๓๐
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงท้าวอุเรเซนเรืองศรี |
| แต่องค์พระราชบุตรี | กับหัสรังสีหายไป |
| พระรำลึกตรึกคะนึงนัก | ทรงศักดิ์โศกสร้อยละห้อยไห้ |
| มีแต่โศกาอาลัย | ภูวไนยร่ำรักเยาวมาลย์ |
| โอ้ว่าลูกน้อยกลอยใจ | เวราสิ่งใดมาตามผลาญ |
| จึ่งได้เดือดร้อนรำคาญ | ครุฑพาบินทะยานไปเมฆา |
| ซึ่งคำโหราทายทำนายไว้ | ว่าจะได้กลับคืนมาเห็นหน้า |
| ข้อนี้สงสัยในวิญญาณ์ | ด้วยครุฑาเรืองฤทธิ์เชี่ยวชาญ |
| ป่านนี้จะเป็นประการใด | หรือจะม้วยบรรลัยสังขาร |
| ถึงจะไม่สุดสิ้นชนมาน | ใครจะพานงคราญกลับมา |
| องค์ประไหมสุหรีก็วิโยค | อาดูรพูนโศกถวิลหา |
| ทั้งองค์อุรังหงันอนุชา | โศการํ่ารักพระบุตรี |
| อีกสามพี่เลี้ยงนงคราญ | กำนัลบริวารก็หมองศรี |
| ไม่มีสุขทุกข์ถึงเทวี | คอยฟังคดีไม่แจ้งการ |
| อันราชธานีอุเรเซน | ก็เยือกเย็นดั่งไพรพนัสถาน |
| ให้บังเกิดอันตรายภัยพาล | ไม่มีสุขสำราญทั้งพารา ฯ |
ฯ ร่าย ๑๖ คำ ฯ
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงนายพาณิชใจกล้า |
| อยู่ยังอุรังยิดนครา | ไปมาค้าขายทุกราตรี |
| ครั้นถึงเทศกาลยาตรา | บรรทุกสินค้าถ้วนถี่ |
| พอได้ฤกษ์งามยามดี | ก็ล่องเรือออกที่สมุทรไทย ฯ |
ฯ โล้ ๔ คำ ฯ
| ๏ วายุพัดระลอกกระฉอกฉาน | บันดาลให้เกิดพยุใหญ่ |
| แล่นลัดตัดฉานตรงไป | เข้าในอุเรเซนนครา |
| ครั้นถึงจึ่งจัดข้าวของ | มากมายก่ายกองหนักหนา |
| แล้วจึ่งไปหาเสนา | ท่านจงพาข้าไปอภิวันท์ |
| พาณิชจึ่งถามกิจจา | ว่าในพาราเขตขัณฑ์ |
| อันฝูงประชาทั้งนั้น | เห็นเศร้าโศกศัลย์ด้วยอันใด |
| แต่ก่อนเคยมาค้าขาย | เป็นสุขสบายทั้งกรุงใหญ่ |
| ครั้งนี้เห็นผิดประหลาดใจ | ท่านเสนาในจงแจ้งการ ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | มนตรีจึ่งแจ้งแถลงสาร |
| ความซึ่งเกิดเหตุเภทพาล | เดือดร้อนรำคาญทั้งพารา |
| เหตุด้วยพระธิดาดวงสวาดิ | กับหัสรังราชปักษา |
| ทั้งนางพี่เลี้ยงกัลยา | ครุฑามาพาบินไป |
| พระองค์ผู้ทรงธรณี | มีแต่โศกีหม่นไหม้ |
| จึ่งเงียบสงัดทั้งเวียงไชย | มิได้สุขกระเษมเปรมปรีดิ์ ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | พาณิชครั้นแจ้งถ้วนถี่ |
| จึ่งตอบวาจาไปทันที | อันพระบุตรีเยาวมาลย์ |
| กับพี่เลี้ยงแลนกหัสรัง | อยู่ยังอุรังยิดราชฐาน |
| เป็นอัครชายายุพาพาน | ยุขันผู้ผ่านนครา |
| คือโอรสท้าวอุรังยิด | พระทรงฤทธิ์รักใคร่เป็นนักหนา |
| บัดนี้มีราชบุตรา | ความแสนเสนหาพันทวี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนาได้ฟังถ้วนถี่ |
| แจ้งข่าวพระราชบุตรี | จึ่งมีวาจาไปทันใด |
| ข้าจะไปเฝ้าพระภูบาล | ทูลแจ้งเหตุการณ์แถลงไข |
| ให้องค์พระปิ่นภพไตร | ทราบใต้ธุลีพระบาทา |
| ว่าแล้วก็รีบคลาไคล | ด้วยใจใสโสมนัสา |
