสด็จออกจากพระอุโบสถทอดพระเนตรการประดับศิลาถานพระอุโบสถ แล้วเสด็จวัดบวรนิเวศทรงนำสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช^๒ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทรแลพระองค์เจ้าอ๊อศคารนุทิศ^๓ หม่อมเจ้าดนัยวรนุชมอบกรมหมื่นวชิรญาณวโรรส เวลาทุ่มเสศเสด็จกลับ แล้วเสด็จออกประทับที่ประชุม

วัน ๖ ๘ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๙ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จออกน่าห้องราชองครักษ์ แล้วทรงรถเสด็จประพาศ

วัน ๗ ๙ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๐ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาราวทุ่มหนึ่งเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทร์ในการสมโภชสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชที่จะทรงอุปสมบท แลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ที่จะทรงบรรพชา เวลา ๒ ทุ่มเสร็จการสมโภชเสด็จขึ้น

​วัน ๑ ๑๐ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๑ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้า ๓ โมงเสศเสด็จวัดพระศรีรัตนสาสดารามในการทรงผนวชสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชแลสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอที่สมโภชเมื่อวานนี้ เสร็จการนี้แล้วเสด็จกลับ เวลาบ่าย ๔ โมงเสศเสด็จไปประทับ ณ พุทธรัตนสถาน โปรดให้นิมนต์พระสงฆ์มีกรมหมื่นวชิรญาณ เปนต้น เข้าไปสวดญัติจตุถกรรมวาจาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชอีกครั้งหนึ่ง แล้วเสด็จวัดบวรนิเวศส่งเสด็จสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช แลสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอที่ทรงผนวชใหม่ให้ประทับอยู่ในพระปั้นหย่าแลได้ประทับอยู่ในการสวดมนต์ ขึ้นพระปั้นหย่าที่เปนส่วนพระอารามด้วย

เวลาย่ำค่ำเกิดเพลิงไหม้ขึ้นที่โรงสีกลไฟของบริษัทกิมเซ่งหลี ตำบลบางกระบือ พระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จจากวัดบวรนิเวศไปประทับเปนประทานในการดับเพลิงนี้ เมื่อเพลิงสงบแล้ว เสด็จกลับพระบรมมหาราชวัง เพลิงไหม้ครั้งนี้ไหม้โรง ๖ หลัง

วัน ๒ ๑๑ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๒ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาทุ่มเสศ เสด็จออกพระที่นั่งอมรินทร์ในการสมโภชพระองค์เจ้าอัศคารนุทิศ^๔ พระองค์เจ้าบวรวิสุทธิ์ หม่อมเจ้าดนัยวรนุชที่จะทรงอุปสมบท แลหม่อมเจ้าอิทธิเทพสรร หม่อมเจ้าทินทัต หม่อมเจ้าเสพสุมนัศ หม่อมราชวงษ์โป๊ะที่จะทรงบรรพชาเวลา ๒ ทุ่มเสศ เสร็จการสมโภชเสด็จขึ้น

วัน ๓ ๑๒ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๓ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่าย ๕ โมงเสศ เสด็จวัดพระศรีรัตนสาศดารามในการทรงผนวชพระองค์เจ้า หม่อมเจ้า หม่อมราชวงษ์ รวม ๗ องค์ ซึ่งสมโภชเมื่อวานนี้ เสร็จการนี้แล้วทรงนำพระองค์เจ้าพระอัศคารนุทิศ หม่อมเจ้าพระดนัยวรนุช ประทับรถพระที่นั่งพร้อมด้วยกรมหมื่นวชิรญาณวโรรสไปส่งวัดบวรนิเวศ

​วัน ๔ ๑๓ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๔ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้า ๔ โมงเสด็จจากพระบรมมหาราชวังไปประทับแรมวังสวนดุสิตแลในเวลาเช้าวันนี้ได้เสด็จในการปักผังเรือนต้นในวังสวนดุสิต

