อั้งยี่

[๑] คว่ำบาตร เป็นศัพท์อารามิก หมายความว่าตัดความเกี่ยวข้อง ไม่คบค้า มาจากวิธีที่ภิกษุคว่ำบาตร ไม่ยอมรับบิณฑบาตหรือสิ่งของที่ศิษย์หรือผู้นับถือให้ เพราะเหตุผู้นั้นประพฤติผิดควรได้รับการลงโทษถึงเพียงนั้น

[๒] บอยค็อตต์ เป็นการคว่ำบาตรทางสมาคมหรือพาณิชย์ เช่น จีนบอยค็อตต์สินค้าญี่ปุ่น ไม่ยอมซื้อหรือขายสินค้าญี่ปุ่น ศัพท์นี้บัญญัติขึ้นจากชื่อของกัปตันบอยค็อตต์ ผู้ถูกชาวบ้านคว่ำบาตรไม่คบค้าด้วยเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๓ วิธีบอยค็อตต์ของจีน มีเจ้าหน้าที่ออกชี้แจงห้ามปราม และลงท้ายก็ใช้อำนาจลงโทษเอาตามชอบใจ ในบรรดาผู้ประพฤติผิด การปิดร้านของจีนในกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ ๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ก็เป็นการบอยค็อตต์ คือไม่ยอมค้าขายกับใครๆ หมด พวกชาวร้านที่ไม่อยากปิดเพราะขาดทุน ก็จำใจต้องปิดเพราะกลัวอำนาจมืด และเมื่อพากันเปิดร้านตามประกาศของรัฐบาล ก็เพราะเชื่อว่ารัฐบาลสามารถคุ้มครองให้ตนปลอดภัยได้

[๓] ......ผิดใจ เมื่อจีนเข้าคร่าเขตต์ชาวต่างประเทศในเมืองหันเค้าคราวที่แล้วมานี้ (พ.ศ. ๒๔๖๙) นานาชาติได้แสดงความอดเอาเบาสู้ ทหารอังกฤษได้ทนนิ่งดับโทสะในเวลาที่ถูกกรรมกรจีนยั่ว เป็นอาการซึ่งแต่ก่อนนี้จะมีไม่ได้ อนึ่ง นายพล ส.ด. บัตเลอร์ ผู้ควบคุมกองทหารอเมริกันไปในการจลาจลคราวเดียวกันนั้นกล่าวว่า เขาได้รักษาชีวิตและทรัพย์สมบัติของชาวอเมริกันรอดได้ด้วยไม่ต้องทำอะไรเลย เขาทราบดีว่าความประสงค์ของอเมริกาในเรื่องเมืองจีนคือจะไม่เข้าไปยุ่งด้วย เขาก็ได้ทำหน้าที่ของเขาสำเร็จด้วยการไม่เข้าไปยุ่งนั้น เมื่อจีนต้องการอำนาจขึ้นภาษีโดยด่วนปลาย พ.ศ. ๒๔๗๑ ทุกชาติก็พากันยอม ยังการทำสัญญาใหม่เลิกสัญญาเก่าที่ไม่เสมอภาค เลิกอำนาจศาลกงสุล เลิกใช้กฎหมายต่างประเทศในดินแดนจีน Extraterritorial rights จีนก็จะเอาให้ได้ดังใจ เสียงของรัฐบาลต่างประเทศอ่อนลงทุกที ผิดกว่าแต่ก่อนมาก เพราะเหตุที่มาแลเห็นกันว่า ความรู้สึกของประชาชนในเรื่องถือสิทธิของชาติ เมื่อได้ปรากฏแก่ชาติใดแล้ว ย่อมเป็นกำลังใหญ่แห่งชาตินั้น แม้มหาประเทศก็ไม่ประสงค์จะกีดขวางหรือทำตามชอบใจ ดังเมื่อครั้งประชาชนยังคุมกันไม่ติด หรือยังหลับสนิทอยู่

[๔] ปรัมปรา เล่าสืบๆ กันมา

[๕] ......ซั่ม ความรู้สึกของชาวเมืองในเรื่องถือสิทธิแห่งชาติของตนตามนิยมแห่งสมัยปัจจุบัน เช่น อำนาจกฎหมาย อำนาจศาล และอำนาจเก็บภาษีอากร เป็นต้น

