๑๖
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | ถึงองค์ท่านท้าวปะรังศรี |
| แต่ได้ดวงวิเชียรมณี | ภูมีอิ่มเอิบกำเริบใจ |
| คิดแต่จะกรีพลขันธ์ | ไปเที่ยวบุกบั่นทุกกรุงใหญ่ |
| ด้วยอานุภาพที่เกรียงไกร | ใครจะต้านทานได้นั้นไม่มี ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ พระสถิตเหนือแท่นทิพรัตน์ | ไพบูลย์พูนสวัสดิ์กระเษมศรี |
| เมื่อยามประจุสมัยราตรี | ภูมีนั้นทรงพระสุบิน |
| ฝันว่าพระยากาฬฤทธิรอน | สองกรทรงกุมธนูศิลป์ |
| เหาะโหยมาโดยอัมพิร | เข้าในบุรินทร์เวียงไชย |
| มาตัดเอาเศียรเกศา | ชิงดวงจินดานั้นไปได้ |
| ผวาตื้นฟื้นองค์ขึ้นทันใด | ภูวไนยหวาดหวั่นพรั่นนัก ฯ |
ฯ ร่าย ๖ คำ ฯ
| ๏ สังเกตดวงแก้วในโอษฐ์ดู | เศียรศอดีอยู่ก็ประจักษ์ |
| พระคิดอัศจรรย์ใจนัก | ทรงศักดิ์เสด็จจากไสยา |
| อ่าองค์ทรงเครื่องแล้วจรลี | ออกที่พระโรงข้างหน้า |
| จึ่งมีพระราชบัญชา | แก่ขุนโหราไปทันที |
| คืนนี้เราทรงพระสุบิน | บรรยายไปสิ้นถ้วนถี่ |
| จงทำนายทายทักบัดนี้ | จะร้ายหรือดีประการใด ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | โหราบังคมประณมไหว้ |
| จึ่งดำริตริตรึกนึกในใจ | อันในสุบินนี้ร้ายนัก |
| แล้วจึ่งเอาดวงพระชันษา | เทียบทานไตรตราให้ประจักษ์ |
| ทั้งราหูเสาร์จรเข้าเล็งลัคน์ | ร้ายนักขั้นพันทวี |
| เห็นจะสิ้นชนมานเป็นแม่นมั่น | พร้อมกันกราบทูลถ้วนถี่ |
| ซึ่งทรงพระสุบินในครานี้ | ว่าพระกาฬผู้มีฤทธา |
| เห็นจะมีศัตรูหมู่ภัย | องอาจฤทธิไกรแกล้วกล้า |
| ซึ่งเข้าไปถึงแท่นไสยา | ตัดเกล้าเกศาแล้วพาไป |
| จะมีผู้ทรงอิทธิฤทธา | มาเอาจินดานั้นไปได้ |
| ทั้งดวงชันษาพระภูวไนย | ก็ขาดไปสูญสิ้นประจวบกัน |
| เร่งระมัดพระองค์ให้จงดี | ในราตรีจะเกิดเหตุเป็นแม่นมั่น |
| แม้นไม่เหมือนคำทำนายนั้น | พร้อมกันขอถวายชีวา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวปะรังศรีรุ่งฟ้า |
| ได้ฟังถ้อยคำโหรา | พระราชากริ้วโกรธพิโรธใจ |
| กระทืบพระบาทผาดเสียง | สำเนียงเพียงแผ่นดินไหว |
| ดูดูไอ้โหรจังไร | มึงแกล้งใส่ไคล้เจรจา |
| ตัวกูทรงฤทธิ์เกรียงไกร | ปราบได้ทั่วทศทิศา |
| อีกทั้งมนุษย์ครุฑา | คือใครจะมาต้านทาน |
| มึงช่างเสกสรรพรรณนา | แกล้งว่าเปล่าเปล่าไอ้เดียรัจฉาน |
| ชีพมึงโหราจะวายปราณ | จะสังหารผลาญเสียบัดนี้ |
| ว่าแล้วเสด็จยาตรา | เข้ามายังปราสาทไชยศรี |
| คับแค้นแน่นใจพันทวี | ที่คำโหราทำนาย ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงองค์ยุขันเฉิดฉาย |
| ครั้นแสงสุริยานั้นอ่อนชาย | พระฤๅสายจึ่งมีบัญชา |
| ตำมะหงงตะหลาหรันสองคน | วันนี้ชอบกลเป็นนักหนา |
| เราจะเข้าไปในพารา | อย่าช้าเร่งรัดบัดนี้ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สองทหารประณตบทศรี |
| ชวนกันออกมาทันที | ชำระขัดสีกายา |
| แล้วทาว่านยาตามเพท | ใส่เครื่องวิเศษนักหนา |
| โพกผ้าประเจียดทั้งสองรา | เหน็บกฤชฤทธาทันใด |
