- ๑. ราชสดุดี
- ๒. สภาพพ้อ
- ๓. พหูสูต
- ๔. ภาพทะเลเวลาเดือนหงาย
- ๕. ล้อมรั้ว-เรี่ยไรสร้างเรือรบพระร่วง
- ๖. เรือรบพระร่วง
- ๗. นายพลเอกพิเศษแห่งกองทัพอังกฤษ
- ๘. ราชสดุดี-ดอนเจดีย์
- ๙. สงครามโลก ศตวรรษที่ ๒๕
- ๑๐. จอมพลฟช
- ๑๑. ดุษฎี"เอ็มเด็น"
- ๑๒. การบินเยี่ยมอินเดีย
- ๑๓. ศานติคณะของเค็ลลอก
- ๑๔. ระยะต่างๆ
- ๑๕. วิถีของผู้นำกับผู้ตาม
- ๑๖. ผู้เล็งผลเลิศ กับ ผู้เพ่งผลสำเร็จ
- ๑๗. มาตราวัดราคาคน
- ๑๘. ความมีจนของประเทศ
- ๑๙. หนีเสือปะจระเข้
- ๒๐. อั้งยี่
- ๒๑. นิทานที่ข้าพเจ้าชอบ
- ๒๒. ทหารเอกสยามสู้เศรษฐสงคราม
- ๒๓. พันธุ์เจริญ
- ๒๔. ต่อรอง
- ๒๕. รุกเงียบเงียบ
- ๒๖. ลาแล้วพันธุ์เจริญ
- ๒๗. อเมริกา กับ อเมริกัน
- ๒๘. อารยธรรม
- ๒๙. ฐานะของไทย
- ๓๐. ขุมทรัพย์ ๔
- ๓๑. ประชาสามัญของเรา
- ๓๒. ทำไมโจรผู้ร้ายจึงชุกชุม
- ๓๓. ศาสนาวันนี้
- ๓๔. เกร็ดเรื่องภาษี
- ๓๕. คณะเพาะปลูก
ดุษฎี"เอ็มเด็น"
ดุษฎี[๑] “เอ็มเด็น”[๒]
(กาพย์ฉบัง)
แถลงแยบยุทธพ่าหน์นาวี | เอ็มเด็นดุษฎี |
แสดงประโดยแดนคุณ | |
ด้วยเดชเมตตาการุญ | เรืองฤทธิ์เลอปุญ |
ริปูก็ย่อมยอมชม | |
ฤๅตูผู้อุเบกขารมณ์[๓] | จักไม่นิยม |
ระยอบในเยี่ยงยงธรรม | |
เจ้าผู้เพ็ญยศกำยำ | ไว้ชื่อฦๅลำ |
ศูนย์ชีพไป่สิ้นสรรเสริญ | |
ถ้วนถ่องคลองธรรมดำเนิร | ฤๅมีละเมิน |
ละเมิดต่อกฎนานา- | |
ประเทศ[๔]ทั่วผู้รู้พา | กันเปรมปรีดิ์ปรา- |
โมทย์ดุจดั่งคอยเอ็นดู | |
จู่โจมโหมหักริปู | ไป่เกรงมฤตยู[๕] |
ในที่มิพึงยำเยง | |
ฉลาดด้อมปลอมกายหลายเพลง | ปล่องหนึ่งทำเอง[๖] |
ก็เล็ดก็ลอดเร็วผลู | |
ครั้งเข้าปีนังฟังดู | โรมรันพันตู |
ต้อง ‘ให้’ ว่าหาญชาญชัย | |
มัทรราษฎร์[๗]ก็ได้เคยไป | เยี่ยมพอตกใจ |
แล้วล่าให้ตาแลตะลึง | |
แก่งเกาะเลาะลัดตัดตะบึง | จะจับเจ้าจึ่ง |
จักยากกว่ายากเย็นเข็ญ | |
ถึงถูกสกัดก้าวเช้าเย็น | แต่เดี๋ยวเอ็มเด็น |
ก็ด้อมเข้าจับเภตรา | |
สองสิบเศษลำคณนา | สองยุทธนาวา[๘] |
วาณิชย์วินาศหวาดเสียว | |
จมจอดรอดบ้างอย่างเดียว | แต่ที่ให้เทียว |
