๑๗
| ๏ ครั้นเอยครั้นรุ่ง | พวยพุ่งรุ่งแรงแสงสี |
| จึ่งเสด็จย่างเยื้องจรลี | เข้าที่สนานสำราญกาย ฯ |
ฯ โทน ๒ คำ ฯ
| ๏ สอดใส่สนับเพลาเชิงงอน | เห็นงามบวรเฉิดฉาย |
| เฉิดฉินภูษิตพิศพราย | พิศเพริศเลิศลายบรรจง |
| กรรเจียกฉลององค์เครือคด | เครือคาบเลี้ยวลดกระหนกหง |
| กระหนกหันสายกุดั่นรัดองค์ | รัดเอวเยียรยงมณีแนม |
| มณีนิลตาบทิศเด่นดวง | เด่นดอกทับทรวงงามแอร่ม |
| งามอร่ามเรืองรับประดับแกม | สลับกันวาวแววทองกร |
| ทองกาบธำมรงค์ร่วงรุ้ง | รองรายพรายพุ่งประภัสสร |
| ประภัสแสงมงกุฎขจายจร | ขจายจับทินกรเฟื่องฟ้า |
| เฟื่องฟุ้งกลิ่นอุบะตันหยง | ทรงกฤชฤทธิรงค์แกล้วกล้า |
| แล้วเสด็จยุรยาตรคลาดคลา | มายังเกยแก้วแววไว |
| พระเสด็จทรงราชรัถา | พรั่งพร้อมโยธาแน่นไสว |
| ฆ้องกลองก้องสนั่นทั้งเวียงไชย | ให้เคลื่อนพิชัยราชรถ ฯ |
ฯ บาทสกุณี ๑๒ คำ ฯ
| ๏ รถเอยราชรถเพชร | ทับทิมแกมแนมเก็จมุกดาหมด |
| แสงแจ่มศรีจับสลับรถ | ตระการแก้วแวววาววิเชียรพราย |
| เรียงสัตว์รูปสิงห์สะพรั่งพักตร์ | แอ่นงอนอ่อนจำรัสเฉิดฉาย |
| ตาอ้อยร้อยแอบกระจังราย | กระหนกธงสะบัดปลิวงาม |
| กงกำแปรกแก้วประกับแกม | ชวลิตรุ่งแจ่มแววอร่าม |
| ช่อห้อยช้อยระหงบรรจงงาม | สามยอดสอดเยี่ยมทินกร |
| เครื่องสูงงามไสวใสสว่าง | แลกระจ่างเลื่อมลายประภัสสร |
| ปี่หองกลองแห่บทจร | เร่งรีบพลากรคลาไคล ฯ |
ฯ เชิด ๘ คำ ฯ
| ๏ มาเอยมาถึง | ยังด่านบูรีเป็นใหญ่ |
| จึ่งให้หยุดพลสกลไกร | ด้วยที่จะได้รบราน ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันฤทธิไกรใจหาญ |
| เสด็จออกพลับพลาโอฬาฬาร | ปรึกษากิจการไพรี |
| จัตุรงค์ยอบกายถวายกร | ทูลสลอนจะขอจับปะรังศรี |
| พอได้ยินเสียงโยธี | สะเทือนธรณีไตรภพ |
| แจ้งว่าท้าวปะรังยกมา | โยธาลั่นเลื่อนเกลื่อนกลบ |
| ตรัสสั่งเสนาด้วยปรารภ | เตรียมครบพยุหสาตรา |
| เราจะยกออกไปต่อตี | กับท้าวปะรังศรีริษยา |
| เหล่าแขกเข้มแข็งแรงรา | ให้ออกอาสาฆ่าฟัน ฯ |
ฯ ยานี ๘ คำ ฯ
| ๏ ได้เอยได้ฟัง | เสนารับสั่งแล้วผายผัน |
| จัดแจงแต่งตามกระบวนพลัน | บุกบั่นไม่ท้อต่อตี |
| ม้าทวนล้วนคล่องว่องไว | ลุยไล่ใหญ่น้อยไม่ถอยหนี |
| เห็นเหี้ยมเตรียมตนจะรันตี | ขึ้นขี่ม้าเบียดเยียดยัด |
| โล่หลาวธนูดาบดั้ง | ขึงขังเข้มแข็งแกล้งหัด |