| แล้วลองอาคมคาถา | ใครจะเห็นกายาก็หาไม่ |
| ทั้งสะกดจังงังบังตาไว้ | องอาจฤทธิไกรทั้งสองรา |
| จึ่งเข้าไปถวายอภิวาท | ท่ามกลางอำมาตย์ซ้ายขวา |
| ไม่มีใครเห็นกายา | เห็นแต่พระยอดฟ้าฤทธิไกร ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันรัศมีศรีใส |
| เห็นสองทหารชาญชัย | มาในสุวรรณพลับพลา |
| พระเร่งชื่นชมโสมนัส | ไพบูลย์พูนสวัสดิ์หรรษา |
| จึ่งเสด็จยุรยาตรคลาดคลา | เข้ามาสระสรงคงคาลัย |
| ชำระสนานสำราญสกนธ์ | ให้หมดมลทินผ่องใส |
| ทรงสุคนธรสอำไพ | สอดใส่สนับเพลาเพราตา |
| ภูษิตวิจิตรบรรจง | ฉลององค์จำรัสพระเวหา |
| สอดใส่ธำมรงค์อลงการ์ | ทรงเครื่องยุทธนาอ่าองค์ |
| แล้วทรงสังวาลประพาฬแสง | เลิศลํ้ากำแหงสูงส่ง |
| ร่ายเวทกำกับประทับลง | แล้วทรงเกราะแก้วแววไว |
| รัดอกกระหนกเพชรรัตน์ | แสงจำรัสด้วยมณีศรีใส |
| โพกเวียนเศียรเกล้าอำไพ | เหน็บกฤชฤทธิไกรไคลคลา ฯ |
ฯ ทยอย ๑๒ คำ ฯ
| ๏ พระเสด็จมาขึ้นพาชี | ล้วนมีฝีเท้าแกล้วกล้า |
| เชื้อชาติสินธพอาชา | กายาดำสีมณีนิล |
| อาชาทั้งสองทหารดี | เลือกล้วนพาชีดำสิ้น |
| เผ่นทะยานผ่านโผนดั่งหงส์บิน | ภูมินทร์เร่งรีบจรจรัล |
| ขับอัศวราชไคลคลา | พักเดียวก็ไปถึงเขตขัณฑ์ |
| พอพระสุริยาสายัณห์ | ชวนกันลงจากอาชา |
| หักซุ้มซ่อนม้าทั้งสามตัว | มืดมัวลงไม่รู้จักหน้า |
| พระจึ่งบทจรยาตรา | พากันไคลคลามิทันนาน |
| ลอดลัดหลีกเลี้ยวลอบไป | เข้าไปจนถึงราชฐาน |
| แล้วพระจึ่งร่ายโองการ | สะเดาะพระทวารเข้าไป |
| เปิดได้ก็เสด็จยาตรา | เข้าในพารากรุงใหญ่ |
| ต่างคนต่างอ่านอาคมไป | ผู้ใดจะเห็นก็ไม่มี |
| ชาวเมืองทั้งนั้นไม่รู้ตัว | เล่นไพ่เล่นถั่วอยู่อึงมี่ |
| ลางพวกขึ้นหากระษัตรี | บ้างเป็นโจรจรลีล้วงคว้า |
| ลางพวกบ้างชวนกินเหล้า | เมามายแล้วไม่รู้จักหน้า |
| ผู้คนกล่นเกลื่อนกันไปมา | พระยาตราจนถึงทวารวัง |
| อ่านอาคมเป่าก็เปิดไป | ไม่ทันใดด้วยวิทยาขลัง |
| เข้าในปราสาทราชวัง | ขึ้นยังมณเฑียรอันรูจี ฯ |
ฯ ๑๘ คำ ฯ
| ๏ เข้าในพระปรัศว์เบื้องขวา | ล้วนฝูงกัลยาสาวศรี |
| จึ่งเห็นองค์นางสร้อยสุณี | บรรทมอยู่บนแท่นที่ไสยา |
| แล้วพระจึ่งเข้าในปรัศว์ซ้าย | สอดส่ายนัยน์เนตรแลขวา |
| เห็นองค์บุษหรีศรีโสภา | นิทราอยู่บนแท่นทอง |
| อรชรอ้อนแอ้นประโลมใจ | เฉิดโฉมวิไลไม่มีสอง |
| พิศพักตร์เพริศพริ้งนวลละออง | ผิวพรรณดั่งทองทาบทา |
| พระเร่งวินิจพิศวาส | ในองค์เยาวราชเสนหา |
| จะใคร่อิงแอบแนบกายา | กลัวว่าจะช้าท่วงที |
| แล้วพระเสด็จไคลคลา | ออกมาจากห้องโฉมศรี |
| เข้าในปราสาทมณี | ภูมีสะกดฝูงนาริน |
| สาวสนมในสิ้นทั้งนั้น | นอนหลับทับกันหมดสิ้น |
| เข้าในห้องแก้วมณีนิล | ภูมินทร์ร่ายมนต์จังงัง |
| อีกทั้งพระเวทคาถา | วิทยาอาคมแต่ล้วนขลัง |
| พระหัตถ์รูดม่านกำบัง | นั่งลงข้างเศียรพระภูมี |
| ควักเอาดวงมณีวิเชียรโชติ | ที่ในโอษฐ์ท้าวปะรังศรี |
| พระจับกฤชอันเรืองฤทธี | จะใคร่ล้างชีวีให้บรรลัย |
