๒๔
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงพระอาจารย์ฌานกล้า |
| ได้ยินเสียงพลโยธา | กึกก้องเข้ามาถึงกุฎี |
| พระดาบสจึ่งเข้าฌาณดู | ก็รู้ว่ายุขันเรืองศรี |
| กับองค์ลิขิตฤทธี | ยกพลมนตรีออกมา |
| พระมุนีชื่นชมภิรมย์นัก | บอกแก่หลานรักเสนหา |
| บัดนี้องค์พระภัสดา | จะใกล้มาถึงกุฎี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ประวะลิ่มนิ่มเนื้อนวลศรี |
| ทั้งนางสันหยานารี | ชื่นชมยินดีเป็นพ้นไป |
| ดั่งได้เห็นองค์พระสามี | เทวียิ้มแย้มแจ่มใส |
| แล้วก็ลาพระอาจารย์ชาญชัย | กลับไปยังบรรณศาลา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันเรืองฤทธิ์ทุกทิศา |
| ครั้นรุ่งรังสีพระสุริยา | ตื่นจากนิทราบรรทมใน |
| เข้าที่ชำระสระสรง | สำอางองค์ให้ผ่องใส |
| แล้วชวนอนุชาผู้ร่วมใจ | เราจะไปอาศรมพระนักธรรม์ |
| อันฝูงสาวสรรกัลยา | ที่จัดออกมาแต่เขตขัณฑ์ |
| จงไปให้พร้อมเพรียงกัน | สั่งแล้วจรจรัลไคลคลา |
| ยุรยาตรด้วยบาทภูวไนย | ไปกับลิขิตขนิษฐา |
| อันนางกำนัลกัลยา | ตามผ่านฟ้าจรลี ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ มาเอยมาถึง | อาศรมพระมหาฤๅษี |
| จึ่งเสด็จเข้าไปในกุฎี | อัญชุลีกราบเกล้าวันทา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | พระมหาดาบสพรตกล้า |
| ครั้นเห็นสองราชนัดดา | พระอัยกาชื่นชมยินดี |
| จึ่งปราศรัยไถ่ถามถึงความหลัง | เล่าให้ตาฟังจงถ้วนถี่ |
| เจ้ายากแค้นแสนทวี | อัยกานี้ปรารมภ์นัก ฯ |
ฯ ร่าย ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันสุริย์วงศ์ทรงศักดิ์ |
| จึ่งกราบทูลไปด้วยใจภักดิ์ | หลานรักปิ่มจะม้วยชีวัน |
| เดชะอานุภาพพระอาจารย์ | ทั้งท้าวผู้ผ่านไอศวรรย์ |
| จึ่งไม่อันตรายไภยัน | บรรยายแต่ต้นจนปลายมา |
| พอได้พบกันกับลิขิต | พระทรงฤทธิ์ใช้ให้เข้าไปหา |
| บอกว่าประวะลิ่มกัลยา | มาอยู่ด้วยองค์พระทรงไชย |
| ข้าจึ่งยกนิกรโยธา | มารับกัลยาเข้ากรุงใหญ่ |
| บัดนี้โฉมงามทรามวัย | อยู่ไหนจึ่งไม่เห็นพักตรา ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | องค์พระอาจารย์ฌานกล้า |
| ได้ฟังทรงธรรม์บัญชา | จึ่งบอกว่าองค์เทวี |
| ยังอยู่ในบรรณศาลา | กับโอรสาของโฉมศรี |
| เชิญพระนัดดาจรลี | ไปหาเทวียังห้องใน |
| นางได้แจ้งข่าวพระภัสดา | ก็ตั้งแต่โศกาหม่นไหม้ |
| เห็นจะละห้อยน้อยใจ | จึ่งไม่มาเฝ้ายังกุฎี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันทรงสวัสดิ์รัศมี |