| เข้าในราชวังดั่งจินดา | คอยเพลาเฝ้าองค์พระทรงไชย ฯ |
ฯ ยานี ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวอุเรเซนเป็นใหญ่ |
| ครั้นรุ่งแสงสีอโณทัย | ภูวไนยตื่นจากนิทรา |
| สระสรงทรงเครื่องเรืองรัตน์ | ดั่งพระสุริย์ศรีจำรัสพระเวหา |
| เสด็จออกพระโรงรจนา | พร้อมหมู่มาตยามนตรี ฯ |
ฯ เสมอ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนาประณตบทศรี |
| กราบทูลตามมูลคดี | ชีวีอยู่ใต้พระบาทา ฯ |
ฯ ร่าย ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระองค์ทรงภพนาถา |
| ได้ฟังมนตรีทูลมา | ปรีดาพระทัยทรงธรรม์ |
| จึ่งมีพระราชบัญชา | อย่าช้าจงเร่งผายผัน |
| พาตัวเข้ามาฉับพลัน | ในท้องพระโรงคัลบัดนี้ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | อำมาตย์รับสั่งใส่เกศี |
| กราบลาออกมาทันที | ถึงที่พาณิชจึ่งแจ้งการ |
| ว่าแล้วนำลีลาคลาไคล | เข้าในพระโรงราชฐาน |
| จึ่งถวายบังคมกราบกราน | หมอบตรงหน้าฉานพระทรงธรรม์ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระองค์ทรงภพไอศวรรย์ |
| จึ่งตรัสถามพาณิชไปพลัน | อันเขตขัณฑ์อุรังยิดนครา |
| ยังผาสุกสบายหรือไฉน | ทางไกลกว่าไกลนักหนา |
| อนึ่งซึ่งมาในคงคา | สลาตันพัทธยาประการใด |
| อันองค์ราชบุตรี | กับหัสรังสีนี้เป็นไฉน |
| ไปอยู่อุรังยิดเวียงไชย | คือใครมาลอบลักพา |
| สาเหตุเภทพาลประการใด | เราคิดสงสัยเป็นหนักหนา |
| แต่ไปไม่แจ้งกิจจา | ทั้งราชปักษาด้วยกัน |
| เมื่อวันธิดาดวงสวาดิ | หายไปจากราชเขตขัณฑ์ |
| ครุฑมาพาจรจรัล | คิดว่าชีวันจะมรณา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | พาณิชกราบงามสามท่า |
| แล้วทูลสนองพระบัญชา | ตามเรื่องราวมาทุกอัน |
| เดิมองค์ท่านท้าวอุรังยิด | ได้ตำรากายสิทธิ์อันมหันต์ |
| ขององค์เทพไทเทวัญ | วางไว้บนแท่นบรรทมใน |
| ว่านกหัสรังปักษี | อยู่บูรีอุเรเซนเป็นใหญ่ |
| แม้นได้มาไว้เวียงไชย | จะไพบูลย์พูลสุขเปรมปรีดิ์ |
| จึ่งองค์โอรสยศยง | ทรงนามยุขันเรืองศรี |
| อาสามาเอาสกุณา | ในบูรีอุเรเซนนครา |
| ครั้นกลับไปยังธานี | ได้องค์มเหสีเสนหา |
| บัดนี้นางมีกุมารา | ทรงโฉมโสภาวิไลวรรณ |
| บิตุเรศอัยกีอัยกา | เสนหาประคองถนอมขวัญ |
| อันฝูงประชาในเมืองนั้น | พร้อมกันกระเษมเปรมปรา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวอุเรเซนนาถา |
| ได้ฟังพาณิชทูลมา | แจ้งข่าวพระธิดายาใจ |
| ชื่นชมโสมนัสเป็นหนักหนา | รู้ว่าลูกรักไม่ตักษัย |
| ค่อยคลายวายร้อนฤทัย | ดั่งได้เห็นพักตร์พระลูกยา |
| แล้วมีวาจาปราศรัย | ขอบใจพาณิชเป็นนักหนา |
| จึ่งประทานข้าวของนานา | เงินทองเสื้อผ้าเป็นรางวัล |
| ตอบตามความชอบพาณิช | พระทรงฤทธิ์ปรีดิ์เปรมกระเษมสันต์ |
| ครั้นเสร็จเสด็จจรจรัล | เข้าปราสาทสุวรรณรจนา ฯ |