บรรทุกซึ่งคนคืนเมือง | |
มัธยัสถ์ชีวิตปลิดเปลือง | ประทังประเทือง |
ทำลายวัตถุจำทำ | |
มีเรื่องเลื่องชื่อฦๅคำ | นายเรือหนึ่งลำ |
ชายานั้นมาในเรือ | |
ตัวรอดเรือรอดเพราะเขือ[๙] | คุ้มชีพรีบเมือ[๑๐] |
มลภยเยือนเย็น[๑๑] | |
มึลเลอร์นายเรือเอ็มเด็น | สุภาพเพ็ญเห็น |
ประจักษ์ตระหนักปานไฉน | |
แกล้วกล้าพาชื่อฦๅไกล | เสน[๑๒]สมุทรสมรรถชัย |
ชลยุทธแทบสุดสาคร | |
อ้างว้างในกลางชโลธร | ไตรมาสจวบมรณ์ |
แห่งมึลเลอร์เนตรนาวี[๑๓] | |
วิทยุโทรเลขสถานี | เกาะโกโกส์[๑๔]มี |
มุ่งหมายทำลายขวายขวน | |
เล่นไฟไฟลามตามลน | ข้าศึกซ้อนกล |
ก็ส่งข่าวศึกก่อนเสีย | |
ซิดนีย์เรือออสเตรเลีย | รู้ข่าวมาเยีย[๑๕] |
เอ็มเด็นฤๅย่อท้อหนี | |
เสร็จทำลายกิจพิธี | รี่แล่นจรลี |
ออกสู่สมุทรยุทธภูมิ | |
ผ่านทางรีบวางปืนตูม | สองบง[๑๖]สองบูม[๑๗] |
สองบ่ายสินาด[๑๘]ผาดเผง | |
ทะเลบ้าฟ้าคระหึมครึ้มเครง | วังวนอลเวง |
ระลอกก็ฉุกคุกคาม | |
พายุโหมโครมส่งสงคราม | สองแคลงแสงวาม |
วะวาบแล้วพ่นพองควัน | |
สองหาญสองโหมโรมรัน | สองประชิดติดพัน |
สองเพ่งพิฆาตมาตรหมาย | |
เอ็มเด็นด้อยขนาดชาติชาย | ถึงตายยอมตาย |
ไว้ชื่อให้โลกฦๅชา | |
ซิดนีย์สินาดมาตรา | แรงเขี้ยวแรงงา |
ก็ค้ำก็คานเอ็มเด็น | |
ตีห่างลองทางปืนเห็น | เหมาะยุติเป็น |
ระยะก็ยุทธสุดทาง | |
เอ็มเด็นยิงสั้นพลันระคาง | เป้ง! เป้ง! อับปาง |
จึ่งป่นด้วยฤทธิ์ซิดนีย์ | |
หัวเสยเกยเกาะเหมาะมี | คลื่นยอพอดี |
ก็กองเป็นกากซากศูนย์ | |
สู้จนเย็บตาอากูล | สมศักดิ์ศารทูล[๑๙] |
มิให้ประโยชน์ศัตรู | |
มึลเลอร์โรมรันพันตู | เดนมรณ์มฤตยู |
ยังยั่นมิพลันกล้ำกลาย | |
แพ้แล้วรู้ยอมออมอาย | สมศักดิ์สมชาย |
สมชาตินักเลงเลอ[๒๐]ธรรม | |
มอบชีพเช่นชะเลยเสวยกรรม | มอบกายหมายทำ |
หน้าที่ผู้ชายใจทหาร | |
ไว้ชื่อฦๅจบจักรวาฬ | กอบการโดยการ[๒๑] |
มิย่นมิย่อท้อถอย | |
ขานข้อคุณเชิดเลิศลอย | แยบคายหมายคอย |
จะชักจะชวนชาวเรา | |
ชาติชายไว้ชื่อถือเอา | เยี่ยงอ้างทางเทา[๒๒] |
จึ่งสมเป็นไทยใจทหาร | |
ขาดเรือเกื้อกิจอุปการ | พวกเราเอาภาร- |
