- ๑. ราชสดุดี
- ๒. สภาพพ้อ
- ๓. พหูสูต
- ๔. ภาพทะเลเวลาเดือนหงาย
- ๕. ล้อมรั้ว-เรี่ยไรสร้างเรือรบพระร่วง
- ๖. เรือรบพระร่วง
- ๗. นายพลเอกพิเศษแห่งกองทัพอังกฤษ
- ๘. ราชสดุดี-ดอนเจดีย์
- ๙. สงครามโลก ศตวรรษที่ ๒๕
- ๑๐. จอมพลฟช
- ๑๑. ดุษฎี"เอ็มเด็น"
- ๑๒. การบินเยี่ยมอินเดีย
- ๑๓. ศานติคณะของเค็ลลอก
- ๑๔. ระยะต่างๆ
- ๑๕. วิถีของผู้นำกับผู้ตาม
- ๑๖. ผู้เล็งผลเลิศ กับ ผู้เพ่งผลสำเร็จ
- ๑๗. มาตราวัดราคาคน
- ๑๘. ความมีจนของประเทศ
- ๑๙. หนีเสือปะจระเข้
- ๒๐. อั้งยี่
- ๒๑. นิทานที่ข้าพเจ้าชอบ
- ๒๒. ทหารเอกสยามสู้เศรษฐสงคราม
- ๒๓. พันธุ์เจริญ
- ๒๔. ต่อรอง
- ๒๕. รุกเงียบเงียบ
- ๒๖. ลาแล้วพันธุ์เจริญ
- ๒๗. อเมริกา กับ อเมริกัน
- ๒๘. อารยธรรม
- ๒๙. ฐานะของไทย
- ๓๐. ขุมทรัพย์ ๔
- ๓๑. ประชาสามัญของเรา
- ๓๒. ทำไมโจรผู้ร้ายจึงชุกชุม
- ๓๓. ศาสนาวันนี้
- ๓๔. เกร็ดเรื่องภาษี
- ๓๕. คณะเพาะปลูก
พหูสูต
พหูสูต[๑]
(อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑)
เอนเอกเขนกเหนือ | ติณ[๒]นุ่มสนามงาม |
ร่มรุกขมูล[๓]ยาม | มนหย่อนนิยมเย็น |
แจ้ว ๆ สุโนก[๔]จ้อ | พิศอ้อ ! ก็แลเห็น |
นกรู้และเลือกเป็น | ปิย[๕]ร่วมฤดีเรา |
ไม้หย่อมตะล่อมชล | กล[๖]แสร้งชะโงกเงา |
เรียมซ่านเสน่ห์เสา | วสภาพ[๗]ผะสมสิง |
น้ำใสสะอ้านเปี่ยม | มนเรียมก็เปี่ยมชิง[๘] |
น้ำใจและน้ำจริง | กลเปี่ยมจะปานกัน |
แน่ะ ? นกและแน่ะ ! ไม้ | ชลให้ประโยชน์ครัน |
สุมทุมชะอุ่มอรร- | ณวเลี้ยงชะลอวัย[๙] |
ใสเปี่ยมตลอดปี | ก็เพราะมีทำเลไหล |
รับถ่ายระบายไป | บ่มิเหือดระเหยหน |
น้ำตันก็น้ำตาย | บ่ระบายบ่เที่ยงทน |
ลับหลังพิรุณปรน | สุริย์ร่ำกระหน่ำหนอง[๑๐] |
แผดเผาผะผ่าวกรุ่น | ระอุอุ่นละอองกรอง[๑๑] |
เหือดแห้งระแหงมอง | บ่มิชื่นมิชวนชม |
นกเอ๋ยเฉลยจบ | ฤประสพทิพารมณ์ |
งันเงียบจะเงี่ยงม | ฤจะจ้องวิจารณ์ตู ?[๑๒] |
ความขำกำเนิดใน | มนใสสำเหนียกดู |
แจ่มแจ้งแสดงภู- | มิสภาพ[๑๓]พิสิฏฐ์[๑๔]ผล |
เราท่านสำคัญการ | บริหารกำลังตน |
อย่าเยี่ยงสระน้ำฝน | อุตุ[๑๕]แล้งจะแห้งหาย |
จงเยี่ยงสระน้ำไหล | ชลเลี้ยงบรู้วาย |
ร่มรุกขชาติราย | ทวิบท[๑๖]บำเรอพลาง |
ความรู้ประดุจวา- | ริ[๑๗] จะมาณทิศทาง |
ไป่ควรจะกั้นกาง | กลก่อทำนบกัน |
