เดือน ๑ จุลศักราช ๑๒๖๖

วัน ๕ ๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๘ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เที่ยงครึ่งเสด็จประพาศวัดวิเวกทรงทำเครื่องต้นเสวย บ่าย ๔ โมงครึ่งเสด็จมาทรงรถไฟที่สเตชั่นบางปอินกลับกรุงเทพ ฯ ถึงสามเสนย่ำค่ำ ทรงรถมอเตอคาร์มาประทับแรมวังสวนดุสิต เมื่อเสด็จถึงวังสวนดุสิตแล้วได้เสด็จทรงรถมอเตอคาร์ประพาศ เสด็จกลับราว ๒ ทุ่ม

​วัน ๖ ๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๙ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จออกสวนแง่เต๋ง สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช แลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ พระองค์เจ้าอัศคารนุทิศ หม่อมเจ้าดนัยวรนุชเฝ้าทูลลาที่จะมาผนวช

วัน ๗ ๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๐ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

วันนี้เปนวันกำหนดสวดมนต์ฉลองสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช แลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ เจ้าพนักงานได้จัดตั้งที่ต่างๆที่ท้องพระโรงกลางพระที่นั่งจักรกรีมีตั้งพระไชยวัฒนประจำรัชกาลปัตยุบัน พระไชยเนาวโลหะที่พระราชทานสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช แลเครื่องนมัสการ เปนต้น แลในการนี้โปรดให้พระองค์เจ้าอัศคารนุทิศแลหม่อมเจ้าดนัยวรนุชเข้ามาฉลองด้วย พระสงฆ์ที่สวดมนต์มีกรมหมื่นวชิรญาณซึ่งทรงเปนพระอุปัชฌาย์ กับพระสงฆ์ซึ่งเปนกรรมวาจาจารย์แลพระสงฆ์ที่นั่งหัตถบาศเมื่อทรงผนวช ๓๐ รูป

เวลาทุ่มเสศเสด็จในการนี้ เสด็จกลับสวนดุสิตเวลายามเสศ

วัน ๑ ๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๑ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้าเสด็จในการเลี้ยงพระที่สวดมนต์เมื่อวานนี้ เมื่อจะเลี้ยงได้ทรงนำกรมหมื่นวชิรญาณ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช แลสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ พระสงฆ์นอกนั้นโปรดให้เจ้านายแลข้าราชการบางท่านพาไปเสวยแลฉันโต๊ะอย่างฝรั่งที่พระที่นั่งมูลสถาน ในเวลาฉันมีแตรทหารด้วย เสร็จการฉันแล้วโปรดให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ แลพระองค์เจ้าพระ หม่อมเจ้าพระ ประเคนฉลากสิ่งของเครื่องไทยธรรม เสร็จการแล้วเสด็จขึ้น เวลาเที่ยงเสศเสด็จกลับสวนดุสิต

บ่ายทรงรถมอเตอคาร์เสด็จวัดเบ็ญจมบพิตร์

อนึ่งวันนี้เวลาบ่ายได้มีการสวดมนต์ที่พระปั้นหย่าวัดบวรนิเวศในการที่สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชทรงลาผนวช ทรงลาผนวชเมื่อสวดมนต์จบแล้วเวลาบ่าย ๔ โมงเศส

​วัน ๒ ๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๒ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้ามีเลี้ยงพระที่สวดมนต์ในการทรงลาผนวชเมื่อวานนี้

เวลาบ่ายเสด็จทรงพระดำเนินในสวนแง่เต๋ง ค่ำมีประชุม

วัน ๓ ๖ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๓ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายมีการสวดมนต์ที่พระปั้นหย่าในการที่สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ทรงลาผนวช