| ได้ฟังวาจาพระมุนี | ยอกรชุลีบังคมลา |
| จึ่งยุรยาตรคลาดคลาไคล | ไปหาอรไทเสนหา |
| ครั้นถึงเห็นองค์กัลยา | พักตราสร้อยเศร้าแสนทวี |
| สันหยาพี่เลี้ยงนงคราญ | ทั้งองค์พระกุมารโฉมศรี |
| พระอุ้มโอรสามาทันที | ภูมีรับขวัญลูกยา |
| อนิจจาแสนยากลำบากใจ | ไร้ทั้งญาติวงศ์พงศา |
| ได้มาถึงองค์พระสิทธา | หาไม่ชีวาจะบรรลัย ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ประวะลิ่มเทวีศรีใส |
| ครั้นเห็นพระองค์ทรงไชย | ทรามวัยคั่งแค้นแสนทวี |
| ยอกรถวายวันทา | ชลนานองพักตราโฉมศรี |
| นางทรงโศกศัลย์พันทวี | มิได้ว่าขานประการใด ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันทรงโฉมพิสมัย |
| เห็นนางโศกโศกาลัย | ภูวไนยจึ่งมีวาจา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เจ้าเอยเจ้าพี่ | มารศรีผู้ยอดเสนหา |
| แต่พี่พลัดพรากจากมา | ไม่วายโศกาจาบัลย์ |
| ครั้นจะบอกนวลให้แจ้งจิต | ดวงใจจะคิดเดียดฉันท์ |
| จึ่งเขียนสัพสารารำพัน | จะให้ขวัญตาแจ้งคดี |
| ซึ่งมิเล่าความตามจริง | สิ่งนี้ผิดแล้วนะโฉมศรี |
| ใช่พี่จะแกล้งจรลี | เทวีอย่าละห้อยน้อยใจ ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ ทรงเอยทรงฤทธิ์ | ช่างคิดผันแปรแก้ไข |
| พระแกล้งสลัดซัดไว้ | ให้ได้เวทนาทุกราตรี |
| แม้นพระแจ้งความตามสัตย์ | น้องก็ไม่ขืนขัดพระโฉมศรี |
| ว่าจะพาหัสรังสกุณี | กลับไปบูรีเวียงไชย |
| ยังไม่ทันถึงพารา | พระได้ครองพาราเป็นใหญ่ |
| แสนสนุกสำราญบานใจ | ลืมไปเสียสิ้นทุกสิ่งอัน |
| เจ้านกหัสรังปักษี | ชีวีก็ม้วยอาสัญ |
| น้องแสนโศกาจาบัลย์ | เป็นนิรันดร์ไม่วายชลนา |
| นี่หากพระอาจารย์ชาญชัย | ใช้ลิขิตเข้าไปหา |
| พระจึ่งเสด็จออกมา | หาไม่ไม่กลับไปธานี |
| ว่าพลางนางทรงกันแสงไห้ | ร่ำไรถึงหัสรังสี |
| รักเจ้าเท่าดวงชีวี | แม่ไม่ว่าเจ้าเป็นนก |
| คิดว่าเหมือนลูกดวงใจ | ฟูมฟักรักใคร่เจ้าวิหค |
| จากไปอย่างใครมาหยิบยก | ดวงใจในอกของแม่ไป |
| โอ้รังสีน้อยของแม่เอ๋ย | เมื่อไรเลยจะหาเหมือนเจ้าได้ |
| จะเที่ยวไปจนจบภพไตร | ไม่เปรียบเทียบได้เหมือนลูกรัก |
| เสียดายตายจากชนนี | ในทรวงแม่นี้คือศรปัก |
| บิดาพาไปอาลัยนัก | ร่ำรักถึงเจ้าทุกราตรี ฯ |
ฯ ๑๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงทรงฟังมเหสี |
| ปลอบนางให้สร่างโศกี | แก้วพี่อย่าถวิลจินดา |
| พี่แสนลำบากยากใจ | ดั่งชีวาลัยจะสังขาร์ |
| แต่ไปจากองค์พระสิทธา | เร่งรีบอาชาคลาไคล |
| เผอิญให้ใหลหลงลืมมรคา | จะกลับไปพาราไม่จำได้ |