| เตรียมรถเรืองศรีมณีรัตน์ | สำหรับองค์จักรพรรดิชัยชาญ |
| ม้ารถพาชีเทียบสรรพ | เสนาก็กลับมาทูลสาร |
| เตรียมจบครบสิ้นทุกประการ | ภูบาลจงทราบพระทัย ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันได้ฟังก็ผ่องใส |
| จึ่งยุรยาตรคลาไคล | ไปเข้าที่สรงพระคงคา ฯ |
ฯ โทน ๒ คำ ฯ
| ๏ สรงสุธารสตระการกลิ่น | รวยรินเฟื่องฟุ้งด้วยบุปผา |
| แล้วทรงสนับเพลาเพราตา | ภูษาพื้นทองยองใย |
| ฉลององค์ทรงสวมเกราะแก้ว | วาวแววระยับจับแสงใส |
| สอดใส่สังวาลตระการใจ | ทองกรวิไลพาหุรัด |
| ธำมรงค์เรืองงามอร่ามพลอย | เจ็ดยอดดั่งจะย้อยจากหัตถ์ |
| ทรงชฎาพริ้งพรายรีบไรรัตน์ | หัตถ์จับพระแสงศรไปรถทรง ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เสด็จขึ้นทรงรถให้เร่งยก | เทียมด้วยพลาหกระเหิดหง |
| ผงกผงาดเงยหน้าวราทรง | ดั่งภุชงค์ชูเศียรชลาลัย |
| หมายมาดองอาจเผ่นโผน | ก้องโกญจนาทหวาดไหว |
| ดั่งไกรสรพารถอโณทัย | ลอยไปด้วยฤทธีกำลัง |
| โยธาแห่แหนแน่นอัด | เป็นขนัดกันมาหน้าหลัง |
| รถแล้วด้วยแก้วเป็นกระจัง | เทพนั่งประณมชูกร |
| ทับทิมทำเอกโอภา | เป็นรูปนาคาชูหงอน |
| เนาวรัตน์รับรองอันบวร | มังกรเกี่ยวแก้วแกมเครือ |
| ครุฑอัดยืนหยัดสัประยุทธ์ | ภุชงค์ฉุดชูสุบรรณฟั่นเฝือ |
| กระจกเป็นกระจังใจเจือ | กระหนกเหนือบัลลังก์แลลาน |
| ดุมล้อแลเลื่อมรูจี | รัศมีจับแสงสุริย์ฉาน |
| โห่ร้องก้องไปในดงดาน | มินานถึงที่สนามรบ ฯ |
ฯ เชิด ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ปะรังศรีได้ยินก็แจ้งจบ |
| เสียงสนั่นลั่นก้องแผ่นภพ | เมฆหมอกมืดกลบกลัดไป |
| อันองค์ยุขันกุมาร | ฤทธิ์เดชเชี่ยวชาญเป็นไฉน |
| ดั่งองค์ทรงสวัสดิ์หัสนัยน์ | ท้าวไทตริตรึกนึกประจญ |
| จึ่งคิดขึ้นได้ทันที | แก้วของกูนี้ได้เหาะหน |
| พอเหลือบแลไปเห็นภูวดล | ทรงฤทธิ์งามพิกลดั่งดารา |
| ทรงโฉมประเสริฐเพริศพริ้ง | เย่อหยิ่งกระไรหนักหนา |
| ชะโงกเยี่ยมที่รถรัถยา | ราชาจึ่งสั่งไปทันที |
| ให้เลื่อนราชรถบทจร | พาพลนิกรชัยศรี |
| ให้ใกล้ยุขันธิบดี | กูจะออกฤทธีกล่าวความ ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันลือฤทธิ์ชาญสนาม |
| เห็นท้าวปะรังไม่ครั่นคร้าม | เป็นบ้าสงครามตามมา |