อนึ่งวันนี้เปนวันเริ่มต้นการพระราชกุศลพระศพกรมขุนสุพรรณภาควดีซึ่งล่วงมาครบสัตมวารที่ ๗ แลครบ ๕๐ วันในวันที่ ๑๕ ธันวาคม เวลาค่ำวันนี้มีสวดมนต์แลมีเทศนอนัตตลักขณสูตร โปรดให้พระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าสุวภักตรวิไลยพรรณเสด็จออก

วัน ๔ ๗ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๔ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้ามีการเลี้ยงพระที่ปั้นหย่า เมื่อเลี้ยงพระแล้วเวลาเช้า ๓ โมงเสศ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอที่ออกพระนามมาแล้วทรงลาผนวช

การพระราชกุศลพระศพกรมขุนสุพรรณนั้น วันนี้เวลาเช้ามีเลี้ยงพระที่สวดมนต์วานนี้ แล้วมีเทศน์ แลมีสดับปกรณ์ พระเจ้าลูกเธอที่ออกพระนามมาแล้วเสด็จออก เวลาค่ำมีสวดมนต์แลมีเทศนาอาทิตตปริยายสูตร ในตอนค่ำวันนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จแลได้พระราชทานวัตถุปัจจัยมูล ๒๐ บาทเพิ่มเติมเปนรางวัลในการที่พระเทพโมลีถวายเทศนาเปนโวหารอย่างเก่าไพเราะดีด้วย เสด็จกลับสวนเวลา ๒ ทุ่มเสศ

​วัน ๕ ๘ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๕ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

บ่ายเสด็จวัดเบ็ญจมบพิตร์ ค่ำมีประชุม

วันนี้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชแลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนสงขลานครินทร์ซึ่งทรงลาผนวชแล้วนั้นได้เสด็จกลับจากวัดบวรนิเวศน์ แลได้เฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทถวายพระราชกุศล

วันนี้เปนวันครบ ๕๐ วันในการพระศพกรมขุนสุพรรณ การพระราชกุศลวันนี้ เวลาเช้ามีเลี้ยงพระ แล้วมีเทศน์ แลมีสดัปกรณ์เวลาค่ำมีสวดมนต์ แลมีเทศนารัมมนิยามสูตร พระเจ้าลูกเธอที่ออกพระนามมาแล้วเสด็จออกทั้งสองเวลา

อนึ่งวันนี้เวลาเช้า ๕ โมงเสศเกิดเพลิงไหม้ขึ้นที่ตึกของพระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง ตำบลริมวัดสามง่ามฝั่งใต้ ถนนบำรุงเมือง ไม่ได้ความว่าเพลิงเกิดขึ้นเพราะเหตุใด

วัน ๖ ๙ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๖ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

ในการพระราชกุศลพระศพกรมขุนสุพรรณวันนี้ เวลาเช้ามีการเลี้ยงพระแล้วมีเทศน์ แลมีสดัปกรณ์พระเจ้าลูกเธอเสด็จออกตามเคย เปนเสร็จการพระราชกุศลนี้

วัน ๗ ๑๐ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๗ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาย่ำค่ำเสศเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิต แล้วเสด็จวัดเบ็ญจมบพิตร์ ทรงจัดร้านหลวงเปนร้านฉายรูป

วัน ๑ ๑๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๘ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จวัดเบ็ญจมบพิตรทรงจัดร้านแลทรงฉายรูป

​วัน ๒ ๑๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๑๙ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายเสด็จพระบรมมหาราชวัง แล้วเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีองค์ตวันออก ทรงรับมิสเตอร์ราลฟแปชยิดที่มาเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาททูลเกล้า ฯ ถวายพระราชสาส์นตราตั้งเปนอรรคราชทูตอังกฤษ เวลาเกือบย่ำค่ำเสด็จกลับแต่พระบรมมหาราชวังแล้วเสด็จวัดเบ็ญจมบพิตร์ ทรงจัดร้านแลทรงฉายรูป เสด็จกลับจากวัดแล้วเสด็จออกที่ประชุม

วัน ๓ ๑๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๐ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