| พอหยุดยั้งยังร่มพระไทร | พบอ้ายพรานไพรพนาลี |
| พาพี่เข้าไปในสวนขวัญ | มันไปบอกกับท้าวปะรังศรี |
| ออกมาแต่ในราตรี | พี่นี้หลับไม่รู้กายา |
| ลักเจ้าสกุณาหนีไป | ทั้งกฤชศรไชยแกล้วกล้า |
| เอาพี่ทิ้งลงในคงคา | จะให้ชีวาม้วยมิด |
| แม้นบรรลัยเสียในสมุทร | ที่ไหนวรนุชจะแจ้งจิต |
| ดั่งพี่จะสิ้นชีวิต | ผลสัตย์สุจริตจึ่งรอดมา |
| รีบยกพหลโยธี | จะรบเอาสกุณีปักษา |
| ท้าวปะรังสังหารมรณา | ได้แต่จินดาฤทธิรงค์ |
| รู้ข่าวแก้วตายาใจ | ว่าออกมาอยู่ในไพรระหง |
| พี่จึ่งยกพลจัตุรงค์ | ออกมารับองค์ทรามวัย |
| ไปครองฝูงสนมอนงค์นาง | เป็นปิ่นสุรางค์ในกรุงใหญ่ |
| เชิญเจ้าแก้วตายาใจ | เข้าไปอุรังฆารพระบูรี ฯ |
ฯ ๑๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | นวลนางประวะลิ่มโฉมศรี |
| ได้ฟังบัญชาพระภูมี | นางค่อยคลี่คลายสบายใจ |
| จึ่งยอกรประณตบทบงสุ์ | กราบลงแล้วทูลสนองไข |
| แต่พระองค์นิราศคลาดไป | น้องไม่มีสุขสักเวลา |
| จนได้พบองค์พระทรงสวัสดิ์ | มีความโสมนัสหรรษา |
| ทีนี้จะวางวายโศกา | จะได้ผาสุกสำราญ ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระทรงโฉมประโลมสงสาร |
| ได้ฟังถ้อยคำเยาวมาลย์ | ภูบาลกระเษมเปรมปรา |
| เชยชมโอรสพิสมัย | ดวงใจพ่อสุดเสนหา |
| แล้วพระองค์จึ่งมีวาจา | ปราศรัยสันหยานารี |
| มิเสียทีที่ร่วมพิสมัย | รักใคร่ในองค์พระโฉมศรี |
| สู้ทนยากลำบากอินทรีย์ | ไม่คิดชีวีจะมรณา |
| ถ้ากลับเข้าไปเวียงไชย | จะแทนคุณทรามวัยให้นักหนา |
| ว่าแล้วก็ชวนองค์กัลยา | มาจะไปอาศรมพระมุนี |
| ตรัสแล้วเสด็จบทจร | งามดั่งไกรสรราชสีห์ |
| อุ้มโอรสาจรลี | สองนางนารีตามไป ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ ครั้นถึงจึ่งกราบนมัสการ | องค์พระอาจารย์เป็นใหญ่ |
| อันฝูงสนมกำนัลใน | พรั่งพร้อมไสววันทา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | จึ่งองค์ลิขิตขนิษฐา |
| ถวายบังคมคัลวันทา | พี่นางกัลยาทรามวัย |
| แล้วอุ้มเอาองค์พระนัดดา | มาใส่บนตักด้วยรักใคร่ |
| แสนพิศวาสเพียงขาดใจ | กอดจูบลูบไล้ทั้งกายา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | พระดาบสทรงพรตแกล้วกล้า |
| ชื่นชมโสมนัสเปรมปรา | ด้วยพระนัดดาทั้งสี่องค์ |
| จึ่งมีวาจาไปพลัน | แก่องค์ยุขันสูงส่ง |
| นัดดาจะสืบสุริย์วงศ์ | ทรงภพโดยยุติธรรมา |
| ขอฝากประวะลิ่มโฉมยง | นางไร้ญาติวงศ์พงศา |
| ได้เห็นแต่เจ้าผู้ภัสดา | จงได้เมตตาปรานี |