| แม้นกูจะฆ่าเสียบัดนี้ | เหมือนทำซากผีหาควรไม่ |
| คิดแล้วเสด็จออกไป | บอกทหารชาญชัยทั้งสองคน |
| เราได้จินดามาสมคิด | จะเหาะลองดูฤทธิ์ในเวหน |
| ท่านอยู่นี้ก่อนทั้งสองคน | แล้วจะจรดลกลับมา |
| ตรัสแล้วเอาดวงมณีรัตน์ | วางลงเหนือหัตถ์เบื้องขวา |
| ลอยละลิ่วปลิวไปในเมฆา | มาถึงพลับพลาทันใด ฯ |
ฯ เชิด ๒๒ คำ ฯ
| ๏ ครั้นถึงจึ่งหยิบดวงมณี | ที่ยอดชฎาศรีใส |
| เหาะระเห็จเก็จฟ้ามาฉับไว | ลงยังปรางค์ในรจนา |
| ครั้นถึงทหารชาญชัย | ภูวไนยชื่นชมหรรษา |
| พระเข้าไปในที่ไสยา | เอาดวงจินดาใส่โอษฐ์เแทน |
| แล้วผลักพลิกคว่ำทำเล่น | ทีนี้จะเห็นกันมั่นแม่น |
| ให้สาแก่ใจที่ได้แค้น | จะใคร่ทำให้แสนสากรรจ์ |
| ว่าแล้วเสด็จยาตรา | มาหาตำมะหงงตะลาหรัน |
| ชวนสองทหารจรจรัล | ออกจากเขตขัณฑ์เวียงไชย |
| ขึ้นทรงมิ่งม้าอาชา | รีบรัดตัดมาในป่าใหญ่ |
| ถึงที่ประทับพลับพลาไชย | พอพระสุรีย์ใสส่องธาตรี ฯ |
ฯ ร่าย ๑๐ คำ ฯ
| ๏ พระชำระสระสรงคงคา | ทรงสุคนธาธารเรืองศรี |
| แล้วเสด็จย่างเยื้องจรลี | ออกที่สุวรรณพลับพลาไชย ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ พร้อมท้าวพระยาสามนต์ | ทั้งสกนธ์พยุหะน้อยใหญ่ |
| อีกท้าวตะรังอูชาญชัย | ภูวไนยตรัสเล่าคดี |
| เราได้ดวงมณีอำไพ | ที่ในโอษฐ์ท้าวปะรังศรี |
| ทีนี้สิ้นอิทธิฤทธี | ชีวีจะม้วยบรรลัย |
| เราจะยกเข้าล้อมพารา | ฆ่าเสียให้ม้วยตักษัย |
| จะหักเอาให้ได้ดั่งใจ | ใครจะเห็นเป็นยังไรให้ว่ามา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวตะรังอูนาถา |
| ถวายบังคมคัลวันทา | ทูลสนองบัญชาพระภูวไนย |
| อันจะเข้าหักโหมโจมตี | ปะรังศรีฤๅจะทานฝีมือได้ |
| แต่ไม่มีเกียรติยศปรากฏไป | ดั่งทัพใหญ่เข้าปล้นพารา |
| ด้วยมิได้แจ้งแห่งคดี | เห็นทีจะคิดกังขา |
| ไม่รู้ว่าทัพใครยกมา | จำจะว่าด้วยเรื่องสกุณี |
| ให้เสนาในจำทูลสาร | ไปว่าขานกับท้าวปะรังศรี |
| ให้เอาหัสรังสกุณี | ทั้งองค์บุตรีออกมา |
| นอบน้อมถวายโดยดี | ชีวีจึ่งจะไม่สังขาร์ |
| มาตรแม้นไม่ส่งสกุณา | กับองค์ธิดานารี |
| จึ่งจะเข้าหักโหมโรมรุก | บุกบั่นให้ถึงกรุงศรี |
| จึ่งจะชอบตามราชประเพณี | ภูมีจงทราบพระบาทา ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันเรืองฤทธิ์ทุกทิศา |
| ได้ฟังท้าวตะรังทูลมา | ผ่านฟ้าเห็นชอบระบอบบรรพ์ |
| แล้วพระจึ่งสั่งเสนา | ให้แต่งสารตราขมีขมัน |
| จงเร่งรีบรัดจัดกัน | เข้าไปให้ทันเวลานี้ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งใส่เกศี |
| จึ่งแต่งราชสารทันที | ตามมีพระราชบัญชา |
| แล้วจัดทหารชาญชัย | เลือกล้วนฤทธิไกรแกล้วกล้า |
| ชวนกันเผ่นขึ้นอาชา | รีบมายังราชธานี ฯ |
ฯ เชิด ๔ คำ ฯ
| ๏ มาเอยมาถึง | ปลายด่านอุรังฆารกรุงศรี |
| จึ่งเข้าไปแจ้งคดี | ตามมีพระราชสารา ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ชาวด่านตกใจเป็นหนักหนา |
| จึ่งชวนกันขึ้นอาชา | เข้ามายังราชธานี ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ ครั้นถึงจึ่งแจ้งกิจจา | แก่มหาเสนาถ้วนถี่ |