วันนี้เปนวันเริ่มงานปีวัดเบ็ญจมบพิตรอย่างเคยมา แต่ปีนี้ร้านหลวงได้จัดเปนร้านถ่ายรูปแลขายรูป

เวลาย่ำค่ำเสศเสด็จประทับในพระอุโบสถทรงจุดเทียนนมัสการพระพุทธชินราช แล้วเสด็จออกทอดพระเนตรพระพุทธรูปต่าง ๆ ที่ปรำหลังพระอุโบสถแล้วทรงนำพระสงฆ์สามเณรในวัดแลพระสงฆ์วัดอื่นที่มาช่วยในงานนี้ไปเที่ยวชมร้านขายสิ่งของต่างๆ แลทรงซื้อสิ่งของที่ควรถวายพระสงฆ์สามเณรแลทรงพาเข้าเขาวงก์ขึ้นไปชมบนสำเภาแลลงชมในท้องสำเภา ทรงพากลับแล้วเสด็จมาประทับร้านหลวงทรงถ่ายรูปเจ้านาย ข้าราชการ แลชาวต่างประเทศที่มาถ่ายรูป ครั้นเวลา ๔ ทุ่มเสศเสด็จประทับเสวยที่ร้านหลวงซึ่งพระยาบุรุษย์เปนผู้จัดการพร้อมด้วยเจ้านายข้าราชการ แล้วเสด็จประพาศตามร้านเจ้านายข้าราชการต่อไป จนเวลา ๓ ยามเสศเสด็จกลับวังสวนดุสิต

วัน ๔ ๑๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๑ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาทุ่มเสศเสด็จทรงจุดเทียนนมัสการพระพุทธชินราช แล้วเสด็จมาประทับร้านหลวงทรงถ่ายรูปเหมือนวันก่อน เสวยที่ร้านพระอรรคชายาเธอ เสวยเครื่องว่างร้านสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครราชสีมา แล้วเสด็จประพาศร้านต่าง ๆ เวลา ๘ ทุ่มเสศ เสด็จกลับวังสวนดุสิต

​วัน ๕ ๑๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๒ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำเสด็จในงานวัดอย่างวานนี้

วัน ๖ ๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๓ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาค่ำวันนี้เปนกำหนดที่พระสงฆ์สามเณรตามพระอารามต่าง ๆจะได้มากระทำสักการบูชาพระพุทธชินราชเหมือนทุกปีมา

เวลา ๒ ทุ่มเสศเสด็จไปประทับที่หลังร้านหลวงทรงถวายดอกไม้ธูปเทียนแก่พระสงฆ์สามเณรตามพระอารามต่าง ๆ ที่มากระทำสักการบูชาพระพุทธชินราชเพื่อไปจุดบูชาพระพุทธชินราช แล้วทรงถ่ายรูปเหมือนคืนก่อน ๆ แล้วเสด็จไปประทับที่พระอุโบสถทรงจุดเทียนนมัสการพระพุทธชินราช ทรงฟังพระสงฆ์สามเณรทำวัดแลสวดมนต์ แลได้ทรงนำพระสงฆ์สามเณรเดินเทียน ครั้นแล้วโปรดให้สมเด็จพระราชาคณะ พระราชาคณะไปรับพระราชทานฉันน้ำอัฐบานแลน้ำชาหมากพลูบุหรี่ที่ร้านหลวง พระสงฆ์สามเณรนอกนั้นฉันที่ร้านเจ้านายข้าราชการ แล้วทรงถ่ายรูปพระสงฆ์ดำรงสมณะศักดิ์ชั้นผู้ใหญ่ แล้วเสด็จเสวยที่ร้านเจ้าพระยาภาสแลได้เสด็จประพาศร้านต่าง ๆ จนเวลา ๑๐ ทุ่มเสศเสด็จกลับวังสวนดุสิต