[๖] รุกเงียบเงียบ Peaceful Penetration ดูเรื่องรุกเงียบเงียบ

[๗] ......เรื่องจริง เมื่อโรงเรียนฝึกหัดครูกสิกรรมแรกตั้งขึ้นในที่ของจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ลงปลายต้องอาศัยจีนที่เช่าที่ของมหาวิทยาลัยทำสวนผัก เป็นผู้ซื้อเมล็ดพันธุ์ผักกาดสำหรับเพาะปลูกให้โรงเรียน และเป็นผู้ขายผักของโรงเรียนด้วย

[๘] ......แก่นสาร พระราชบัญญัติโรงจำนำบังคับให้ต้องทำบัญชีเป็นภาษาไทย โรงจำนำจึงต้องใช้เสมียนไทย

[๙] ......ยากใจ คนทำสวนเราใช้จีนมาก เพราะทำงานเปลืองกว่าไทย เด็กในบ้านเราก็ชอบใช้เด็กจีน เพราะค่าจ้างเดือนละ ๓-๘ บาท ใช้ได้สารพัตร เด็กพวกนี้อยู่กับไทยได้เรียนภาษาไทย รู้ความต้องการของคนไทย พอโตหน่อยก็ไปทำงานอื่น เราไม่เลือกชาติเลยในการใช้ลูกจ้าง แต่เด็กนักเรียนช่างไม้ของเราออกจากโรงเรียนแล้วหางานทำไม่ได้ เพราะลูกจ้างตามโรงช่างไม้ต่างๆ เขาใช้เด็กจีนใหม่ทั้งนั้น นัยว่าถูกกว่าได้งานมากกว่า ซึ่งเป็นความจริงเสียด้วย และเก้าเก๋จีนก็บังคับได้ง่ายกว่าเด็กไทย โรงเรียนอุตสาหกรรมในกรุงเทพฯ จึงจะขึ้นยากหน่อย

[๑๐] ......ไม่ว่า ถ้าสังเกตจะเห็นว่าชาวบ้านต้องการเลือกขนมเท่านั้น ไม่ต้องการเลือกว่าใครเป็นผู้ขาย เราชินเสียแล้วในการซื้อของต่างประเทศ จึงเลยไม่เลือกว่าใครจะขายของของเราด้วย แท้จริงเราเข้าร้านต่างประเทศสนิทกว่าเข้าร้านไทยด้วยซ้ำ

[๑๑] ......ดี กรรมกรจีนดูถูกกรรมกรไทย และก็มีเหตุสมควรจะดูถูกด้วย จีนขายของยิ้มแย้มผูกไมตรีกับผู้ซื้อตามหน้าที่ของผู้ขาย แต่ก็จะอดกระหยิ่มในใจได้หรือว่า ‘นี่หมูอ้วนๆ ของอั๊วทั้งนั้น’

[๑๒] สมัย คือสมัยหัวต่อ หรือใหม่ต่อเก่า ที่เรากำลังกลับตัวไม่ทัน สยามเปลี่ยนไปเพราะโลกเข้าท่วม ทำให้คนไทยล้าหลังสมัยทันที ดูบทว่าด้วย ‘โอสถ ๔ ขนาน’

[๑๓] ......ล้าน ไทยกับจีนเป็นมองโกเลียนด้วยกัน เก่าแก่มาด้วยกัน เวลานี้จีนมีสำมะโนครัว ๔๐๐ ล้าน มีประเทศจีนโตเทียมเท่าทวีปตั้งเป็นปึกแผ่น ไทยมีปึกแผ่นแต่สยามเท่านั้น ซึ่งมีสำมะโนครัวเพียง ๑๑ ล้านครึ่ง ไทยนอกนั้นกระจัดกระจายอยู่ในเมืองจีน ในแอสแซม และพม่าเหนือ ถ้าจะรวมกันก็ไม่ถึงครึ่งของจำนวนจีน

[๑๔] ภัยขาว หมายถึง ภัยเกิดแต่การแผ่อาณาเขตต์ของชนชาติยุโรป

[๑๕] ......กิน กล่าวกันว่าถ้าเรายุ่งเหมือนจีน สยามคงตกเป็นของคนอื่นอย่างเพื่อนบ้านของเราทั้งหลายนานแล้ว แต่จีนจะยุ่งเท่าไรก็ไม่เป็นไร เพราะปากใครจะโตพอที่จะกล้าฮุบเอาประเทศจีนทั้งประเทศได้