ฯ เพลง ๘ คำ ฯ
| ๏ จึ่งตรัสแก่องค์เทวี | บัดนี้พาณิชใจกล้า |
| มาแจ้งข่าวองค์ธิดา | กับราชปักษาค่าเมือง |
| เดิมท้าวอุรังยิดนาถา | ได้ตำราประกาศิตฟุ้งเฟื่อง |
| จึ่งใช้พระโอรสฤทธิ์เรือง | มาปลดเปลื้องลอบลักสกุณี |
| พาเอาบุตรีศรีสมร | ไปยังนครกรุงศรี |
| เษกให้โอรสธิบดี | เป็นจอมโมลีกับนงเยาว์ |
| บัดนี้ธิดาดวงสวาดิ | มีราชโอรสโฉมเฉลา |
| เกียรติยศประเสริฐเพริศเพรา | เจ้าจงบรรเทาอาวรณ์ ฯ |
ฯ ร่าย ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางมะรุดาสายสมร |
| ได้ฟังบัญชาพระภูธร | บังอรค่อยคลายโศกา |
| นางเร่งปรีดาปราโมทย์ | ไพโรจน์พูนสวัสดิ์มนัสา |
| จึ่งกราบทูลองค์พระภัสดา | ผ่านฟ้าจงได้ปรานี |
| ทำไฉนจึ่งจะได้พระลูกรัก | กลับมานคเรศกรุงศรี |
| แม้นได้เห็นหน้าพระบุตรี | ก็จะมีชีวีสืบไป ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | องค์ท้าวอุเรเซนเป็นใหญ่ |
| ได้ฟังมเหสีทรามวัย | ภูวไนยจึ่งมีพจมาน |
| เจ้าอย่าอาดูรพูนเทวษ | เห็นว่าเยาวเรศจะคืนสถาน |
| พี่จะให้อุรังหงันกุมาร | ไปฟังเหตุการณ์ร้ายดี |
| ตรัสแล้วจึ่งมีบัญชา | สั่งนางกัลยาสาวศรี |
| จงไปหาโอรสธิบดี | คืนมาบัดนี้อย่าได้ช้า ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | นางกำนัลรับสั่งใส่เกศา |
| ถวายบังคมคัลวันทา | ลงมายังปราสาทรูจี ฯ |
ฯ ชุบ ๒ คำ ฯ
| ๏ ครั้นถึงจึ่งทูลพระหน่อนาถ | ว่าพระบาทปิ่นภพกรุงศรี |
| ให้เชิญเสด็จจรลี | ยังที่ปราสาทรจนา ฯ |
ฯ ร่าย ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันสุริย์วงศ์พงศา |
| ได้ฟังกำนัลทูลมา | ผ่านฟ้าเสด็จจรจรัล ฯ |
ฯ เพลง ๒ คำ ฯ
| ๏ ครั้นถึงปรางค์รัตน์ชัชวาล | เข้าในพิมานรังสรรค์ |
| ยอกรถวายอภิวันท์ | คอยฟังทรงธรรม์บัญชา ฯ |
ฯ ร่าย ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ปิ่นภพจบสกลทุกทิศา |
| จึ่งมีมธุรสพจนา | แก่โอรสาไปทันที |
| พ่อจะให้ยกแสนยากร | ไปนครอุรังยิดกรุงศรี |
| ตามองค์พระพี่นางเทวี | จะได้แจ้งร้ายดีประการใด |
| เจ้าผู้คู่ชีวิตบิดา | แก้วตาจะเห็นเป็นไฉน |
| ยังจะไปได้หรือดวงใจ | พ่อไม่ขืนขัดวิญญาณ์ ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันเยาวรุณเสนหา |
| กราบลงรับราชบัญชา | ทูลสนองกิจจาไปทันที |
| ลูกจะขออาสาพระบิตุรงค์ | ตามองค์พี่นางโฉมศรี |
| ไม่คิดอาลัยแก่ชีวี | พระผู้ทรงธรณีอย่าอาวรณ์ |
| เมื่อสุบรรณมาพาพระพี่ไป | ลูกหม่นไหม้ในทรวงดั่งต้องศร |
| ครั้นลูกจะทูลลาบทจร | กลัวพระบิดรจะทัดทาน |
| เกิดมาเป็นชายจะไว้เดช | ขจรทั้งประเทศทุกสถาน |
| ให้ระบือชื่อไว้ในแดนดาน | จะขอไปต้านต่อไพรี |
| พระบิตุรงค์ทรงอวยอนุญาต | ก็สมคิดข้าบาทบทศรี |