วัน ๗ ๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๔ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เปนกำหนดถวายผ้าจำนำพรรษา แลทรงตั้งตำแหน่งสมณะศักดิ์ฝ่ายไทยแลจีน ญวน

เวลาทุ่มเสศเสด็จไปประทับบนพระที่นั่งทรงธรรมในการทรงตั้งตำแหน่งสมณะศักดิ์ ได้พระราชทานสัญญาบัตรขุนนางแก่ข้าราชการด้วย แล้วเสด็จไปประทับในพระอุโบสถทรงถวายผ้าจำนำพรรษาแล้วเสด็จไปประทับร้านหลวง ทรงถ่ายรูปตามเคย แล้วเสวยแลประพาศต่อไป จนเวลา ๑๐ ทุ่มเสศเสด็จกลับวังสวนดุสิต

​อนึ่งวันนี้เวลาย่ำรุ่งครึ่งเกิดเพลิงไหม้ขึ้นที่โรงสีกลไฟของจีนฮกที่ตำบลบางปกอก ไม่ได้ความว่าเพลิงจะเกิดขึ้นด้วยเหตุใด

วัน ๑ ๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๕ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลายามเสศเสด็จไปประทับที่ปรำตั้งพระพุทธรูป ทรงติดเทียนบูชาพระพุทธรูปแลเสด็จไปประทับที่พระระเบียงพระราชทานธงรางวัลแก่ผู้ที่เปนเจ้าของตกแต่งพระพุทธรูประเบียง แล้วเสด็จประทับในพระอุโบสถทรงจุดเทียนนมัสการพระพุทธชินราช แล้วเสด็จไปประทับทอดพระเนตรลครเจ้าพระยาเทเวศร เวลา ๒ ยามเสศเสด็จกลับวังสวนดุสิต เปนเสร็จการ อนึ่งในงานครั้งนี้วันที่ ๒๑ วันที่ ๒๒ วันที่ ๒๓ เวลาบ่ายได้โปรดให้มีธรรมเทศนาเปนธรรมทานที่ศาลาบัณณรภาคกัณฑ์หนึ่งทั้งสามวัน

วัน ๓ ๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๗ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาบ่ายมีการสวดมนต์ในการที่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าอุรุพงษ์รัชสมโภชเสด็จขึ้นเรือนเตี้ย ๆ นี้เปนเรือนเครื่องสับฝากระแชงอ่อนหมู่หนึ่งซึ่งโปรดให้ปลูกขึ้นใกล้กับบริเวณเรือนต้นแลตำหนักพระนางเจ้าพระราชเทวีในวังสวนดุสิต สำหรับเปนที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอแลพระเจ้าลูกยาเธอที่กล่าวพระนามมาแล้ว ผู้ที่สวดมนต์ในการนี้โปรดให้นิมนต์สามเณรวัดเบ็ญจมบพิตรมาสวด มีหุ่นจีนไหหลำสวมมือเชิดอย่างหุ่นกระบอกเล่นเปนการครึกครื้นในคืนวันนี้ด้วย

วัน ๔ ๖ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๘ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้าสามเณรที่สวดมนต์วานนี้ฉันตอนเพนโปรดให้นิมนต์พระมาฉันมีกรมหมื่นวชิรญาณวโรรส เปนต้น กลางวันวันนี้มีหุ่นกระบอก ตอนกลางคืนสมเด็จ​พระเจ้าลูกยาเธอแลพระเจ้าลูกยาเธอที่กล่าวพระนามมาแล้วเสด็จขึ้นเรือน พอถึงพระฤกษเข้าที่สรงบนพระแท่นมีประโคม สรงแล้วขึ้นตำหนัก ผู้ที่มาช่วยเข้าไปถวายพระพรเรียงตัวทั่วกันทั้ง ๓ ตำหนัก แลในตอนกลางคืนนี้มีหุ่นจีนอย่างเล็กเชิดทั้งตัวด้วย ในงาน ๒ วันนี้มีพระบรมวงษานุวงษ์แลข้าราชการฝ่ายน่าฝ่ายในที่ได้รับเชิญมาประชุมทุกเวลา