| ผิดพลั้งหนักเบาจงผันผ่อน | อย่าสลัดตัดรอนมารศรี |
| อาธรรม์ฉันทานั้นอย่ามี | จะได้เป็นศรีพระนคร |
| จงดำริตริตรึกหน้าหลัง | จงฟังคำอัยกาสอน |
| จะรุ่งเรืองเดชาสถาวร | ขจรทั้งพิภพโลกา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงทรงฤทธิ์ทุกทิศา |
| น้อมเศียรรับรสพจนา | องค์พระสิทธาด้วยยินดี |
| แล้วจึ่งสนองวาจา | พระอัยกาอย่าเคืองบทศรี |
| อันองค์อัคเรศเทวี | มิได้คิดแค้นเคืองใจ |
| แล้วจึ่งถวายวันทา | องค์พระอาจารย์เป็นใหญ่ |
| หลานรักมาจากเวียงไชย | ได้หลายราตรีทิวากาล |
| เกลือกจะมีเหตุเภทภัย | ที่ในเวียงไชยราชฐาน |
| จะขออำลาพระอาจารย์ | รับองค์กุมารเข้าไป |
| กับองค์ประวะลิ่มเยาวเรศ | ครอบครองนิเวศกรุงใหญ่ |
| พระองค์จงอยู่สำราญใจ | อันตรายสิ่งใดอย่าบีฑา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | องค์พระนักสิทธิ์กิจกล้า |
| ได้ฟังหลานรักอำลา | พระอาจารย์เศร้าสร้อยละห้อยใจ |
| อาลัยในองค์พระกุมาร | จะขืนขัดทัดทานนั้นไม่ได้ |
| แล้วจึ่งอำนวยอวยชัย | ให้รุ่งเรืองฤทธิไกรมหึมา |
| สี่กระษัตริย์จงไปเสวยสุข | อย่ามีทุกข์โทรมนัสา |
| อยู่เย็นเป็นสุขทุกเวลา | ลือเดชเดชาทุกธานี |
| แล้วโอวาทประสาทสั่งสอน | บังอรประวะลิ่มโฉมศรี |
| เจ้าจงฝากองค์แก่สามี | เทวีอย่าประมาทอาจใจ |
| อันฝูงพระสนมกำนัล | อย่าเคียดขึ้งหุนหันแต่โดยได้ |
| ให้มีจิตเมตตาทุกหน้าไป | จะว่าขานสิ่งใดให้ชอบธรรม์ |
| มาตรแม้นผิดพลั้งจงสั่งสอน | สายสมรอย่าคิดเดียดฉันท์ |
| ภักดีในองค์พระทรงธรรม์ | หลานขวัญจำคำอัยกา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางประวะลิ่มเสนหา |
| ก้มเกล้ารับคำพระสิทธา | ชลนานองพักตร์เทวี |
| ข้าน้อยได้มาอาศัย | ค่อยสบายคลายใจกระเษมศรี |
| ไม่ได้สนองคุณพระมุนี | หลานนี้จะพรากจากจร ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันสุริย์วงศ์ทรงศร |
| ทั้งองค์ลิขิตฤทธิรอน | ประณมกรน้อมเกล้าอำลา |
| องค์ประวะลิ่มโฉมศรี | ทั้งพระพี่เลี้ยงสันหยา |
| ถวายบังคมคัลวันทา | องค์พระอาจารย์ชาญชัย |
| สี่กระษัตริย์ออกจากอาศรม | พระมหาโคดมเป็นใหญ่ |
| นางอุ้มลูกยาคลาไคล | ตามเสด็จภูวไนยบทจร |
| ครั้นถึงสุวรรณพลับพลา | เสนาพร้อมเฝ้าอยู่สลอน |
| ตรัสสั่งให้เตรียมพลากร | จะคืนเข้านครเวียงไชย ฯ |
ฯ ยานี ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | จึ่งมหาเสนาผู้ใหญ่ |
| รับสั่งพระองค์ทรงไชย | ออกไปเร่งรัดจัดกัน |