| ให้ปรากฏเกียรติไว้ในธาตรี | ว่าลูกนี้ก็มีฤทธา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | สองพระองค์ได้ฟังก็หรรษา |
| มีพระทัยใสสุดปรีดา | ผ่านฟ้าจึ่งกล่าววาที |
| ลูกรักจะไปถึงพารา | จงไตรตราตรึกตรองให้ถ้วนถี่ |
| ครั้นจะทำเป็นเสี้ยนไพรี | มิได้ท่วงทีจะเสียการ |
| ทั้งพระพี่นางของเจ้า | ก็อยู่ในมือเขาอย่าหักหาญ |
| สำหรับจะได้อัประมาณ | จงคิดอ่านตรองดูให้สมควร |
| ถึงจะเรืองเดชาสามารถ | พลั้งพลาดก็ท่าคนสวน |
| คิดอ่านแก้ไขในกระบวน | อย่าหักหาญรณรงค์สงคราม |
| อันยุขันหน่อท้าวอุรังยิด | เลื่องชื่อลือฤทธิ์ชาญสนาม |
| ข้างเขาก็ใช่ชายทราม | จึ่งข้ามสาคเรศได้ดั่งใจจง |
| ลูกรักผู้ดวงนัยนา | อย่าประมาทวิญญาณ์ให้ใหลหลง |
| จงค่อยยับยั้งระวังองค์ | ตามเชื้อสุริย์วงศ์กษัตรา |
| บิดาก็ชราภาพแล้ว | ลูกแก้วจะสืบวงศา |
| ให้คงยศปรากฏในโลกา | ฝูงประชาจะได้พึ่งสืบไป ฯ |
ฯ ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันรัศมีศรีใส |
| กราบลงแทบบาทพระภูวไนย | ด้วยใจโสมนัสยินดี |
| ซึ่งพระองค์บรรหารโอวาท | ข้าบาทจะรับใส่เกศี |
| แก้ไขไปกว่าจะสุดที | มิให้มีเหตุเภทพาล ฯ |
ฯ ร่าย ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวอุเรเซนเป็นไหญ่ |
| รับขวัญโอรสยศไกร | ภูวไนยชื่นชมยินดี |
| จึ่งตระโบมโลมลูบจูบพักตร์ | ดวงจักษุพ่อเฉลิมศรี |
| ตรัสแล้วย่างเยื้องจรลี | ออกที่พระโรงรจนา ฯ |
ฯ เสมอ ๔ คำ ฯ
| ๏ ลดองค์ลงเหนือสิงหาสน์ | พร้อมหมู่อำมาตย์ซ้ายขวา |
| จึ่งมีสิงหนาทบัญชา | แก่ขุนโหราทันใด |
| เราจะให้พระราชโอรส | ยกทศโยธาทัพใหญ่ |
| จงดูฤกษ์งามยามไชย | ให้ได้ศุภวารวันดี ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | โหรารับสั่งใส่เกศี |
| ลงเลขเทียบทานคัมภีร์ | ตามที่เคยรํ่าเรียนมา |
| กราบแล้วประณตบทบงสุ์ | ทูลองค์พระบรมนาถา |
| ยังสามราตรีทิวา | ฤกษ์ยามยาตราดีนัก |
| พร้อมทั้งดิถีศุภวาร | ซึ่งจะไปทำการหาญหัก |
| จะได้พระธิดานงลักษณ์ | ทั้งปักษาจะได้คืนมาธานี ฯ |
ฯ ร่าย ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระปิ่นอุเรเซนกรุงศรี |
| ได้ฟังโหราก็ยินดี | จึ่งมีพจนารถแก่เสนา |
| เร่งรัดพหลพลไกร | อาสานอกในซ้ายขวา |
| พร้อมด้วยเครื่องสรรพสาตรา | แกล้วกล้าสามารถที่เคยยุทธ์ |
| จงจัดสำเภาเภตรา | ห้าร้อยพร้อมไว้ในสมุทร |
| เรือรบบัลลังฆ์ที่นั่งครุฑ | บรรทุกอาวุธให้ครบครัน |
| อันสี่มหาเสนาใน | เราจะให้ไปด้วยอุรังหงัน |
| แม้นลูกกูมีเหตุไภยัน | จะสังหารชีวันให้บรรลัย |
| จงตั้งสุวรรณพลับพลา | ยังริมมหาสมุทรใหญ่ |
| จะไปส่งโอรสยศไกร | แต่ในบัดนี้อย่าได้ช้า ฯ |
ฯ ยานี ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งเหนือเกศา |
| ถวายบังคมคัลวันทา | ออกมาจากท้องพระโรงไชย |
| จัดแจงพหลพลรบ | ครบเครื่องอาวุธน้อยใหญ่ |