| ให้เร่งรถแก้วแพรวพราย | บุกบั่นเข้าไปประจัญหน้า |
| ร้องตรัสถามไปมิได้ช้า | พระราชาเสด็จออกมาไย |
| ข้าเห็นเหนื่อยพักตร์หนักหนา | เหื่อไหลโซมหน้าไม่ผ่องใส |
| ประสงค์จำนงสิ่งใด | หรือเอานกมาไหว้ถวายเรา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ ได้เอยได้ฟัง | ท้าวปะรังได้ฟังทางเยาะเย้า |
| แล้วจึ่งกล่าวคำเป็นลำเนา | ตามเค้าข้อความแต่หลังมา |
| อันเรายกพลมาครั้งนี้ | จะต่อตีด้วยจิตริษยา |
| องอาจให้ราชสารา | หยาบช้าว่าให้ส่งสกุณี |
| แล้วว่าใจความเป็นข้อใหญ่ | ให้เราถวายทั้งกรุงศรี |
| แม้นเรามิง้อจะต่อตี | บุษหรีบูรีจะเป็นอรธาน |
| ท่านนี้ดูหมิ่นเรานักหนา | มิหนำซ้ำฆ่าเหล่าทหาร |
| สุปิหลันอันปรีชาชาญ | เป็นยอดทหารบูรีเรา |
| สังหารผลาญชีพให้ดับจิต | จะคิดสักนิดเป็นไรเล่า |
| ทำทะนงลบลู่ดูเบา | ไหนเจ้าจะได้คืนไปเวียงไชย |
| ไม่รู้หรือว่าพระกาฬ | ห้าวหาญเหาะเหินดำเนินได้ |
| ทั่วทุกนคเรศประเทศใด | ยกมาเท่าไรไม่คณนา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ ตะหลาหรันทหารทำตกใจ | ตำมะหงงไยไพแล้วให้หน้า |
| ทั้งสามเย้ยหยันจำนรรจา | อยู่ริมรัถาพระทรงธรรม์ ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ ยุขันแย้มสรวลสำรวลพลาง | ทางตรัสประภาษสรวลสันต์ |
| ดูราท้าวปะรังทรงธรรม์ | จริงอยู่สารนั้นเราให้ไป |
| ใจความให้ส่งหัสรัง | ทำไมจึ่งไม่ส่งให้ |
| ข้อหนึ่งแม้นขึงดึงไป | ไม่ให้ดั่งราชสารตรา |
| หรือว่าท่านมาวันนี้ | จะถวายบูรีก็ให้ว่า |
| ข้อซึ่งสุปิหลันมรณา | อหังการ์มิได้รอรั้ง |
| กลับว่าเราทำย่ำยี | ออกมาต่อตีอีกกระมัง |
| อวดว่าตัวดีมีกำลัง | เป็นไรจึ่งพลั้งวอดวาย |
| ยังตัวท่านมาอวดว่าเหาะเหิน | ฉุกเฉินเมื่อปลายจะฉิบหาย |
| เรานี้ดั่งองค์พระนารายณ์ | เพริศพรายว่ายฟ้าลงมาดิน |
| ประสงค์อาสาพระบิตุเรศ | เหตุด้วยหัสรังษิน |
| ผู้ใดมิได้มาดูหมิ่น | ข้ามสายชลสินธุ์ตลอดมา |
| ตัวท่านเป็นโจรปล้นวิ่ง | ช่วงชิงหัสรังปักษา |
| เราไม่ทันรู้กายา | หาไม่จะม้วยชีวี ฯ |
ฯ ๑๔ คำ ฯ
| ๏ ได้เอยได้ฟัง | ท้าวปะรังตอบไปถ้วนถี่ |
| แต่ล้วนไม่ชั่วอวดตัวดี | เจ้าอย่าพาทีอาจอง |
| หากว่าเราคิดถึงบิดา | ชีวาจึ่งไม่ม้วยเป็นผุยผง |
| ให้พวกเสนานั้นไปส่ง | ถึงดงทุเรศฝั่งน้ำ |