ธุระเรี่ยไรแหล่หลาย[๒๓] | |
ฝากใฝ่ใจจริงหญิงชาย | หลายหลากมากมาย |
มิน่าจะเนิ่นนานวัน | |
นาวีศรีสมุทรยุทธภัณฑ์ | พอโหมโรมรัน |
เรามีฤๅไม่ใคร่ถาม | |
จึ่งควรถ้วนหน้าพยายาม | ออกมากน้อยตาม |
แต่อาจจะออกโดยทุน | |
เถลิงเกียรติ ‘พระร่วง’ลือบุญ | ร่วงเรือ[๒๔]เลอคุณ |
คำแหงสยามยามรณ | |
เรืองอิทธิ์ฤทธีศรีชล | เลิศเรือเลิศคน |
จึ่งควรแก่เลิศแหล่งสยาม | |
ดั่งฤๅควรเราเบาความ | เชิญรีบลงนาม |
เข้าส่วนเรี่ยไรเร็ว เทอญ |
๒ เมษ. ๕๗
[๑] ดุษฎี ความยินดีด้วย ความชื่นชม
[๒] เอ็มเด็น คือเรือรบชนิดลาดตระเวนเบาของเยอรมันที่เที่ยวทำลายเรือข้าศึกในคราวมหาสงคราม ตลอดมาจนทางตะวันออก ขึ้นชื่อเสียงมาก
[๓] อุเบกขารมณ์ มีใจเป็นกลาง เวลานั้นสยามยังประกาศรักษาความเป็นกลางอยู่
[๔] กฎนานาประเทศ กฎหมายหรือธรรมระหว่างประเทศ
[๕] มฤตยู ความตาย
[๖] ......เอง ทำปล่องปลอมขึ้นอีกปล่องหนึ่ง เพื่อเป็นมายาสำหรับลวงตา มิให้รู้ว่าเป็นเรือเอ็มเด็น วิธีมายาเช่นนี้ต่อมาเป็นยุทธวิธีสำคัญที่ใช้มากทั้งสองฝ่ายตลอดเวลามหาสงคราม เรียกว่า ‘แคมูฟลาช’ ตามศัพท์ฝรั่งเศส
[๗] มัทรราษฎร์ เมืองท่าของอินเดียทางอ่าวเบงกอล มะดราสก็เรียก
[๘] ยุทธนาวา เรือรบ
[๙] เขือ เขา
[๑๐] เมือ หรือเมื้อ ไป
[๑๑] ......เย็น พ้นจากต้องตายในทะเล เพราะเรือถูกยิงอับปาง ได้กลับไปถึงบ้านเรือน เพราะเอ็มเด็นพาส่งขึ้นฝั่ง
[๑๒] เสน เสนา ทหาร
[๑๓] มึลเลอร์เนตรนาวี เนตรนาวี คือ เรือนำ หรือนำร่อง แต่ในที่นี้หมายความว่าเรือรบที่รักดังแก้วตาของนายมึลเลอร์
[๑๔] เกาะโกโกส์ เกาะเล็กๆ ในอ่าวเบงกอล
[๑๕] เยีย นำ ทำเอา
[๑๖] บง ดู
[๑๗] บูม ศัพท์อังกฤษใช้เป็นเสียงปืนใหญ่
[๑๘] สินาด ปืนใหญ่
[๑๙] ศารทูล เสือ ในที่นี้ใช้ในความว่า ‘เสือป่า’ ตามนามแห่งธงมหาศารทูล
[๒๐] เลอ งาม
[๒๑] กอบการโดยการ ทำตามสมควรแก่รูปการ
[๒๒] เทา เต้า ไป
[๒๓] ......หลาย เวลานั้นเรากำลังเรี่ยไรเงินซื้อเรือรบพระร่วง
[๒๔] ร่วงเรือ คือเรือ ‘พระร่วง’ เป็นเรือพิฆาตที่เรามีอยู่ในกองทัพเรือของเราเดี๋ยวนี้