| บัดนี้มีเหล่าไพรี | ถือพระราชสารศรีเข้ามา |
| ขององค์ยุขันเป็นใหญ่ | ว่ามีฤทธิไกรนักหนา |
| จะเข้ามาในพระพารา | ท่านมหาเสนาจงแจ้งใจ ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | อัครมหาเสนาผู้ใหญ่ |
| ได้ฟังตระหนกตกใจ | จึ่งเข้าไปในท้องพระโรงคัล |
| ครั้นถึงจึ่งกราบบังคมทูล | นเรนทร์สูรปิ่นภพไอศวรรย์ |
| บัดนี้มีพวกไภยัน | มาถึงเขตขัณฑ์เวียงไชย ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เสนานำราชสารทรง | ขององค์ยุขันเป็นใหญ่ |
| มาอยู่ปลายด่านเวียงไชย | จะเข้ามาในพระบูรี ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | จึ่งองค์ท่านท้าวปะรังศรี |
| ได้ฟังเสนาทูลคดี | พระภูมีตริตรึกนึกใน |
| อันอ้ายยุขันกุมาร | เหล่าทหารโบยตีเพียงตักษัย |
| ยังไม่ม้วยมอดบรรลัย | ได้พวกพลไกรกลับมา |
| บัดนี้ให้มีพระราชสาร | เห็นจะมาว่าขานด้วยปักษา |
| จำกูจะให้รับสารา | เข้ามาในราชธานี |
| คิดแล้วจึ่งสั่งเสนาใน | เร่งให้ไปรับสารศรี |
| ตรวจตรากำชับกันจงดี | อย่าให้มีเหตุเภทภัย ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งบังคมไหว้ |
| ออกมาจากท้องพระโรงไชย | ให้จัดรี้พลโยธา |
| จึ่งแต่งเสนาผู้ใหญ่ | คุมพวกสกลไกรซ้ายขวา |
| ครั้นเสร็จให้ยกไคลคลา | ออกมายังนอกเวียงไชย |
| มาถึงปลายด่านพารา | จึ่งมหาเสนาผู้ใหญ่ |
| บอกทูตถือสารทันใด | เชิญท่านเข้าไปฉับพลัน ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | จึ่งมหาเสนาคนขยัน |
| ได้แจ้งแห่งคำอำมาตย์นั้น | แต่งตัวฉับพลันทันใด |
| ครั้นเสร็จก็ชวนกันลีลา | เข้าในนครากรุงใหญ่ |
| เสนานำหน้าคลาไคล | บัดใจก็ถึงพระบูรี ฯ |
ฯ กราว ๔ คำ ฯ
| ๏ จึ่งให้หยุดอยู่ยังศาลา | ตรวจตรากำชับกันถ้วนถี่ |
| แล้วจึ่งมหาเสนี | เข้าไปยังที่พระโรงไชย |
| ครั้นถึงจึ่งถวายอภิวาท | พระบาทปิ่นพิภพเป็นใหญ่ |
| อันราชทูตทั้งปวงไซร้ | เข้ามาอยู่ในศาลา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวปะรังศรีรุ่งฟ้า |
| ได้ฟังมหาเสนา | ให้เบิกทูตเข้ามาบัดนี้ ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งใส่เกศี |
| จึ่งออกไปพลันทันที | นำมหาเสนีเข้ามา |
| ครั้นถึงก้มเกล้าบังคม | องค์พระบรมนาถา |
| เสนีจึ่งถวายสารา | มิได้ว่าขานประการใด ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สุปิหลันบังคมประณมไหว้ |
| จึ่งรับสารามาทันใด | คลี่ออกอ่านไปทันที |
| ในลักษณ์ราชสารทรง | องค์บรมกระษัตริย์เรืองศรี |
| พระเดชเฟื่องฟุ้งทุกธานี | ไม่มีใครอาจองทะนงใจ |
| เป็นหน่อท่านท้าวอุรังยิด | ทรงฤทธิ์ดั่งดวงพระสุรีย์ใส |
| ศักดาอานุภาพเกรียงไกร | ไปเมืองเรเซนได้นกมา |
| นามชื่อว่าหัสรังสี | มาหยุดอยู่ในที่สวนขวา |
| ท้าวปะรังโมหันธ์ฉันทา | ออกมาช่วงชิงเอานกไป |
| จงเร่งแต่งสุวรรณบรรณา | ทั้งสกุณาปักษาศรีใส |