| ตามกระบวนพยุหบาตรยาตรา | พร้อมแสนเสนาพลขันธ์ |
| ครั้นเสร็จเข้ามาบังคมคัล | จัดสรรเสร็จแล้วพระภูวไนย ฯ |
ฯ ร่าย ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันเรืองศรีเป็นใหญ่ |
| จึ่งชวนอัครราชวิไล | ทั้งลิขิตชาญชัยอนุชา ฯ |
ฯ โทน ๒ คำ ฯ
| ๏ เข้าที่ชำระสระสรง | สำอางองค์เสร็จแล้วทรงภูษา |
| ทรงเครื่องประดับอลงการ์ | สำหรับกษัตรายิ่งยง |
| ทรงกฤชอันทรงฤทธี | จรลีย่างเยื้องดูระหง |
| องค์พระอนุชาฤทธิรงค์ | ขึ้นทรงมิ่งม้าอาชาไนย |
| อันโฉมเอกอัครไฉยา | กับพระกุมาราศรีใส |
| สันหยาพี่เลี้ยงนางทรามวัย | ไปขึ้นรถประเทียบอันเดียวกัน |
| พระเสด็จขึ้นทรงรถแก้ว | เพริศแพร้วพรรณรายฉายฉัน |
| ให้เคลื่อนจัตุรงค์แน่นนันต์ | ฆ้องกลองสนั่นอรัญวา |
| อภิรุมชุมสายพรายพรรณ | บังแสงสุริย์ฉันจำรัสหล้า |
| ผงคลีเกลื่อนกลุ้มเมฆา | ยาตราพหลพลจร ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เดินเอยเดินทาง | ในหว่างเงาไม้สิงขร |
| รุกขชาติทรงผลอรชร | แก่อ่อนตกกลาดดาษไป |
| พระชี้ชวนประวะลิ่มโฉมยง | กับฝูงอนงค์น้อยใหญ่ |
| ชมพฤกษาสารสำราญใจ | ประกอบไปด้วยมิ่งไม้หลายพรรณ |
| บ้างทรงผลปนผการะย้าย้อย | ดั่งแกล้งร้อยกรองติดประดิษฐ์สรรค์ |
| แดงม่วงร่วงเหลืองสลับกัน | เป็นพวงพันช้อยช่ออรชร |
| ประยงค์ปีบจำปากาหลง | ลมชวยรวยทรงเกสร |
| พลับทรวงพลวงว่าอุทุมพร | แก่อ่อนสุกห่ามอร่ามเรือง |
| คณานกผกบินมากินผล | ทุกต้นจับอึงคะนึงเนื่อง |
| บ้างโจนป่ายรายอเนกเนือง | ยูงเยื้องลีลาน่าดู |
| สาลิกาแขกเต้ามยุรา | โกญจาจับเรียงเคียงคู่ |
| เบญจวรรณโนรีสีชมพู | พระชี้ให้โฉมตรูทัศนา |
| แรมไพรมาหลายราตรี | ข้ามคีรีห้วยธารเหวผา |
| เร่งรัดพหลพลโยธา | มาในป่าพงไพร ฯ |
ฯ ๑๔ คำ ฯ
| ๏ มาเอยมาถึง | ยังพระนครกรุงใหญ่ |
| จึ่งชวนอัครราชวิไล | เข้าในปราสาทรจนา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางบุษหรีเสนหา |
| รู้ว่าพระองค์เสด็จมา | กัลยาตริตรึกนึกใน |
| แม้นกูมิขึ้นไปเฝ้า | ผ่านเกล้าจะขัดอัชฌาศัย |
| ครั้นจะไปคิดสะเทิ้นใจ | ทำไฉนฉะนี้นะอกอา |
| จะบังคมคัลอัญชุลี | องค์พระมเหสีเสนหา |
| เกลือกนางจะรังเกียจเดียดฉันทา | จะว่ากล่าวหยาบช้าประการใด |
| ..................[๑] | ด้วยยังมิได้แจ้งใจ |
| เยาวเรศอาวรณ์ถอนฤทัย | แล้วคิดหักใจกัลยา |
| ก็เพราะผลกรรมได้ทำไว้ | เจียมใจไปตามวาสนา |
| จำเป็นจำไปจะไคลคลา | เฝ้าพระยอดฟ้าด้วยภักดี |
| คิดแล้วเสด็จยุรยาตร | มายังปราสาทอันเรืองศรี |