| หอกง้าวหลาวแหลนปืนไฟ | หน้าไม้เสน่าเกาทัณฑ์ |
| ปีกซ้ายปีกขวาหน้าหลัง | ล้วนกำลังเรี่ยวแรงแข็งขัน |
| ตบแต่งนาวาฉับพลัน | ขันรอกเพลาใบขึ้นทันที |
| บรรทุกเครื่องสาตราอาวุธ | อุตลุดโห่ร้องอึงมี่ |
| ทอดสมอรอเรียงมากมี | แล้วปลูกที่ประทับพลับพลา |
| เสร็จแล้วเสนาก็ผายผัน | เข้าไปบังคมคัลเหนือเกศา |
| ทูลว่าตรวจเตรียมโยธา | ทั้งนาวาเสร็จแล้วพระภูวไนย ฯ |
ฯ ร่าย ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวอุเรเซนเป็นใหญ่ |
| ได้ฟังมหาเสนาใน | มีพระทัยใสสุดเปรมปรีดิ์ |
| จึ่งมีสุนทรพจนารถ | แก่โอรสราชเรืองศรี |
| จวนจะได้ศุภฤกษ์นาที | ไปสรงวารีสำราญกาย ฯ |
ฯ โทน ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันเพราเพริศเฉิดฉาย |
| ชื่นชมโสมนัสเปรมปราย | ถวายบังคมลาคลาไคล |
| ชำระพระองค์สรงสนาน | สุคนธ์ธารทิพรสเย็นใส |
| ทรงสุคนธ์เฟื่องฟุ้งจรุงใจ | สอดใส่สนับเพลาเพราตา |
| ภูษิตวิจิตรพิศพรรณ | รูปนารายณ์ขี่สุบรรณปักษา |
| ใส่ฉลองพระองค์อลงการ์ | รจนาพื้นสุวรรณอำไพ |
| ชายไหวชายแครงแสงระยับ | แจ่มจำรัสดั่งจะแข่งพระสุริย์ใส |
| รัดพระองค์พลอยเพชรเตร็จไตร | สอดใส่พระมหาพาหุรัด |
| ตาบทิศวิจิตรทับทรวง | รุ้งร่วงอร่ามงามจำรัส |
| ทองกรกาบเก็จเพชรรัตน์ | นิ้วพระหัตถ์สอดใส่ธำมรงค์ |
| ทรงพระมหามงกุฎอุดมเดช | งามดั่งพรหเมศครรไลหงส์ |
| ทัดอุบะสุวรรณอันยิ่งยง | ทรงกฤชอันเรืองฤทธา |
| แล้วเสด็จยุรยาตรคลาไคล | ไปยังปราสาทอันเลขา |
| เฝ้าองค์พระบิตุเรศมารดา | น้อมเกล้าวันทาดุษฎี ฯ |
ฯ ร่าย ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมยงองค์ประไหมสุหรี |
| เห็นพระโอรสก็ยินดี | เทวีอำนวยอวยชัย |
| จงเรืองเดชาวราฤทธิ์ | ประจามิตรอย่ารอต่อได้ |
| ปราศจากทุกข์โศกโรคภัย | เจ้าไปให้สำเร็จดั่งจินดา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันเยาวยอดเสนหา |
| ก้มเกล้ารับพรพระมารดา | ใส่เกล้าเกศาด้วยยินดี ฯ |
ฯ ยานี ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระบิตุรงค์ทรงภพเรืองศรี |
| เข้าที่สระสรงวารี | ทรงเครื่องมณีพรายพรรณ |
| ทรงกฤชอันเรืองฤทธา | ลีลาย่างเยื้องผายผัน |
| พาโอรสาจรจรัล | ยังเกยสุวรรณทันใด |
| พระเสด็จขึ้นทรงยานุมาศ | แห่แหนโดยขนาดมาไสว |
| องค์พระโอรสยศไกร | ทรงอาชาไนยไคลคลา |
| อันมหาเสนาทั้งสี่ | เคียงข้างพาชีซ้ายขวา |
| โยธาเยียดยัดอัดมา | ดั่งพื้นพสุธาจะทำลาย |
| ครั้นมาถึงฝั่งสมุทรไทย | ให้หยุดนิกรทั้งหลาย |
| จึ่งชวนโอรสเลิศชาย | ผันผายขึ้นสู่พลับพลา ฯ |
ฯ เหมราช ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนีธิบดีซ้ายขวา |
| จึ่งจัดแจงรี้พลโยธา | บรรทุกนาวาพร้อมกัน |
| อุรังหงันนั้นทรงที่นั่งครุฑ | ยืนยุดเหยียบนาคเฉิดฉัน |