วัน ๕ ๗ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๒๙ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เปนวันกำหนดเสด็จประพาศรถไฟสายท่าจีน^๑ ในการที่พระยาพิพัฒโกษาเชิญเสด็จเปนปฐม รถไฟสายนี้โปรดพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้พระยาพิพัฒโกษาแลฝรั่งรวม ๑๑ นายด้วยกันตั้งเปนบริษัทมีนามว่า “บริษัทท่าจีนเรลเวกัมปนีลิมิเตตทุนจำกัด” สร้างทางรถไฟสายนี้ขึ้นเมื่อรัตนโกสินทร๓๕ศก ๑๒๑

เวลาเช้าเสด็จลงเรือที่ตำหนักแพ^๒ ไปขึ้นสเตชั่นทรงรถไฟไประยะเดียวชั่วโมงเสศถึงเมืองสมุทสาครประทับที่ที่พักหน้าป้อมวิเชียรโชฎกเสวยกลางวันที่นั้นแล้ว เสด็จทอดพระเนตรในป้อมซึ่งปลูกที่ว่าการอยู่ในนั้น เวลาเย็นเสด็จทรงรถไฟกลับถึงสเตชั่นกรุงเทพ ฯ เวลาพลบทรงเรือพระที่นั่งมาขึ้นตำหนักแพแล้วเสด็จกลับสวนดุสิต

วัน ๖ ๘ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๓๐ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เริ่มการเฉลิมพระชนม์พรรษาสมเด็จพระบรมราชินีนารถ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชมกุฎราชกุมารตั้งแต่วันนี้ไป แลในการเฉลิมครั้งนี้เปนสมัยที่พระชนม์พรรษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชมกุฎราชกุมารครบ ๒ รอบนักษัตร์ ได้ทรงมีการบำเพ็ญพระราชกุศลพิเศษส่วนพระองค์แลมีการเล่น คือ ลคร ลิเก แลงิ้วที่หน้าวังสราญรมย์ด้วย

​ในการนี้วันนี้เปนกำหนดสวดมนต์ที่วังสราญรมย์ เจ้าพนักงานได้จัดตั้งพระพุทธรูป เทวะรูป แลตั้งที่ต่าง ๆ แล้ว เวลาทุ่มเสศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชมกุฎราชกุมารเสด็จออกทรงประเคนพัดไตรย่ามแก่พระสงฆ์ ๕ รูปที่มาสวดมนต์ พระสงฆ์ครองไตรกลับมานั่งที่แล้ว ทรงจุดเทียนนมัสการ ทรงศีล พระสงฆ์สวดนวคหายุสมธรรมสลับกับโหรบูชาเทวะรูป พระสงฆ์สวดมนต์จบแล้วถวายพระพรลากลับไป

วัน ๗ ๙ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรง ๑๒๖๖

วันที่ ๓๑ ธันวาคม รัตนโกสินทร๓๗ศก ๑๒๓

เวลาเช้าสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเสด็จออกเลี้ยงพระที่สวดมนต์วานนี้ บ่ายโปรดให้เชิญเจ้านายข้าราชการผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศตลอดจนพ่อค้าชาวต่างประเทศมาประชุมรื่นเริงที่พระราชอุทยานสราญรมย์ เวลาบ่าย ๕ โมงเสศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเสด็จไปประทับในที่ประชุมนี้ ผู้ที่มาประชุมเฝ้าแล้วเสด็จประทับเสวยพร้อมกับผู้ที่มาประชุมทั้งปวง แล้วเสด็จกลับ

เวลาค่ำมีการสวดมนต์ที่วังสราญรมย์ต่อไปมีจำนวนพระสงฆ์ ๒๕ รูป สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเสด็จออกอย่างวานนี้