การอ่านวิจารณ์ตรับ | สิริศัพท[๑๘]สิ่งสรรพ์ |
ตรวจค้นบ่พ้นบรร- | ลุวิเศษเสมือนหมาย |
โลกนี้มิใช่จน | นิติ[๑๙]ค้นสะดวกดาย |
บรรพ์[๒๐]ปรัตยุบันผาย | นยน้อมประนอมเพรง[๒๑] |
อย่าหลงทะนงเชา- | วนเฝ้าจะคิดเอง |
เดาเพลินดำเนิรเพลง | สระซึ่งคำนึงฝน[๒๒] |
คิดเดียวจะเทียวขัน | ดำริพันและหมื่นคน |
ใดมีบ่หมายยล | บมิใช่วิสัยเธียร[๒๓] |
ตรองเติมและเสริมต่อ | วุฒิพอก็พึงเพียร[๒๔] |
อาศัยสำรวจเรียน | พหุศรุตจะสมหมาย |
อุปมาชลาลัย | อุปไมยมิกลับกลาย[๒๕] |
อาตม์เอกเขนกสบาย | บริกรรม ณ ความฝัน[๒๖] |
เพื่อนนกก็ผกหนี | จรลี้ละแวกวัน[๒๗] |
เรียมหลีกพนารัญ | สุริย์แมกสุเมรุบัง[๒๘] |
๒๓ กรกฎ. ๕๗
[๑] พหูสูต ผู้มีความรู้แตกฉานเพราะการได้ฟังมาก สมัยนี้เป็นสมัยหนังสือแพร่หลาย การฟังจึงต้องเปลี่ยนเป็นการอ่าน ตรงกับคำ Well read ผู้มีความรู้แตกฉานด้วยการได้อ่านมาก
[๒] ติณ หญ้า
[๓] รุกขมูล โคนไม้
[๔] สุโนก นก
[๕] ปิย ที่รัก
[๖] กล ราวกับ
[๗] เสาวสภาพ ธรรมชาติอันน่ารัก
[๘] มน...ชิง ใจอิ่มเอิบแข่งกับน้ำที่เต็มเปี่ยม
[๙] ......วัย ห้วงน้ำ (แม้มหาสมุทรโดยส่งฝน) ย่อมเลี้ยงพุ่มไม้ให้เขียวสดอยู่ได้
[๑๐] ......หนอง พอฝนทิ้ง แสงแดดก็แผดเผาจนน้ำในหนองแห้ง
[๑๑] ......ละอองกรอง เผาให้เป็นไอน้ำลอยไป
[๑๒] ......ตู ? นกหยุดพูด เพราะเกิดอารมณ์ทิพย์ หรือเพื่อจ้องดูเราดอก ?
[๑๓] ภูมิสภาพ ธรรมชาติคือแผ่นดิน
[๑๔] พิสิฏฐ์ ดี, วิเศษ
[๑๕] อุตุ ฤดู
[๑๖] ทวิบท สัตว์สองเท้า, นก
[๑๗] วาริ วารี, น้ำ
[๑๘] ศัพท เสียง, คำ
[๑๙] นิติ แบบอย่าง
[๒๐] บรรพ์ ก่อน, ในที่นี้หมาย อดีต
[๒๑] นย...เพรง ภาว ความเป็นไปอย่างใหม่ย่อมสืบเนื่องมาจากของเก่า
[๒๒] ...ฝน เปรียบการเฝ้าจะคิดเอาเอง ไม่ดูแบบอย่างของใคร ว่าเหมือนสระน้ำฝนซึ่งน้ำอื่นไหลเข้าไม่ถึง นับวันแต่จะแห้งเหือดไปในฤดูแล้ง
[๒๓] เธียร นักปราชญ์ ผู้รู้
[๒๔] ......เพียร ควรใช้ความรู้ที่เขามีอยู่แล้ว เอามาคิดต่อเติมให้ยิ่งขึ้นหรือให้เหมาะ แทนที่จะคิดเอาเองหรือตรัสรู้
[๒๕] ......กลาย ความเปรียบเรื่องสระน้ำตรงกับความจริงเรื่องหลับตาคิดกับลืมตาดูเยี่ยงอย่างที่เขาทำกัน
[๒๖] บริกรรม...ฝัน นั่งนึกเพลิดเพลินอยู่
[๒๗] วัน วน, พน, ป่า
[๒๘] สุริย์...บัง พระอาทิตย์ซ่อนหลังเขาพระสุเมรุ คือ ตะวันตกดิน, พลบ