| เพดานม่านกั้นพื้นสุวรรณ | จัดสรรครบเครื่องมากมี ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวอุเรเซนเรืองศรี |
| ครั้นชายบ่ายแสงพระสุรีย์ | จึ่งมีพจนารถทันใด |
| แก่โอรสาเรืองเดช | ดวงเนตรจงลงเภตราใหญ่ |
| แล้วอวยพรศรีสวัสดิ์เรืองชัย | ปรปักษ์บรรลัยด้วยฤทธา |
| จงทรงเดชาอานุภาพ | ปราบหมู่ประจามิตรทุกทิศา |
| ให้ได้พี่นางกัลยา | กับปักษากลับมาธานี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันทรงสวัสดิ์รัศมี |
| น้อมเศียรรับพรด้วยยินดี | แล้วถวายอัญชุลีบังคมลา |
| พระเสด็จย่างเยื้องยุรยาตร | นวยนาดดั่งเทพเลขา |
| พระสถิตยังท้ายเภตรา | พร้อมหมู่มาตยามากมี |
| อันหมู่ต้นหนแลคนท้าย | อุตลุดวุ่นวายอยู่อึงมี่ |
| ได้ฤกษ์ลั่นฆ้องสามที | ภูมีก็เคลื่อนเภตรา ฯ |
ฯ โล้ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระทรงเมืองเรืองฤทธิ์ทุกทิศา |
| เสด็จส่งโอรสไคลคลา | พระผ่านฟ้าคืนเข้าเวียงไชย ฯ |
ฯ จำปาทอง ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันเฉิดโฉมพิสมัย |
| เบิกบานสำราญฤทัย | มาในสายชลคงคา |
| ใช้ใบไปกลางกระแสสินธุ์ | พระภูมินทร์ชื่นชมหรรษา |
| ลมคลื่นรื่นราบในคงคา | มัจฉาแหวกว่ายสายชล |
| ปลาวาฬผุดพ่นชลธี | โลมาว่ายรี่สับสน |
| ฉนากฉลามตามหมู่เวียนวน | เพียนทองล่องชลอยู่เป็นเกรียว |
| นนทรีสีเสียดเบียดคู่ | เงือกงูดูสลอนมังกรเกี่ยว |
| กระเบนนกผกผันหันเปรียว | ราหูชูเขี้ยวเหลือกตา |
| ปลาหมูหมู่ม้าสารพัน | นวลจันทร์จะละเม็ดแถกถา |
| ปะการังรั้งรออยู่เอกา | เหราไล่เลี้ยวในวารี |
| เภตราทั้งห้าร้อยลำ | ก็แล่นเรื่อยเฉื่อยฉ่ำเร็วรี่ |
| ไม่มีอันตรายราคี | พระภูมีเบิกบานสำราญใจ ฯ |
ฯ ทยอย ๑๒ คำ ฯ
| ๏ แล่นมาสี่สิบห้าราตรี | ถึงแดนบูรีกรุงใหญ่ |
| จึ่งทอดสมอรอไว้ | ให้ยิงปืนใหญ่ขึ้นฉับพลัน ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ชาวด่านนคเรศเขตขัณฑ์ |
| ได้ยินเสียงปืนสำคัญ | ต่างตระหนกอกสั่นเป็นพ้นไป |
| ชวนกันจัดแจงนาวา | เร่งรีบพายมาทั้งบ่าวไพร่ |
| แล้วไปในกลางสมุทรไทย | ล้วนเภตราไสวมากมาย |
| ใบดาดกลาดท้องชลธาร | ชาวด่านตกใจใจหาย |
| กลัวว่าชีวิตจะวอดวาย | เป็นตายจำร้องถามไป |
| คิดแล้วจึ่งมีวาจา | ถามนายเภตราผู้ใหญ่ |
| ท่านมาแต่ด้าวแดนใด | จะยกไปข้างไหนจงบอกมา ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนาว่องไวใจกล้า |
| จึ่งร้องตอบไปมิได้ช้า | ซึ่งมาในกระบวนทัพนี้ |
| ทรงนามอุรังหงันโอรสราช | หน่อพระบาทอุเรเซนกรุงศรี |
| ใช้ให้มาตามพระบุตรี | กับหัสรังสีสกุณา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ชาวด่านตระหนกตกประหม่า |
| ชวนกันพายรีบเร็วมา | ถึงท่าขึ้นจากนาวาพลัน |
| ลนลานเร่งรัดคลาไคล | เข้าในนิเวศเขตขัณฑ์ |