| มาตรแม้นดีมาจะดีต่อ | แม้นมิงอนง้อก็พอปล้ำ |
| รี้พลจะป่นลงเป็นตำ | เพราะทำให้เราอัประมาณ |
| จงเร่งอภิวาทวันทา | จอมจักรพัตรามหาศาล |
| ทุกประเทศมาประณมกราบกราน | เกียรติยศฟุ้งซ่านลือขจร |
| ยังแต่ตัวเจ้าเหมือนลูกชาย | จงน้อมเศียรถวายบังคมกร |
| ด้วยเราทรงฤทธีรานรอน | ยอกรอยู่สิ้นทุกพารา |
| นกนั้นฆ่าเสียทำฤทธี | ได้ดวงมณีในเกศา |
| ทรงฤทธิ์เหาะเหินดำเนินฟ้า | อนิจจายุขันไม่เข้าใจ |
| ว่าแล้วคายแก้วออกให้ดู | ยุขันยังรู้หรือหาไม่ |
| อวดอ้างที่กลางสนามไชย | เห็นแล้วหรือไม่กุมารา ฯ |
ฯ ร่าย ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันแย้มสรวลสำรวลว่า |
| นี้หรือแก้วดีมีฤทธา | เหมือนแก้วยอดชฎาเราหายไป |
| ของเราก็มีเหมือนกัน | แข็งขันเดินบนเวหาได้ |
| คายแก้วใส่ฝ่าพระหัตถ์ไว้ | ว่าไปกับท้าวปะรังพลัน |
| จงเร่งแลดูดวงมณี | ของเราก็มีเฉิดฉัน |
| มาเราจะลองฤทธิ์กัน | ต่อหน้าพลขันธ์บัดนี้ |
| แม้นท่านเหาะเหินดำเนินได้ | เราไซร้จะประณตบทศรี |
| ท่ามกลางพหลมนตรี | แล้วจะกรีธาทัพกลับไป ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สองทหารชำนาญศึกใหญ่ |
| บังเลื่อมกายาอาชาไนย | ทั้งตัวหายไปทันที |
| ชักม้าวู่วามเข้าลามลวน | ตำมะหงงแย้มสรวลเอาทวนจี้ |
| ตะหลาหรันรันลงได้สองที | ปะรังศรีเหลียวคว้างไม่เห็นใคร |
| ตะหลาหรันชักม้าขยับทวน | รำเย้ยแล้วสวนเข้ามาใหม่ |
| ทำเยี่ยมผงกให้ตกใจ | เอะใครทำไมให้หลากนัก |
| มาทิ่มจี้กูได้เป็นหลายหน | ไม่เห็นผู้เห็นคนมาประจักษ์ |
| ฝ่ายองค์ยุขันทรงลักษณ์ | ร้องทักไถ่ถามไปทันที |
| ท่านท้าวนั่งอยู่บนรถไชย | เหลียวคว้างหาใครเมื่อตะกี้ |
| หรือใครออกมาแต่ธานี | มเหสีกระมังหรือธิดา |
| หรือคิดสะดุ้งด้วยสงคราม | มิต่อตีก็ตามเราไม่ว่า |
| กริ่งใจจงถวายพารา | หรือจะให้ธิดาก็ตามที |
| แม้นว่ามิยอมพร้อมใจ | เราไซร้จักรพรรดิเรืองศรี |
| เหาะได้ด้วยดวงมณี | ปะรังศรีมาแข่งฤทธิไกร ฯ |
ฯ ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | เจ้ากรุงอุรังฆารเป็นใหญ่ |
| ได้ฟังยุขันชาญชัย | ชื่นชมพระทัยเป็นพ้นคิด |
| ทีนี้สมความปรารถนา | มันจะม้วยมรณาดับจิต |
| ไม่รู้ว่ากูเรืองฤทธิ์ | จึ่งคิดอาจองทะนงนัก |
| คิดแล้วจึ่งมีวาจา | ว่าแก่ยุขันทรงศักดิ์ |
