๒๕๐ ประกาศเรื่องจีนทำอัฐปลอม

ณวันเสาร เดือน ๑๐ แรม ๑๑ ค่ำ ปีฉลู สัปตศก

มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่ง ให้ประกาศแก่ราษฎรในกรุงแลหัวเมืองให้รู้ทั่วกันว่า มีจีนพวกหนึ่งทำเบี้ยอัฐปลอมเอา อัฐหลวงไปกดพิมพ์ดินแล้วเอาดีบุกหลอมเที่ยวปลอมขายถูกๆ มีผู้รับซื้อใช้สอยอยู่บ้างไม่มากนัก จับตัวได้มารายหนึ่งชำระได้ความว่าไปเที่ยวลอยเรือทำบ้าง อาศรัยเช่าโรงผู้มีชื่ออยู่ทำบ้าง เพราะฉนั้นให้ประกาศว่าตั้งแต่นี้ไปราษฎรให้ระวังคนใกล้ๆ อย่าให้มีคนอาศรัยลักทำอัฐปลอมแลทำเงินแดงหล่อ ให้สืบเสาะคนในรังวัดที่ของตนอยู่เสมอ ถ้าจับตัวคนทำอัฐปลอม ฤๅเงินแดงหลอมเปนแผ่นเงินบาทมาส่งได้พร้อมทั้งเครื่องมือฤๅสลักสำคัญ จะพระราชทานรางวัล ๘๐ บาท ๑๐๐ บาท ๑๒๐ บาทตามสมควรแก่การที่เปนมากแลน้อย ถ้าแม้คนในรังวัดไม่เอาใจใส่ระวัง พวกอื่นนอกรังวัดรับสินบลนำจับได้ ถ้าที่อาศรัยของผู้ร้ายเปนที่มีเจ้าของให้เช่า จะปรับให้เจ้าของใช้สินบล ถ้าที่ผู้ร้ายเปนเจ้าของที่ของผู้ร้ายเอง จะให้เฉลี่ยเรี่ยรายคนในรังวัดเสียสินบลตามสมควรแก่ศักดิ์ใหญ่แลน้อย เงินเหรียญแดงแลอัฐปลอมนั้นผิดกับของหลวง ผิวขรุขระไม่เกลี้ยงแลขอบบิดเพล่ไพล่อยู่ อัฐนั้นผิดมากที่เนื้ออ่อนหักโอนไปได้ง่าย ให้เทียบกันดูกับอัฐหลวง ก็จะรู้ได้ไม่สงสัยเลย ถ้าใครมีอัฐปลอมอย่าให้ใช้กันต่อไป ฤๅเมื่อเสียดายจะขืนใช้กันอยู่ ถ้ามีผู้จับได้เปนอัฐอ่อนอัฐปลอม จะให้ผู้เอามาใช้เสียเบี้ยปรับให้ผู้จับ อัฐละสองอัฐสามอัฐ ถ้าอัฐปลอมของใครมีเปนอัฐอ่อน ให้เก็บรวบรวมเปนดีบุกหนักได้เจ็ดตำลึงแล้วขึ้นเอาเงินเฟื้องต่อคลังไปจะให้เจ็ดตำลึงต่อเฟื้อง ฤๅ ๘ อัฐฤๅ ๑๖ โสฬศตามแต่ปราถนา ให้ต้องกันกับคำประกาศเก่า ถ้าผู้มีอัฐมากจะเอามาขึ้นเงินที่คลัง ชาวคลังจะต้องเทียบคัดดู ถ้าเปนอัฐปลอมพับไปง่ายๆ จะคิดให้แต่เจ็ดตำลึงต่อเฟื้อง แต่ถ้าเนื้อเปนอัฐเดิมถึงจะเก่าคร่ำคร่าสึกหรอบ้าง ถ้าไม่ขาดเปนสองท่อนสามท่อนแล้ว ก็จะใช้ให้แปดอัฐต่อเฟื้อง เนื้ออัฐหลวงแขงคนปลอมจะหลอมหล่อไม่ได้ ได้ให้ผู้ร้ายลองหลอมแล้วไม่เปน อนึ่งคนต่างประเทศที่ไทยเรียกว่าฝรั่ง เดี๋ยวนี้เที่ยวตะกุยตะกายพูดวุ่นไป ว่าจะยุผู้ครองแผ่นดินฝ่ายไทย ให้เลิกล้างเบี้ยอัฐดีบุกเสียแล้ว จะทำเบี้ยทองแดงเข้ามาขายให้ถูกๆ ให้ในหลวงจ่ายแก่ราษฎรแพงๆ เปนกำไร ฤๅอย่างหนึ่งว่าจะรับผูกภาษีทำแปทองแดง มาขายแก่ราษฎรถวายเงินภาษีแก่ในหลวง การที่ว่าอย่างนี้โดยฤทธิ์ที่พวกคนต่างประเทศที่เรียกว่าฝรั่ง อยู่ในใต้ความฤๅว่าในหลวงเชื่อคนยุยงง่ายๆ ใจทยานอยากได้เงินก็พูดไปคิดไป การนั้นใครได้ฟังอย่าเชื่อ ในหลวงไม่ยอมให้ทำ ถ้าฝรั่งจะเอาเบี้ยทองแดงมาขาย ถ้าเปนตราของแผ่นดินไทยก็จะไม่ยอมให้ขาย ถ้าเปนตราเมืองอื่นเหมือนแปะจีนแปะญวนแลแปะทองแดงของประเทศอื่น ถ้ามีผู้ซื้อไว้จะมาส่งแทนภาษีอากรก็จะไม่รับ จะมาขอขึ้นเงินไปแต่ในหลวงก็จะไม่รับ จะได้แต่เอามาขายให้ คิดราคาตามน้ำหนักทองแดงทองเหลืองแลสังกะสีที่ไม่มีตรา เมื่อเวลาในหลวงต้องการทองแดงทองเหลืองสังกะสีก็จะซื้อ เมื่อเวลาไม่ต้องการก็จะไม่รับซื้อไม่รับรองเปนเจ้าของ เพราะฉนั้นพวกคนต่างประเทศที่เรียกว่าฝรั่ง จะพูดอย่างไรฤๅจะลงหนังสือพิมพ์ประกาศอย่างไร อย่าเชื่อเลยว่าในหลวงจะทำตาม อย่าฟังเสียเลยเปนอันขาดทีเดียว

แต่แปทองแดงนั้นในหลวงก็จะทำในเร็วๆ นี้ สองแปต่อเฟื้องอย่างหนึ่งเรียกว่าซีก สี่แปต่อเฟื้องอย่างหนึ่งเรียกว่าเสี้ยว จะมีตรามงกุฎตราช้างตราจักร เหมือนอัฐเหมือนโสฬศ แลมีหนังสือบอกเปนหนังสือไทย หนังสือจีน หนังสืออังกฤษสามอย่าง ว่าสองอันเปนเฟื้อง สี่อันเปนเฟื้อง แปทองแดงอย่างนี้ ใครได้ไปจะมาขึ้นเอาเงินคลังสองแปต่อเฟื้อง สี่แปต่อเฟื้องจะยอมใช้ให้ แต่แปทองแดงตราเมืองอื่น ฤๅแปทองเหลืองสังกะสีของจีนของญวณจะมาขึ้นเอาเงินคลังไม่ได้

ประกาศมาณวันเสาร์ เดือน ๑๐ แรม ๑๑ ค่ำ ปีฉลูสัป๑๕ตศก