| ถึงท่านมหาเสนาพลัน | อภิวันท์แล้วแจ้งกิจจา |
| บัดนี้มีพวกพาลภัย | ยกเป็นทัพใหญ่มานักหนา |
| แต่ล้วนสำเภาเภตรา | เรือรบทอดท่าดาไป |
| จะประมาณก็สุดสายตา | ตัวข้าจึ่งร้องถามไถ่ |
| ว่าเป็นโอรสยศไกร | ของไทอุเรเซนฤทธิรงค์ |
| ให้มาติดตามพระธิดา | กับราชปักษาสูงส่ง |
| ทูลให้ทราบบาทบงสุ์ | พระองค์จะโปรดประการใด ฯ |
ฯ ช้า ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | จึ่งมหาเสนาผูใหญ่ |
| ได้ฟังตระหนกตกใจ | ว่าทัพไชยยกมาถึงบูรี |
| จึ่งรีบลีลาคลาไคล | เข้าไปยังพระโรงไชยศรี |
| คอยเฝ้าพระองค์ทรงธรณี | ในที่ท่ามกลางเสนาใน ฯ |
ฯ ช้า ร่าย ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงองค์ยุขันเป็นใหญ่ |
| ครั้นรุ่งแสงสีอโณทัย | ภูวไนยตื่นจากที่ไสยา |
| ชำระพระองค์สรงสนาน | สุคนธ์ธารเฟื่องฟุ้งด้วยบุปผา |
| ทรงเครื่องประดับองค์อลงการ์ | ยาตราออกท้องพระโรงคัล ฯ |
ฯ เสมอ ๔ คำ ฯ
| ๏ ลดองค์ลงเหนือบัลลังก์แก้ว | อันเพริศแพร้วพรรณรายฉายฉัน |
| เสนามาตยาคั่งกัน | กราบถวายอภิวันท์พระทรงไชย ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | จึ่งมหาเสนาผู้ใหญ่ |
| ก้มเกล้ากราบทูลทันใด | บัดนี้ทัพไชยยกมา |
| คือโอรสท่านท้าวอุเรเซน | เป็นจอมจัตุรงค์แกล้วกล้า |
| ว่ามาตามองค์พระธิดา | กับราชปักษาอำไพ |
| ทอดอยู่ปากนํ้าประจำท่า | ชาวด่านมาแจ้งแถลงไข |
| ขอพระองค์ผู้ทรงฤทธิไกร | ทราบใต้ธุลีบาทา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันชาญฤทธิ์ทุกทิศา |
| ได้ฟังถ้อยคำเสนา | ผ่านฟ้าตริตรึกในพระทัย |
| เห็นจะเป็นอุรังหงันกุมารา | พระบิตุเรศใช้มาฤๅไฉน |
| หวังจะได้ธิดายาใจ | กับหัสรังไปยังบูรี |
| คิดแล้วจึ่งมีบัญชา | สั่งมหาเสนาทั้งสี่ |
| จงจัดรี้พลมนตรี | รักษาหน้าที่ให้พร้อมไว้ |
| ห้ามอย่าให้ใครรบรอน | ราษฎรจะม้วยตักษัย |
| ดูทีจะทำประการใด | ฤๅจะเข้าล้อมไล่เอาพารา |
| สั่งแล้วเสด็จคลาไคล | เข้าในปราสาทเลขา |
| ตรัสแก่ประวะลิ่มกัลยา | บัดนี้อนุชามาตาม |
| ตั้งอยู่ปากน้ำสมุทรไทย | ชาวด่านออกไปไถ่ถาม |
| ว่าพระบิตุรงค์ทรงนาม | ให้ยกทัพมาตามทรามวัย |
| กับหัสรังปักษร | ให้นครอุรังยิดกรุงใหญ่ |
| เห็นจะเกิดยุทธ์ยิ่งชิงชัย | จะคิดอ่านไฉนนะแก้วตา ฯ |
ฯ ช้า ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ประวะลิ่มแน่งน้อยเสนหา |
| ได้ฟังทรงธรรม์บัญชา | กัลยาประหวั่นพรั่นใจ |
| จึ่งบังคมคัลอัญชลี | ทูลพระสามีเป็นใหญ่ |
| อนุชาตามมาบัดนี้ไซร้ | ด้วยใจโอหังอหังการ์ |
| ซึ่งจะทำณรงค์สงคราม | จะวู่วามให้สำเร็จปรารถนา |
| ดั่งหิ่งห้อยมาแข่งพระสุริยา | ที่จะต่อฤทธาพระภูมี |
| พระองค์จงทรงพระเมตตา | เหมือนเห็นแก่ข้าบทศรี |
| จงตรึกไตรให้ชอบท่วงที | จะเป็นที่สรรเสริญในโลกา |