| อย่าอวดฤทธิไกรให้เกินพักตร์ | ทีนี้เราจักได้เห็นกัน |
| ตัวเจ้ายังเยาว์ดรุณราช | อาจหาญเข้ามาถึงเขตขัณฑ์ |
| เจ้าเหาะไปก่อนเป็นสำคัญ | จึ่งจะเห็นแม่นมั่นเหมือนสัญญา ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงทรงฤทธิ์ทุกทิศา |
| ได้ฟังท้าวปะรังตอบมา | ผ่านฟ้ากระเษมเปรมใจ |
| แล้วมีวาจาประภาษ | แก่หมู่อำมาตย์น้อยใหญ่ |
| จงเป็นที่พยานกันไว้ | เราจะเหาะให้เห็นฤทธา |
| ว่าแล้วเอาดวงวิเชียรรัตน์ | ชูขึ้นเหนือหัตถ์เบื้องขวา |
| เหาะทะยานผ่านขึ้นเมฆา | ด้วยฤทธีจินดาสกุณี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ เลื่อนลอยอยู่บนนภากาศ | โอภาสจำรัสรัศมี |
| ดั่งองค์ท้าวอมรินทร์บดี | จรลีจากรัตน์พิมานมา |
| แล้วจึ่งกล่าวสิงหนาทวาที | แก่ท้าวปะรังศรีนาถา |
| ซึ่งท่านอวดว่ามีฤทธา | เหาะตามเรามาจงฉับไว |
| จึ่งจะเห็นประจักษ์ว่าศักดา | ชีวาจะไม่ม้วยตักษัย |
| หรือว่าไม่มีฤทธิไกร | ท้าวไทจงเร่งอัญชุลี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวปะรังเรืองศรี |
| ได้ฟังวาจาพระภูมี | โกรธคืออัคคีประลัยกัลป์ |
| กูก็มีศักดาอานุภาพ | ปราบได้ทุกประเทศเขตขัณฑ์ |
| ฤทธีย่อมมีเหมือนกัน | จะสาอะไรนั่นกับเท่านี้ |
| คิดแล้วชูดวงจินดา | คิดว่ามีเดชเรืองศรี |
| จะทะยานผ่านเหาะด้วยฤทธี | ภูมีโลดโผนอยู่บนรถ |
| ไม่เหมือนจินตนาของท้าวไท | จิตใจระย่อท้อทด |
| อันเดชศักดาวรายศ | เสื่อมคลายหายหมดไม่มีฤทธิ์ |
| ท้าวเร่งมหัศอัศจรรย์ | หวาดหวั่นครั่นคร้ามขามจิต |
| ตัวกูครั้งนี้จะม้วยมิด | ด้วยฤทธิ์ยุขันชาญชัย ฯ |
ฯ เย้ย ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันรัศมีศรีใส |
| จึ่งมีพจนารถไปทันใด | เยาะเย้ยไยไพหยาบคาย |
| ดูก่อนท่านท้าวคนงม | เซ่อซมหน้าเฝื่อนไม่เหมือนหมาย |
| ตั้งตนอวดฤทธิ์ไม่คิดอาย | เป็นชายเหมือนกันอย่าดูเบา |
| แม้นเราชั่วช้าจะมาไย | ถึงในแดนนิเวศเขตเขา |
| ท่านเป็นผู้ใหญ่ซิงมเงา | โง่เปล่าอวดว่ามีฤทธา |
| แก้วเราท้าวอมไว้ในโอษฐ์ | เฉาโฉดกระไรเป็นหนักหนา |
| หลับอยู่บนแท่นไสยา | เราเข้าไปหาถึงห้องใน |
| จึ่งล้วงเอาดวงมณีมา | ราชาจะรู้ก็หาไม่ |
| เอาแก้วไม่มีฤทธิไกร | ใส่โอษฐ์ท้าวไว้แล้วออกมา |
| หมายว่าจะล้างชีวิต | แล้วคิดเอ็นดูเป็นหนักหนา |