[๑๖] ......ศรี ตรงกับคำสั่งสอนของเสือป่าที่ให้ถือ ‘ประโยชน์คณะ’ เป็นใหญ่กว่าประโยชน์ตน

[๑๗] ปัจจุบัน British Empire ซึ่งพระเจ้ากรุงบริเตนดำรงตำแหน่งพระเจ้าจักรพรรดิ

[๑๘] ......ขาด ประเทศอังกฤษปกครองด้วยปาลิอเมนต์ ซึ่งราษฎรเลือกผู้แทนเข้ามาเป็นชุมนุมสภาราษฎร์ ส่วนสภาขุนนางเป็นแต่กำกับคณะการเมือง คณะใดชนะ พระเจ้าแผ่นดินก็ทรงตั้งหัวหน้าของคณะนั้นในสภาราษฎร์เป็นอัครมหาเสนาบดี คุมชุดเสนาบดีของตัวขึ้นเพื่อขอพระราชทานให้พระเจ้าแผ่นดินทรงตั้ง แล้วเปลี่ยนชุดกันไปตามคราว กฎหมายทุกอย่างพระเจ้าแผ่นดินทรงเซ็นแต่ที่ทั้งสองสภาได้ร่างขึ้นเห็นชอบด้วยกันแล้วทั้งนั้น

[๑๙] ......หลาย เพ็ชรเป็นของมีราคายังอาจมีฝ้าทำให้ราคาตกไปบ้าง

[๒๐] เอสปรีต์ เดอะ คอร์ป ศัพท์ภาษาฝรั่งเศส หมายอย่างคำสั่งสอนของเสือป่าที่ให้นึกถึงการคณะเป็นใหญ่กว่าการส่วนตัว ทำนองที่อังกฤษใช้ศัพท์กีฬาว่า Team work คือต่างทำหน้าที่ของตนเพื่อเอาชัยทั้งสำรับ เช่นผู้เล่นในสนามฟุตบอล ไม่ใช่ต่างคนต่างเบ่งรัศมีของตนซึ่งทั้งสำรับของตนไม่อาจชนะ

[๒๑] ......ระเหระหน ไทยถูกรุกเงียบๆ ทิ้งถิ่นร่อนเร่อยู่เสมอ จึ่งไม่ตั้งหลังฐานบ้านเมืองเป็นปึกแผ่นได้เช่นจีน ดูบทรุกเงียบเงียบ

[๒๒] ......ทวี ไทยก็มีลูกดกไม่แพ้จีน แต่เด็กตายเสียมาก เข้าใจว่าวิธีคลอดบุตรของจีนยากจนที่ให้ผู้เจ็บครรภ์อยู่คนเดียวจนคลอดดีกว่าวิธีให้หมอตำแยข่มและเข้ามายุ่งอย่างของเรา วีธีจัดสกุลของจีนก็น่าจะช่วยมาก จีนมีคำใช้หน้าชื่อบอกชั้นญาติ เช่น คอ-ซิมบี๊ ดังนั้น ชั้นญาติที่ไม่ควรแต่งงานกันให้ผิดทางวิทยาศาสตร์ คำนั้นก็ช่วยเตือนให้รู้ไว้

[๒๓] ......ส่วนตัว เราใช้คุณธรรมทางส่วนตัวมาก ความช่วยเหลือกันสนิทข้างข้ากับเจ้าบ่าวกับนาย การปกครองก็เลื่อมใสทางพ่อบ้าน พ่อเมือง Patriarchal แม้การทำบุญก็หมายเพื่อตนได้บุญเอง สิทธิต่างๆ ที่เราเข้าคุ้มครองยังเป็นสิทธิส่วนตัวแทบทั้งหมด โมเดอร์นแนชะแนลิซั่ม ของเรายังไม่เกิดแพร่หลาย

[๒๔] ......มูล ทั้งเสือป่าและลูกเสือเกิดในต้นรัชกาลที่ ๖

[๒๕] ......สักที วาทะที่พูดติดปากกันมาแต่เดิมว่า ‘ตีหัวหมาปาหัวเจ๊ก’ ก็ควรเลิกเสียทีจะดีกว่า