| อีกองค์พระธิดายาใจ | ออกไปถวายพระภูมี |
| จงลุกะโทษตัวที่มัวเมา | กราบเกล้าประณตบทศรี |
| พระองค์จะประทานชีวี | ให้มีความสุขทั้งพารา |
| แม้นมิไปถวายโดยดี | ปรางค์ศรีเหมือนอยู่ในหัตถา |
| จะบุกบั่นไม่ทันพริบตา | จะสังหารชีวาให้บรรลัย ฯ |
ฯ ร่าย ๑๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวปะรังศรีเป็นใหญ่ |
| ฟังสารดาลเดือดฤทัย | จึ่งตรัสไปแก่ทูตทั้งสองพลัน |
| เอ็งจงไปบอกแก่กุมาร | ให้แจ้งเหตุการณ์ทุกสิ่งสรรพ์ |
| กูปรานีพ้นที่จะรำพัน | ยุขันเหมือนหนึ่งลูกยา |
| ไม่ควรที่จะต่อสู้ | ขายเบื้องบาทกูเป็นหนักหนา |
| อันท้าวอุรังยิดบิดา | ดั่งว่าเป็นมิตรสหายกัน |
| กูเห็นแก่ท้าวอุรังยิด | กูไม่เกรงฤทธิ์อ้ายยุขัน |
| บัดเดี๋ยวจะเป็นธุลีกัน | มาสิบเท่านั้นไม่พรั่นใจ |
| อันซึ่งนกหัสรังสี | กูผลาญชีวีให้ตักษัย |
| เจ้าเอ็งอาจองทะนงใจ | มานอนในสวนศรีอุทยาน |
| กูคิดนิดหนึ่งถึงบิดา | หาไม่ชีวาจะสังขาร |
| กลับมากล่าวคำอหังการ | หยาบช้าสามานย์เป็นพ้นไป |
| จะให้แต่มหาเสนี | ไปสังหารชีวีให้ตักษัย |
| เอ็งจงเร่งกลับออกไป | บอกให้แจ้งใจบัดนี้ ฯ |
ฯ ๑๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ทูตาซึ่งนำสารศรี |
| ได้ฟังกริ้วโกรธดั่งอัคคี | ร้องตอบวาทีไม่กลัวเกรง |
| จริงแล้วยุขันเหมือนลูกยา | ท้าวกล่าววาจาเห็นเหมาะเหม็ง |
| บุษหรีลูกน้อยจะลอยเท้ง | ออกโอษฐ์ท้าวเองก็เห็นดี |
| ดีร้ายจะได้มาเป็นเขย | มั่งแล้วกระไรเลยไม่รู้ที่ |
| อย่าอวดโอ้โป้ปดมันไม่ดี | แต่เรานี้ก็ปรีชาชาญ |
| นี้หากไม่โปรดให้อาญาสิทธิ์ | หาไม่จะลองฤทธิ์กลางสนาม |
| อันองค์ยุขันทรงนาม | จะปราบปรามอาธรรม์ฉันทา |
| พระองค์เหมือนเหล็กเพชรกรด | จะแผลงผลาญบรรพตภูผา |
| ท่านเหมือนลอมฟางอยู่กลางนา | ผ่านฟ้าเหมือนเพลิงประลัยกัลป์ |
| ฟางหรือจะทนเพลิงได้ | อย่าอวดอิทธิฤทธิ์ไกรว่าแข็งขัน |
| รักตัวกลัวจะม้วยชีวัน | จงบังคมคัลถวายเมือง ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวปะรังศรีโกรธฟุ้งเฟื่อง |
| รู้ว่าทหารฤทธิ์เรือง | ย่อมลือเลื่องฝีมือเป็นพ้นนัก |
| เข้าการอะไรจะโมโห | ตอบโต้มันไยให้เสียศักดิ์ |
| จึ่งสั่งสุปิหลันผู้ใจภักดิ์ | เป็นทหารยอดรักพระภูมี |
| เร่งเกณฑ์จัตุรงค์ไปยงยุทธ์ | พร้อมสรรพอาวุธให้ถ้วนถี่ |
| แต่ละคนแกล้วกล้าวิชาดี | กลัวแต่จะหนีถอยไป |
| แม้นเห็นเร่ร่อนกระบวนทัพ | กลับมาบอกกูให้จงได้ |
| จะยกกรีพลสกลไกร | ไปเยาะเย้ยไยไพให้อัประมาณ |
| อย่าบอกว่ากูเหาะได้ | ฤทธิ์เดชยังไรอย่าว่าขาน |
| แม้นแจ้งว่ากูปรีชาชาญ | มินานจะหนีไปนคร ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ ทหารสองนายก็ยิ้มหัว | งดขอผ่อนครัวประเดี๋ยวก่อน |
| ลูกเล็กเด็กน้อยจะซอกซอน | พระนครพรุ่งนี้จะวุ่นวาย |
| ลูกสาวข้ามีอยู่คนหนึ่ง | อย่าโกรธขึ้งเลยจะถวาย |
| เยาะเย้ยต่างต่างทั้งสองนาย | ปะรังศรีปิ่มกายจะโทรมทรุด |
| ท้าวยิ่งกริ้วโกรธพิโรธใจ | สั่งให้ไล่จับอุตลุด |