| ยังแค่นจะต่อฤทธา | อันจะพ้นมรณานั้นไม่มี ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ ว่าแล้วลงจากอากาศ | องอาจดั่งไกรสรศรี |
| ท่านอวดว่ามีฤทธี | ไม่อายฝูงผีที่ในไพร |
| เหาะเหินเดินฟ้าว่ากล้าฤทธิ์ | จะเห็นจริงสักนิดก็หาไม่ |
| จะเอาหน้าไปไว้ที่แห่งใด | จงเงยพักตร์ขึ้นไหว้เราเถิดรา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ ได้เอยได้ฟัง | ท้าวปะรังดั่งจะสิ้นสังขาร์ |
| พระพักตร์ดำดั่งนํ้าหมึกทา | ราชาไม่เป็นสมประดี |
| อัปยศอดอายในกลางสนาม | มีความเศร้าสร้อยหมองศรี |
| เสียแรงกูเรืองฤทธี | เสื่อมสูญดังนี้เสียน้ำใจ |
| อนิจจาอกเอ๋ยน่าอดสู | จะรู้สึกสักนิดก็หาไม่ |
| ชั่วโฉดช่างโหดเบาใจ | นิทรากระไรไม่ตื่นตน |
| จนเขาเข้าล้วงเอาดวงมณี | มิได้แจ้งเหตุเภทผล |
| ยุขันนี้เลิศเหลือคน | เวทมนตร์ประสิทธิ์ฤทธิ์จังงัง |
| ชายใดอย่าได้ดูเยี่ยงเรา | ดีแล้วช่างเขลาประมาทหลัง |
| มณีอมไว้ไม่ระวัง | ดั่งนี้หรือนับว่าตนเป็นคนดี |
| เป็นชายอย่าเพ่อมาหมิ่นชาย | หมายตัวว่าเลิศประเสริฐศรี |
| ท้าวปะรังอับอายแก่เสนี | อันแก้วดวงนี้จะไว้ไย |
| ปาทิ้งลงมาตรงหน้ารถ | พระทัยรันทดละห้อยไห้ |
| เหมือนเขาลักล้วงเอาดวงใจ | ไปได้ไหนกูจะคืนคง |
| จำเป็นจำตอบพจนารถ | ดูรายุขันสูงส่ง |
| เรามิได้ผูกมัดรัดองค์ | ทิ้งลงคงคาชลาลัย |
| ความจริงสิ่งนี้เป็นมั่นคง | เราให้ไปส่งถึงทางใหญ่ |
| หากว่าเสนามันนอกใจ | อย่าใส่ไคล้มุสาพาที |
| มาตรแม้นจะม้วยชีวงคต | เราก็ไม่ประณตบทศรี |
| ท่านอย่าหยาบช้าพาที | เรานี้ไม่กลัวมรณา |
| เจ้าเป็นคนคุมสดมภ์เมือง | ลักแก้วรุ่งเรืองเป็นโจรป่า |
| อย่าทำเย่อหยิ่งอวดฤทธา | ตามแต่เวราจะเป็นไป |
| เสียศรีมิให้เสียศักดิ์ | เป็นกระษัตริย์แก้วหารักชีวิตไม่ |
| ถึงว่าเขาพระสุเมรุไกร | เพลิงกาฬลามไหม้ก็เหมือนกัน |
| เราจะขอกลับเข้าไปบูรี | สั่งพระมเหสีบุตรขวัญ |
| เสนีเสนาข้าขอบขัณฑ์ | สามวันเราจึ่งจะกลับมา ฯ |
ฯ ร่าย ๒๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันตอบไปด้วยหรรษา |
| ท้าวไทจะไปพารา | ให้คงสัจจาสัญญากัน |
| ตัวเราจะกลับทัพไชย | ถึงนัดเมื่อไรจะผายผัน |
| ว่าพลางต่างองค์จรจรัล | บ่ายหน้าพลขันธ์กลับไป ฯ |
ฯ กราว ๔ คำ ฯ