| ครั้นถึงจึ่งถวายอัญชุลี | เทวีแฝงเฝ้าอยู่แต่ไกล ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันลือลบสบสมัย |
| เห็นองค์บุตรีทรามวัย | ปราศรัยด้วยรสวาที |
| เชิญโฉมสุดายาใจ | มานั่งในแท่นทองเรืองศรี |
| มาหาพี่นางเทวี | สนทนาพาทีด้วยกัน ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางบุษหรีเฉิดฉัน |
| ได้ฟังบัญชาพระทรงธรรม์ | กัลยาค่อยคลายฤทัย |
| จึ่งคลานเข้าไปใกล้อาสน์ | นางถวายอภิวาทบังคมไหว้ |
| องค์นางประวะลิ่มทรามวัย | คลานก้มพักตร์ไม่จำนรรจา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางประวะลิ่มเสนหา |
| เห็นนางถวายวันทา | จึ่งมีวาจาไปทันใด |
| พี่ไม่รังเกียจเดียดฉันท์ | จะรักร่วมชีวันกว่าตักษัย |
| เจ้าอย่ากินแหนงแคลงใจ | มิให้เจ้าได้อนาทร ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | โฉมนางบุษหรีดวงสมร |
| ได้ฟังวาจาอันสุนทร | บังอรชื่นชมยินดี |
| จึ่งทูลสนองพจนา | ตัวข้าขอรองบทศรี |
| ไปกว่าจะม้วยชีวี | ไม่มีราคีฉันทา |
| แล้วอุ้มเอาองค์พระลูกรัก | มาวางเหนือตักด้วยหรรษา |
| แสนพิศวาสกุมารา | เสนหาดั่งดวงฤทัย ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันเฉิดโฉมพิสมัย |
| เห็นสององค์อัครวิไล | รักกันเป็นมิตรไมตรี |
| พระองค์ชื่นชมโสมนัส | พูนสวัสดิ์ปรีดิ์เปรมกระเษมศรี |
| จึ่งมีพจนาวาที | สั่งนางนารีกำนัล |
| จงจัดแก้วแหวนเงินทอง | ข้าวของบรรจงทุกสิ่งสรร |
| อีกข้าชายหญิงครบครัน | เร่งรัดจัดกันบัดนี้ ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | นางกำนัลรับสั่งใส่เกศี |
| มาจัดเครื่องสุวรรณอันอย่างดี | มากมีแล้วยกเข้ามา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระองค์ทรงฤทธิ์ทุกทิศา |
| จึ่งประทานสิ่งของนานา | แก่นางสันหยาเทวี |
| แก้วเก้าเนาวรัตน์บรรจง | อันยิ่งยงเพชรรัตน์อันเรืองศรี |
| อีกหมู่ทาสานารี | ตามมีความชอบแต่หลังมา |
| แล้วจัดพี่เลี้ยงทั้งนางนม | อันอุดมตระกูลวงศา |
| ทั้งรูปทรงส่งศรีโสภา | ให้เลี้ยงลูกยาธิบดี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สันหยาพี่เลี้ยงโฉมศรี |
| ได้ประทานสิ่งของมากมี | เทวีชื่นชมสำราญใจ |
| คอยบำรุงรักษาพระกุมาร | นงคราญฟูมฟักรักใคร่ |
| มิได้อนาทรร้อนใจ | ถนอมลูบไล้ทุกเวลา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันเรืองฤทธิ์ทุกทิศา |
| เสด็จออกพระโรงรจนา | พร้อมหมู่มาตยามนตรี |
| จึ่งจัดเครื่องต้นรจนา | ประทานให้อนุชาเรืองศรี |