| เสนีวิ่งรี่เข้ายั้งยุด | สองทหารอุตลุดราวี |
| อ่านอาคมหายตัวไปต่อหน้า | ประจักษ์แก่ตาปะรังศรี |
| ออกจากพระโรงคัลทันที | เผ่นขึ้นพาชีกลับไป ฯ |
ฯ เชิด ๘ คำ ฯ
| ๏ มาเอยมาถึง | ยังสุวรรณพลับพลาศรีใส |
| ก้มเกล้ากราบทูลพระทรงไชย | ตามในคดีซึ่งมีมา ฯ |
ฯ ร่าย ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงทรงฤทธิ์ทุกทิศา |
| ได้ฟังมหาเสนา | ผ่านฟ้ากริ้วโกรธพิโรธใจ |
| แล้วมีพระราชบัญชา | แก่ท้าวพระยาน้อยใหญ่ |
| ท้าวตะรังอูชาญชัย | ให้ยกพลไกรไคลคลา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท้าวตะรังรับสั่งเหนือเกศา |
| ทูลลามาขึ้นอาชา | ยกเป็นทัพหน้าพระภูมี ฯ |
ฯ เชิด ๒ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ยุขันทรงสวัสดิ์รัศมี |
| เสด็จทรงมิ่งม้าพาชี | เป็นจอมโยธีทัพไชย |
| อีกทั้งปีกซ้ายปีกขวา | เกลื่อนกลาดดาษดามาไสว |
| โห่ร้องกึกก้องทั้งทัพไชย | ยกพลสกลไกรไคลคลา |
| ล่วงเข้าในแดนธานี | ให้หยุดโยธีซ้ายขวา |
| ตั้งมั่นกระชั้นพารา | ตรวจตั้งทัพพลับพลาพลัน ฯ |
ฯ เจรจา ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ปะรังศรีขัดแค้นหุนหัน |
| ด้วยสองทหารชาญฉกรรจ์ | เยาะเย้ยสารพันให้เจ็บใจ |
| แล้วหายตัวไปต่อหน้า | ผ่านฟ้ายิ่งขัดอัชฌาศัย |
| พอได้ยินเลื่อนลั่นสนั่นไป | ก็แจ้งว่าทัพไชยยกมา |
| จึ่งสั่งให้สุปิหลันเสนี | ให้จัดรี้พลอาสา |
| ออกไปต้านต่อฤทธา | อย่าช้าเร่งรัดบัดนี้ |
| แม้นว่าสงครามสามารถ | องอาจฤทธิไกรชัยศรี |
| เร่งบอกเข้ามาในธานี | จึ่งจะตีจัตุรงค์โยธา |
| แม้นใครย่อท้อถอยหลัง | กูจะผลาญชีวังให้สังขาร์ |
| เลือกล้วนเรืองฤทธิ์เดชา | ตรวจตราเร่งรัดจัดกัน ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | จึ่งมหาเสนาสุปิหลัน |
| รับสั่งพระองค์ทรงธรรม์ | ถวายบังคมคัลแล้วออกมา |
| เร่งรัดพหลพลไกร | ได้ทั้งปีกซ้ายปีกขวา |
| สรรพด้วยสินธพคชา | ทัพหลังทัพหน้าครบครัน |
| จัดทัพพร้อมสรรพสาตรา | วิทยายิ่งยวดกวดขัน |
| ล้วนเหล่าทหารชาญฉกรรจ์ | เสร็จแล้วสุปิหลันแต่งกาย |
| นุ่งผ้าสอดใส่สังวาลเครื่อง | เรืองแสงอร่ามเฉิดฉาย |
| โพกผ้าประเจียดเพริศพราย | ผันผายมาขึ้นอาชาไนย |
| ได้ฤกษ์ให้ยกจัตุรงค์ | โบกธงตีฆ้องกลองใหญ่ |
| โห่ร้องครื้นครั่นสนั่นไป | ออกจากเวียงไชยมิได้ช้า ฯ |
ฯ เชิด ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | เจ้ากรุงฉะนะตันทัพหน้า |
| แจ้งว่าสุปิหลันเสนา | ยกพลโยธามาชิงชัย |
| แต่เราทัพหน้าจะประจญ | ตีให้ย่อย่นไปจงได้ |
| มิให้เคืองบาทพระภูวไนย | จึ่งสั่งพลไกรไปทันที |
| จงตั้งเป็นปีกซ้ายปีกขวา | รบราอย่าท้อถอยหนี |
| อย่าให้ทันตั้งพลมนตรี | ตีให้แตกพ่ายกระจายไป ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งบังคมไหว้ |
| แยกปีกซ้ายขวาออกฉับไว | คอยรับทัพไชยอยู่กลางแปลง ฯ |
ฯ ๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สุปิหลันเสนากล้าแข็ง |