วัน ๕ ๑๔ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๕ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้าเสด็จออกในการปลูกเรือนต้นในวังสวนดุสิต

วัน ๖ ๑๕ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๖ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

มีสวดมนต์นวรรคหายุศมธรรมที่ตำหนักเจ้าดารา^๕ ในการทำบุญวันเกิด เวลาค่ำเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศก แล้วออกที่ประชุม

วัน ๗ ๑ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๗ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

วันเข้าปัจฉิมพรรษา

เช้าเลี้ยงพระ บ่ายสวดมนต์ที่ตำหนักเจ้าดารา เวลาค่ำเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิต

​วัน ๑ ๒ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๘ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เช้าเลี้ยงพระ บ่ายมีเทศนาที่ตำหนักเจ้าดารา

เช้าเสด็จลงเรือจากวังสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครสวรรค์ไปเข้าคลองบางกอกน้อย คลองตลิ่งชัน คลองด่านบางบอน ออกบางขุนเทียน เสวยเช้าวัดบางขุนเทียนนอก แล้วออกคลองดาวคนองเสวยเย็นบ้านขุนภักดี (จัน) ตำบลบางยอ ใต้วัดโพ เสด็จกลับทางแม่น้ำเวลา ๕ ทุ่มเสศ

วัน ๒ ๓ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๙ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

มีคอนเสิตที่ตำหนักเจ้าดารา

วัน ๓ ๔ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๓๐ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จออกที่ประชุม

วัน ๔ ๕ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๓๑ สิงหาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิตในการสวดมนต์หล่อพระพุทธรูปประจำพระชนม์พรรษา พระที่สวดมนต์มีพระสาสนโสภณเปนประธาน

​วัน ๕ ๖ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้า ๒ โมงเสศเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิตทรงเททองหล่อพระพุทธรูปประจำพระชนม์พรรษา พระสงฆ์ฉันแล้วเสด็จขึ้น

เวลาบ่ายราว ๕ โมงเสด็จพระบรมมหาราชวังทรงรับเคอลเนลเลาเตอแบก ซึ่งขอเฝ้านำความรฦกของกวินดาเวชเชอคาโรลาทรงสั่งมากราบบังคมทูล

เวลาค่ำเสด็จประทับที่ประชุม ณะ พระที่นั่งราชกรันยสภา

วัน ๖ ๗ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิต

วัน ๑ ๙ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๔ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จออกเรือนต้น

วัน ๒ ๑๐ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๕ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จออกที่ประชุม

วัน ๓ ๑๑ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๖ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

วันสุกดิบในการขึ้นเรือนต้น

การทำบุญแลเลี้ยงแขกได้ทรงจัดอย่างโบราณทั้งสิ้น

​วัน ๔ ๑๒ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๗ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

บ่ายสวดมนต์ที่เรือนต้นมีเจ้าอธิการวัดต่าง ๆ รวม ๗ รูป ค่ำมีการเลี้ยงแขก มีพิณพาทย์พระบรมวงษานุวงษ์

วัน ๕ ๑๓ฯ ๙ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๘ กันยายน รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาย่ำรุ่งโปรดให้นิมนต์สมเด็จพระวันรัตภับพระธรรมวโรดมมารับสังฆทาน ๒ รูป

เช้า ๑ โมงมีการเลี้ยงพระที่สวดมนต์วานนี้ แล้วมีการเลี้ยงแขก แลเลี้ยงเพนเจ้าพระเจ้าเณร

เวลาค่ำราว ๔ ทุ่มสรง เวลา ๕ ทุ่มเสศมีเลี้ยงแขก (สับเปอ) เปนเสร็จการขึ้นเรือนต้น

อนึ่งวันนี้เปนดิถีที่คล้ายกับวันสวรรค์คตพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เวลาบ่ายโปรดให้เจ้าพนักงานเชิญพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกแลพระบรมอัฐิกรมสมเด็จพระอมรินทรามาตย์ออกตั้งในพระที่นั่งดุสิตจัดการบำเพ็ญพระราชกุศลอย่างเคยมา