| อีกฝูงสนมนารี | ที่รูปทรงทรงโสภา |
| ทั้งเครื่องใช้สอยครบครัน | จัดสรรให้ควรด้วยยศฐา |
| พระตำหนักใหญ่น้อยนานา | วัตถาลังการ์มากมี |
| แล้วมีพระราชบัญชา | แก่โหรโหราทั้งสี่ |
| จะสมโภชโอรสธิบดี | ให้ต้องที่กำหนดศุภวาร |
| จงเร่งหาฤกษ์ศุภผล | จะให้เป็นมงคลกระเษมสานต์ |
| สักกี่ทิวาราตรีกาล | จึ่งจะได้ฤกษ์พานเวลา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | โหรเฒ่ารับสั่งใส่เกศา |
| จับกระดานคูณหารตามตำรา | ดูโชคเพลานาที |
| คูณควรฤกษ์ตำราฤกษ์บน | นับมือแกจนถ้วนถี่ |
| จึ่งกราบทูลพลันทันที | ยังสามราตรีดีนัก ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงผู้ทรงศักดิ์ |
| พระเร่งชื่นชมภิรมย์นัก | ประจักษ์ในถ้อยคำโหรา |
| แล้วมีพระราชวาที | แก่มุขมนตรีถ้วนหน้า |
| จงจัดแจงแต่งที่ให้โอฬาร์ | ทั้งบายศรีซ้ายขวาครบครัน |
| ให้เสร็จในสามราตรี | ส่งให้ตามที่ทุกสิ่งสรร |
| ทั้งการสมโภชพร้อมกัน | ให้ทันฤกษ์ยามเวลา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งใส่เกศา |
| มาสั่งตามมีพระบัญชา | พนักงานซ้ายขวาทั้งนั้น |
| ตำแหน่งของใครให้ตรวจตรา | ถ้วนหน้าเร่งรัดจัดสรร |
| ในสามราตรีทิวาวัน | เสร็จสรรพพร้อมกันทันใด |
| ครั้นแล้วเสนีก็เข้ามา | ยังพระโรงรจนาศรีใส |
| กราบทูลพระปิ่นภพไตร | เตรียมไว้เสร็จแล้วพระภูมี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันสุริย์วงศ์เรืองศรี |
| ได้ฟังเสนาก็ยินดี | จึ่งเสด็จจรลีเข้ามา |
| พระสถิตเหนือแท่นทิพอาสน์ | ตรัสแก่นุชนาฏเสนหา |
| จวนจะได้ศุภฤกษ์เพลา | จงแต่งโอรสายาใจ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ประวะลิ่มเยาวยอดพิสมัย |
| รับรสพจนารถพระภูวไนย | กัลยาให้เชิญพระกุมาร |
| พระนมพี่เลี้ยงซ้ายขวา | เชิญพระโอรสสรงสนาน |
| วารินกลั้วกลิ่นสุมามาลย์ | ซาบซ่านกุหลาบอาบองค์ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เสร็จสรงทรงคนธา | สนับเพลาภูษาเครือระหง |
| สร้อยสังวาลยรรยง | ตาบเพชรบรรจงกุดั่นพราย |
| ทองกรเป็นรูปนาคาขด | เลี้ยวลดดั่งจะแข่งแสงฉาย |
| ธำมรงค์ร่วงรุ้งอร่ามพราย | ดั่งหน่อนารายณ์ฤทธิรอน |
| พระเกี้ยววิเชียรแปดทิศ | ชวลิตแลเลื่อมประภัสสร |
| ฉลุลายกระจังกระจายจร | อลงกรณ์ล้วนเพชรัตน์ชัชวาล ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เสร็จแล้วเชิญขึ้นยานุมาศ | กาหลพิณพาทย์เสียงประสาน |
| กึกก้องทั่วท้องสุธาธาร | หญิงชายบริวารก็ตามมา |