| เห็นไพรีนั้นพ้นกำลังแรง | แจ้งว่าท้าวตะรังฤทธิไกร |
| ยกเป็นทัพหน้ามาราวี | เสนีคิดพรั่นหวั่นไหว |
| จึ่งสั่งทหารชาญชัย | ให้เข้ารบรันประจัญบาน |
| ทัพหน้าปะทะปะกัน | พลช้างฉะนะตันห้าวหาญ |
| สุปิหลันเข้าบุกรุกราน | พวกทหารดาษดาม้าทวน |
| รับรองป้องกันประจัญหน้า | ชักม้าเวียนวันหันหวน |
| เลี้ยวไล่ตามในกระบวนทวน | เห็นข้างไหนเรรวนเข้าป้องกัน ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวตะรังอูไม่ไหวหวั่น |
| ขับทหารเข้ารุกบุกบั่น | ยิงแยงแทงฟันประจัญบาน |
| คนเดียวรับได้สิบตน | ตีย่นย่อไปไม่ต่อต้าน |
| บ้างแตกบ้างตายวายปราณ | อลหม่านไปทั้งทัพไชย ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | สุปิหลันเสนาผู้ใหญ่ |
| ครั้นเห็นทหารชาญชัย | บรรลัยสิ้นชีพชีวา |
| ปีกขวาปีกซ้ายกระจายกัน | พลข้างฉะนะตันแกล้วกล้า |
| ไล่พิฆาตฟาดฟันกระชั้นมา | สุปิหลันเสนาก็เสียใจ |
| เห็นเหลือกำลังจะต้านทาน | คิดอ่านจะกลับเข้ากรุงใหญ่ |
| ให้เสนาห้อมล้อมพร้อมไป | พลตะรังอูไล่สกัดมา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวตะรังอูนาถา |
| ครั้นเห็นสุปิหลันเสนา | แตกล่าทัพไล่กระจายไป |
| จึ่งสั่งเสนาแข็งขัน | ไปจับตัวสุปิหลันให้จงได้ |
| พวกม้าแซงเข้ากั้นสกัดไว้ | อย่าให้ทันถึงพารา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เหล่าทหารรับสั่งใส่เกศา |
| พร้อมกันขับควบอาชา | ดาษดาเข้ารุกบุกบั่น |
| สุปิหลันก็รอต่อต้าน | เหล่าทหารมอดม้วยอาสัญ |
| ที่เหลือตายวิ่งกระจายเข้าไพรวัน | สุปิหลันก็เร่ร่อนไป |
| พลฉะนะตันนั้นสามารถ | เข้าพิฆาตบุกบั่นกระชั้นไล่ |
| จับตัวสุปิหลันเสนาใน | ฉวยชิงกฤชได้ทันที |
| แทงถูกอุระทันใด | มอดม้วยบรรลัยลงกับที่ |
| ตัดเอาศีรษะไพรี | มาถวายภูมีฉับพลัน ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวตะรังอูแข็งขัน |
| ชื่นชมพระทัยทรงธรรม์ | ให้โห่สนั่นเอาชัย |
| จึ่งเลิกจัตุรงค์โยธา | มายังพลับพลาศรีใส |
| เข้าไปเฝ้าองค์พระทรงไชย | ทูลไปแต่ต้นจนปลาย ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | พระโฉมยงองค์ยุขันเฉิดฉาย |
| ชื่นชมโสมนัสเปรมปราย | ด้วยไพรีแตกแพ้กระจายไป |
| จึ่งมีบัญชาไปพลัน | แก่เจ้ากรุงฉะนะตันเป็นใหญ่ |
| เราตั้งพลขันธ์ให้มั่นไว้ | คอยรับทัพใหญ่จะยกมา ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | ฝ่ายพวกทหารอาสา |
| ที่เหลือตายแตกพ่ายกระจายมา | เข้าในพาราทันใด |
| ครั้นถึงถวายบังคมคัล | อัดอั้นไม่ทูลความได้ |
| ตระหนักอกสั่นพรั่นใจ | หน้าซีดเผือดไปไม่สมประดี ฯ |
ฯ ร่าย ๔ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | จึ่งองค์ท่านท้าวปะรังศรี |
| แลเห็นทหารมาวันชุลี | หน้าซีดคือผีไปทุกคน |
| ท้าวคิดสะดุ้งด้วยสงคราม | พระจึ่งตรัสถามด้วยเหตุผล |
| สุปิหลันยกออกไปประจญ | ฤทธิรณประจามิตรนั้นฉันใด ฯ |