| ทรงพระเดชาอานุภาพ | ปราบได้ทั่วทศทิศา |
| อุรังหงันยังเยาว์ยุพา | มิได้แจ้งกิจจาประการใด |
| จะอาจองค์ทะนงหักหาญ | รุกรานทำตามอัชฌาศัย |
| ก็น่าที่ชีวันจะบรรลัย | พระองค์จงได้ปรานี ฯ |
ฯ ร่าย ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันทรงสวัสดิ์รัศมี |
| ได้ฟังอัคเรศพาที | ภูมีจึ่งตอบไปทันใด |
| พี่สั่งมหาเสนา | ให้ตรวจตรารักษากรุงใหญ่ |
| แต่เขตขัณฑ์ให้มั่นไว้ | อย่าให้ใครออกรุกราน |
| ว่าแล้วเสด็จไคลคลา | เข้าที่ไสยากระเษมสานต์ |
| บรรทมสมสุขสำราญ | ในสถานแท่นทิพย์โอฬาร์ ฯ |
ฯ ร่าย ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันฤทธิไกรใจกล้า |
| แต่สถิตประทับเภตรา | ได้สามทิวาราตรี |
| พระองค์จึ่งมีวาจา | ปรึกษาเสนาทั้งสี่ |
| แต่เรายกพลมนตรี | หยุดอยู่ที่นี่ได้สามวัน |
| กิติศัพท์จะเฟื่องฟุ้งไป | ถึงในนิเวศเขตขัณฑ์ |
| ไม่เห็นใครออกรบรัน | ตั้งมั่นอยู่ในธานี |
| จำเราจะประชิดติดพัน | บุกบั่นเข้าไปถึงกรุงศรี |
| ช้าไปจะเสียท่วงที | เสนีจะเห็นประการใด ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ทั้งสี่เสนาบังคมไหว้ |
| จึ่งปรึกษากันทันใด | อันจะให้รุกโรมโจมตี |
| เกลือกว่าเพลี่ยงพลํ้าจะซํ้าร้าย | เราจะพากันตายเสียทั้งสี่ |
| ด้วยพระบิตุรงค์ทรงพระธรณี | มีพระโองการกำชับมา |
| อันยุขันนั้นมีฤทธิไกร | ก็เลื่องลือไปทั้งไตรจักร |
| ด้วยพระยังทรงเยาว์นัก | เกลือกจักมีเหตุเภทพาล |
| คิดแล้วเสนาทั้งสี่ | ก้มเกล้าชุลีทูลสาร |
| ซึ่งพระองค์ดำริตริการ | จะยกเข้าหักหาญเอาเวียงไชย |
| เห็นผิดธรรมยุทธ์กษัตรา | ดั่งว่าจะปล้นเอากรุงใหญ่ |
| จะยกพหลพลไกร | ไปตั้งยังฝั่งวารี |
| แล้วจึ่งแต่งศุภสารา | ให้เสนานำไปในกรุงศรี |
| จึ่งจะต้องโดยครองประเพณี | พระภูมีจงทราบบาทา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันเอกองค์โอรสา |
| ได้ฟังทั้งสี่เสนา | ผ่านฟ้าเห็นชอบท่วงที |
| จึ่งมีพระราชบัญชา | ให้ตั้งพลับพลาไชยศรี |
| ลงค่ายเขื่อนขัณฑ์ให้จงดี | จะได้พักรี้พลสกลไกร ฯ |
ฯ ยานี ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | อำมาตย์รับสั่งบังคมไหว้ |
| ออกมาสั่งกันทันใด | บอกไปทุกลำเภตรา |
| บ้างลงเรือแจวเข้าฝั่ง | พร้อมพรั่งประดังไม่ขาดหน้า |
| บ้างปลูกสุวรรณพลับพลา | ทั้งค่ายดาษดารายไป |
| แยกเป็นปีกซ้ายปีกขวา | กองหน้ากองหลังน้อยใหญ่ |
| กองร้อยคอยเหตุทั้งคนใช้ | พร้อมไปด้วยสรรพสาตรา |
| ครั้นจัดแจงเสร็จก็เข้าไป | ทูลว่าพลไกรซ้ายขวา |
| กะเกณฑ์กันตามพระบัญชา | จงทราบบาทาพระภูมี ฯ |
ฯ ร่าย ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | อุรังหงันผู้เฉิดโฉมศรี |
| ชื่นชมโสมนัสยินดี | จรลีขึ้นสุวรรณพลับพลา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