| หน้าหลังคั่งคับถนนมารค | แห่แหนโดยขนาดทั้งซ้ายขวา |
| เชิญพระยานุมาศยาตรา | มิช้าถึงท้องพระโรงไชย |
| ประทับเกยมณีชัชวาล | เชิญพระกุมารศรีใส |
| จากยานุมาศทันใด | สถิตในอาสน์แก้วอันโอฬาร ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | พฤฒามาตย์ราชครูมหาศาล |
| ครั้นได้พิไชยศุภวาร | ประโคมขานดุริยางค์ดนตรี |
| จุดเทียนแล้วติดแว่นแก้ว | อันเพริศแพร้วจำรัสรัศมี |
| ทั้งสามสำรับอันรูจี | ประดับด้วยมณีรจนา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เวียนเอยเวียนเทียน | ให้เวียนแต่ซ้ายมาขวา |
| ชั้นหนึ่งชีพราหมณ์พฤฒา | ชั้นหนึ่งเสนาบดี |
| ชั้นหนึ่งท้าวนางถัดมา | พระบิตุเรศมารดาบุษหรี |
| เฒ่าแก่กำนัลนารี | พี่เลี้ยงนางนมเป็นหลั่นมา |
| ครั้นเวียนเทียนเสร็จสิ้นเจ็ดรอบ | ชอบโชคตามโฉลกในแหล่งหล้า |
| แล้วจึ่งพราหมณ์เฒ่าพฤฒา | รับแว่นมาดับอัคคี |
| โบกควันเทียนไปให้ต้ององค์ | พระกุมารฤทธิรงค์เรืองศรี |
| เจิมพักตร์ถวายชัยสวัสดี | พร้อมกันอึงมี่ทั้งโรงทาน |
| จงรุ่งเรืองพระเดชเดชา | ปราบทั่วโลกาทุกสถาน |
| ศัตรูหมู่ราชภัยพาล | อย่าต่อต้านฤทธิไกร ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | บิตุเรศชนนีเป็นใหญ่ |
| ครั้นเสร็จสมโภชพระภูวไนย | ผ่องใสโสมนัสพันทวี |
| จึ่งให้พระนามกุมารา | ชื่อว่ายุรังหวันเรืองศรี |
| จงปรากฏพระยศทั่วธานี | จำเริญศรีสวัสดิ์ทุกเวลา |
| แล้วให้เชิญองค์โอรสราช | เข้ายังปราสาทเลขา |
| พระแสนพิศวาสพระลูกยา | ดั่งดวงนัยนาภูมี |
| พระครอบครองสวรรยาราชัย | กับสองทรามวัยมเหสี |
| อันตรายมิได้ราคี | เปรมปรีดิ์เป็นสุขทุกเวลา |
| คิดถึงพระชนกชนนี | ป่านนี้จะละห้อยคอยหา |
| จะแสนทุกข์ทนเวทนา | สัญญาว่าจะมาสามปี |
| พระจะนับวันท่าเห็นช้านัก | ทรงศักดิ์คิดเศร้าหมองศรี |
| ด้วยท้าวไม่แจ้งแห่งคดี | ว่าลูกนี้จะเป็นประการใด |
| ทั้งองค์สมเด็จพระเชษฐา | แต่จะแสนโศกาหม่นไหม้ |
| เป็นกรรมจำพรากพรัดไป | ยังไม่รู้เหตุเภทพาล |
| จำกูจะยกพลไกร | ออกไปยังไพรพนัสถาน |
| เสาะแสวงหาไปในดงดาน | กว่าจะพบพานพระพี่ยา |
| จึ่งจะกลับคืนไปไอศวรรย์ | บังคมคัลสองกระษัตริย์นาถา |
| ถวายแก้วหัสรังสกุณา | อันมีฤทธาเลิศไกร |
| เมื่อเทวัญมากั้นกำบังจิต | คิดคิดแล้วลืมไม่นึกได้ |
| ด้วยเหตุประวะลิ่มจะจากไป | กรุงไกรอุรังยิดพระบิดา |
| หลงรักบุษหรีแจ่มจันทร์ | ผูกพันสนิทเสนหา |
| อยู่ในห้องสุวรรณกัลยา | ไม่นิราศคลาดคลาสักราตรี ฯ |
ฯ ๒๒ คำ ฯ
[๑] ต้นฉบับหายไป