ฯ ๔ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เหล่าทหารกราบสนองไข |
| อันไพรีที่ยกมาชิงชัย | มีอิทธิฤทธิ์ไกรเป็นพ้นนัก |
| อันทัพหน้าที่ยกมาต่อสู้ | คือท้าวตะรังอูทรงศักดิ์ |
| พวกทหารฤทธิรณเป็นพ้นนัก | ฮึกฮักห้าวหาญชาญชัย |
| ทัพเราแตกพ่ายกระจายกัน | จับเอาสุปิหลันนั้นไปได้ |
| ฆ่าเสียมอดม้วยบรรลัย | ภูวไนยจงทราบบาทา ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | ท่านท้าวปะรังศรีนาถา |
| ได้ฟังอำมาตย์ทูลมา | นัยนาดั่งแสงเพลิงกาฬ |
| พิโรธโกรธกริ้วกระทืบบาท | ผาดสุรเสียงก้องฉาดฉาน |
| ดูดูยุขันกุมาร | ข่มเหงหักหาญเป็นพ้นไป |
| เมตตาว่าเล็กกระจิริด | จะผิดใจกันกับผู้ใหญ่ |
| ไม่คิดเกรงพักตร์ก็แล้วไป | เท่าไรจะครั่นฝีมือกู |
| จงเร่งเตรียมพลสกลไกร | กูจะยกออกไปต่อสู้ |
| ไม่กลัวกำลังตะรังอู | ทั้งยุขันมันรู้สิ่งใด |
| แต่ซึ่งสงครามในครั้งนี้ | จะไว้ใจไพรียังไม่ได้ |
| จัดเอาที่เคยชิงชัย | ไปให้สิ้นเชิงในครั้งนี้ |
| ทั้งอาชาไนยไอยรา | อีกราชรัถาอันเรืองศรี |
| จงกะเกณฑ์กันทันที | รีบรัดบัดนี้ฉับไว ฯ |
ฯ ๑๒ คำ ฯ
| ๏ บัดนั้น | เสนารับสั่งบังคมไหว้ |
| คลานออกมาจากท้องพระโรงไชย | ไปจัดรี้พลโยธา |
| ตรวจเตรียมจัตุรงค์ทวยหาญ | เลือกล้วนชำนาญอาสา |
| เข้มแข็งแรงฤทธิ์มหึมา | แกล้วกล้าณรงค์สงคราม |
| ล้วนถือเสน่าเกาทัณฑ์ | ปืนสั้นกัลเม็ดไม่เข็ดขาม |
| พลหอกถือหอกกลอกวาม | ติดตามไพรีไม่ย่อท้อ |
| พลกฤชถือกฤชติดพัน | ไล่กระชั้นประจญไม่ย่นย่อ |
| โตมรดาบดั้งไม่รั้งรอ | เคยต่อไพรีมีชัย |
| เสร็จสรรพก็กลับเข้ามา | วันทาทูลแจ้งแถลงไข |
| อันซึ่งรี้พลสกลไกร | เตรียมไว้พร้อมแล้วพระภูมี ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | จึ่งองค์ท่านท้าวปะรังศรี |
| พระเสด็จย่างเยื้องจรลี | เข้ามายังที่ปราสาทไชย |
| จึ่งมีพระราชวาที | แก่สร้อยสุณีศรีใส |
| พรุ่งนี้พี่จะยกพลไกร | ออกไปต้านต่อฤทธา |
| กับด้วยยุขันชาญชัย | อาจองทะนงใจเป็นนักหนา |
| จะผลาญเสียให้ม้วยมรณา | กัลยาค่อยอยู่จงดี ฯ |
ฯ ๖ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | นางสร้อยสุณีมเหสี |
| ฟังพระภัสดาพาที | เทวีจึ่งทูลสนองไป |
| ซึ่งจะยกจัตุรงค์พยุหบาตร | ไปพิฆาตไพรีให้ตักษัย |
| เขาก็ย่อมเรืองอิทธิฤทธิ์ไกร | จึ่งมาชิงชัยถึงบุรี |
| พระอย่าประมาทอาจใจ | แม้นมีชัยก็จะเป็นศักดิ์ศรี |
| มาตรแม้นพ่ายแพ้แก่ไพรี | ก็เป็นที่อัปยศในสงคราม |
| พระองค์ทรงศักดาวราเดช | ทุกประเทศย่อมคิดเกรงขาม |
| แม้นดีเป็นที่ลือนาม | อย่าวู่วามควรคิดให้ชอบที ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ
| ๏ เมื่อนั้น | จึ่งองค์ท่านท้าวปะรังศรี |
| สำรวลสรวลสันต์พาที | แก้วพี่อย่าประหวั่นพรั่นใจ |
| เรามีดวงจินดามหาวิเศษ | ถึงเทเวศร์ก็ไม่ทานฤทธิ์ได้ |
| อันจะมีฤทธีสักเพียงไร | จะบรรลัยไม่ทันพริบตา |
| อันองค์ยุขันชาญชัย | ที่ไหนจะพ้นหัตถา |
| ตรัสแล้วยุรยาตรคลาดคลา | เข้าที่ไสยาในราตรี ฯ |
